Aita keteiık, erekşe qajettılıkterı bar adamdar – būl densaulyq jaǧdaiy nemese damu erekşelıkterıne bailanysty qosymşa kömek pen qoldaudy qajet etetın azamattar. Olardyŋ qatarynda mügedekter, autizm spektrı būzylǧan balalar, psihikalyq būzylulary bar tūlǧalar, sondai-aq basqa da damudyŋ erekşe şarttaryn qajet etetın adamdar bar. Erekşe qajettılıkterı bar tūlǧalardy qoldau, olardyŋ qoǧamdaǧy teŋ qūqyqtaryn qamtamasyz etu, ömır süru sapasyn jaqsartu jäne qoǧamǧa tolyqqandy integrasiialanuyna kömektesu maŋyzdy mındet.
Qazaqstandaǧy erekşe qajettılıkterı bar adamdardyŋ sany jyl saiyn artyp keledı. 2021 jylǧy mälımetter boiynşa Qazaqstanda 700 myŋnan astam mügedek azamat tırkelgen. Būl körsetkış eldıŋ jalpy halqynyŋ şamamen 7%-yn qūraidy. Osydan bırneşe jyl būryn memleket arnaiy baǧdarlamalar men jobalardy jüzege asyra bastady. Olardyŋ qatarynda mügedekterdıŋ qoǧamdaǧy ömır süru sapasyn arttyruǧa baǧyttalǧan bırneşe negızgı baǧyttar bar.
Erekşe qajettılıkterı bar adamdardy äleumettık qorǧau üşın bırqatar äleumettık kömek türlerı men jeŋıldıkter engızılgen. Mysaly, jūmys ıstemeitın mümkındıgı şekteulı adamdarǧa memlekettık järdemaqylar, äleumettık qyzmet körsetu ortalyqtaryndaǧy kömek, sondai-aq arnaiy bılım beru baǧdarlamalary bar. Sonymen qatar, mügedek balalar men eresekterge arnalǧan oŋaltu şaralary, medisinalyq qyzmetter men psihologiialyq qoldau körsetıledı.
Erekşe qajettılıgı bar adamdarǧa arnalǧan infraqūrylymnyŋ qoljetımdılıgı de jaqsaryp keledı. Soŋǧy jyldary Qazaqstannyŋ köptegen qalalarynda köşe men qoǧamdyq oryndarda arnaiy pandustar ornatylyp, kölık qūraldary men qoǧamdyq kölıkterdıŋ mügedekterge qolaily boluy qamtamasyz etıldı.2025 jylǧa deiın Qazaqstanda erekşe qajettılıkterı bar adamdarǧa arnalǧan qoldau jüiesın odan ärı jetıldıru boiynşa bırqatar şaralar josparlanyp otyr. Būl şaralar qazırgı äleumettık kömektı küşeituge, mügedek adamdardyŋ ömır süru sapasyn arttyruǧa jäne olardyŋ qoǧamǧa tolyqqandy integrasiialanuyna baǧyttalǧan. Qazaqstanda erekşe qajettılıkterı bar adamdardy qoldaudy jetıldıru maqsatynda bırneşe auqymdy jobalar ıske asyryluda.
Mysaly, 2021 jyly Qazaqstanda "Mügedekterdıŋ qūqyqtaryn qorǧau" turaly zaŋ qabyldandy. Būl zaŋ mümkındıgı şekteulı jandardyŋ äleumettık qūqyqtaryn qorǧauǧa baǧyttalǧan bırqatar şaralardy qamtidy. Osy zaŋ aiasynda mügedekterdıŋ eŋbek qūqyqtary, bılım alu, densaulyq saqtau qyzmetterı men äleumettık qoldau jüiesı nyǧaityldy. 2025 jylǧa deiın būl zaŋnyŋ jüzege asyryluymen qatar, erekşe qajettılıg bar adamdarǧa arnalǧan qyzmetter men infraqūrylymdy keŋeitu josparlanyp otyr.
Erekşe qajettılıkterı bar adamdardy qoldaudyŋ maŋyzdy aspektısı – olardyŋ psihologiialyq jäne äleumettık qoldau jüiesı. Mügedekter men erekşe qajettılıkterı bar azamattar köbınese qoǧamnan oqşaulanyp, küizelıs jaǧdaiynda bolady. Olar üşın psihologiialyq kömek, äleumettık beiımdelu baǧdarlamalary jäne qoldau toptarynyŋ boluy asa qajet. Qazaqstanda osy baǧytta bırneşe jobalar jüzege asyrylyp keledı, bıraq būl salada älı de jetıldıru qajet.
Äleumettık qyzmetkerler men psihologtar mügedekterge, olardyŋ otbasylaryna jäne qoǧamnyŋ basqa da müşelerıne keŋes berıp, äleumettık oqşaulanudan aryluǧa jäne qoǧamda öz ornyn tabuǧa kömektesedı. Būǧan qosa, erekşe qajettılıkterı bar adamdarǧa arnalǧan qoldau ortalyqtary, oŋaltu jäne psihologiialyq qyzmetter de keŋeitılude.
Qazaqstanda erekşe qajettılıkterı bar adamdardy qoldau mäselesı jaqsaryp keledı, bıraq būl salada älı de köp jūmys bar. Erekşe qajettılıkterı bar adamdarǧa kömek körsetu men olardyŋ äleumettık beiımdeluın qamtamasyz etu üşın memleket, qoǧamdyq ūiymdar jäne azamattar bırıgıp, qoldau körsetuı qajet.
