Almaty oblysy, Ile aýdany, Álı aýylynyń turǵyndaryn mazalap kele jatqan máseleler qashan sheshimin tabady? Bilim jáne ǵylym mınıstrinen bastap basqa da qyzmet ókilderi shyqqan bul aýyldy eshkim elemeı otyrǵany qalaı?!
Almaty qalasynan qyryq shaqyrymdaı jerde Qapshaǵaı tas joly men Jetigen trassasynyń arasynda, Saıası qýǵyn-súrgin qurbandary jerlengen Jańalyq aýylynyń irgesinde ornalasqan 10 jyl burynǵy sanaq boıynsha 1270 adamy bar Ile aýdanyna qarasty Álı aýylynyń turǵyndarynyń aıtar nazdary men ótinishteri birshama.
Jol máselesi
Aýylda qanshama jyl buryn jóndeý kórgen joldyń qazirgi jaǵdaıy máz emes. “Jyryq-tesikti aınalyp ótip sharshadyq!”-deıdi aýyl turǵyndary. Osydan 1-2 jyl buryn aýyl jigitteri qolǵa kúrek pen topyraqtaryn alyp, ózderi joldy jamaýǵa tyrysqan. Topyraq-tas emes. Alaıda, 1-2 apta kóleminde topyraq óz qyzmetin atqaryp, jol baıaǵy keıpine qaıta oralǵan. Kishigirim joldardan turatyn kóshelerden dáý-dáý júk kólikteri ótip joldyń jaǵdaıyn odan ári ýshyqtyratyn kórinedi. Aýyl belsendileri qansha bul jaıly aıtsa da, qulaq asar eshkim joq. Aýyldyń jalǵyz kópiriniń de jaǵdaıy máz emes. Úlken-úlken júk kólikteriniń úzdiksiz ótýinen, jalǵyz kópirimizden aıyrylyp qalamyz ba degen qorqynyshty ózderimen birge aýyl turǵyndary arqalap júr.
“Aýyzdyń qaıda ekenin qol biledi,
Aýyldyń qaıda ekenin jol biledi”-,degen, dana halqymyz. Myna bizdiń aýyl jolynyń sıqyna qarap, ózgeler aýyl jaıynda jáne turǵyndary týraly qandaı oıda eken?
Transport
Joldyń kólikpen júrýge yńǵaısyz týdyrtatyndyǵyna baılanysty aýyl turǵyndarynan basqa kólikter aýyl ishine bas suqpaıdy. Mundaı jaǵdaıda aýyldan qalaǵa qatynaý áldeqaıda qıyn. Kóliktiń aýyl ishine kirmeýine baılanysty aýyl turǵyndary joldyń boıynan túsip qalyp 2-3 kıllometrdi jaıaý júrip ótýleri kerek. Al, qoǵamdyq kólikter qaıda? Taıaýdan bastap aýyl men qalany baılanystyratyn avtobýstar óz jumysyn múlde toqtatty.Buryndary kúnine 4-5 kólik qyzmet etetin. Qazir eshbiri joq. Qoǵamdyq kólikterdiń bolýyna aýyldyń joly kedergi me? Álde másele nede? Taǵy da avtobýspen qalaǵa barý úshin aýyl turǵyndary Jetigen trassasyna 2-3 kıllometr jaıaý júrip jetýleri kerek.
Jylý
Mine, kúz de kelip qaldy. Endigi aýyl turǵyndarynyń máselesi kómir túsirip, otyn jarý. Halyq aýylǵa gaz áne-mine kiredi degen ýádege senip júr. Ol ýádeniń berilgenine 5 jyldaı boldy. Odan ary bolmasa. Ýáde-ýáde kúıinde qashanǵy qala beredi? Aýyl turǵyndary otyn jaryp, pesh jaǵyp qashanǵy qurǵaq kúnde saz keship júrmek?
Qýantsań, balany qýant-aqylyna sáýle tússin.
Aýyl balalaryna arnap jóni túzý oıyn alańyn salyp bersek, búldirshinderdiń armany bolmas edi. El qatarly oıyn alańynda kóńil kóterý balalardyń armany. Álde oıyn qýmaı mal artynan sandalyp júre berý kerek pe? Tórt qabyrǵaǵa qamalyp, telefon nemese basqa da zııandy zattardy ermek qylǵansha, bir-birimen tanysyp oınaǵandary álde-qaıda jaqsy emes pe? Bolashaq-jastardyń qolynda. Búgingi jastardyń jaǵdaıyn biz jasasaq, bolashaqta olar da bizdiń jaǵdaıymyzdy oılaıtyny anyq.
“Aýylyn kórip,
Azamatyn tany.”-degen bar. Álı aýyly óz aldyna tabıǵaty kórkem meken. Nebir eli men jerine qyzmet etip jatqan qyzmetkerler týǵan. Abyz aqsaqaldar men dana ájelerimiz dúnıege kelgen asyl mekenniń osyndaı qarańǵy tustary da bar ekeni kóńilge maza bermeıdi. Damyǵan 30 eldiń qataryna kiremiz dep jeleý salyp júrgende aýyl-aımaqtarymyz qaraýsyz qalmasa eken deımiz.
“Meniń bir armanym bar. Osy kóp bolsa 5 myńnanasa aýyl bar shyǵar. Sony qazaqtyń 5 myń jigiti kóterip jiberse, odan artyq qandaı baqyt kerek. Men sony oılaımyn”-dep Jaqsylyq Úshkempirov Elbasyna armanyn aıtqan edi. Álde Álı aýylynda aýlyn kóteretin azamattyń áli de týylmaǵany ma?! Joq, bulaı aıtqanymyz qate. Ár azamat tıtteı de bolsyn aýyly, eli men jerine úlesin qosýdy armandaıdy. Eger de, aýylyn ardaqtaıtyn azamattar Álı aýylynda dúnıege kelmese aýyl jaǵdaıy budan da múshkil bolary anyq.
Aýylymyz úshin eńbegi sińgen, kez-kelgen sharalardyń qazanynyń bas jaǵynda bite qaınasyp júretin ár azamat pen Iýrıı Vasılevıch Magaı bastaǵan aýyl belsendilerine úlken alǵysymyzdy bildiremiz!
Bizdiń nıet eshqandaı aýyl kóshten qalyp, kózden tasa bolmasaı, ár aýyldyń tútini túzý shyqsa eken!
Laýra TURSYNJAN,
“Adyrna” ulttyq portaly
