Qazaqstanda erekshe qajettilikteri bar adamdardyń máselesi búginde ózekti jáne mańyzdy áleýmettik taqyryp bolyp otyr. Elde olardy qoldaýǵa baǵyttalǵan baǵdarlamalar men sharalar ázirlengenimen, áli de sheshilmegen máseleler men qıyndyqtar bar.
Aıta keteıik, erekshe qajettilikteri bar adamdar – bul densaýlyq jaǵdaıy nemese damý erekshelikterine baılanysty qosymsha kómek pen qoldaýdy qajet etetin azamattar. Olardyń qatarynda múgedekter, aýtızm spektri buzylǵan balalar, psıhıkalyq buzylýlary bar tulǵalar, sondaı-aq basqa da damýdyń erekshe sharttaryn qajet etetin adamdar bar. Erekshe qajettilikteri bar tulǵalardy qoldaý, olardyń qoǵamdaǵy teń quqyqtaryn qamtamasyz etý, ómir súrý sapasyn jaqsartý jáne qoǵamǵa tolyqqandy ıntegraııalanýyna kómektesý mańyzdy mindet.
Qazaqstandaǵy erekshe qajettilikteri bar adamdardyń sany jyl saıyn artyp keledi. 2021 jylǵy málimetter boıynsha Qazaqstanda 700 myńnan astam múgedek azamat tirkelgen. Bul kórsetkish eldiń jalpy halqynyń shamamen 7%-yn quraıdy. Osydan birneshe jyl buryn memleket arnaıy baǵdarlamalar men jobalardy júzege asyra bastady. Olardyń qatarynda múgedekterdiń qoǵamdaǵy ómir súrý sapasyn arttyrýǵa baǵyttalǵan birneshe negizgi baǵyttar bar.
Erekshe qajettilikteri bar adamdardy áleýmettik qorǵaý úshin birqatar áleýmettik kómek túrleri men jeńildikter engizilgen. Mysaly, jumys istemeıtin múmkindigi shekteýli adamdarǵa memlekettik járdemaqylar, áleýmettik qyzmet kórsetý ortalyqtaryndaǵy kómek, sondaı-aq arnaıy bilim berý baǵdarlamalary bar. Sonymen qatar, múgedek balalar men eresekterge arnalǵan ońaltý sharalary, medıınalyq qyzmetter men psıhologııalyq qoldaý kórsetiledi.
Erekshe qajettiligi bar adamdarǵa arnalǵan ınfraqurylymnyń qoljetimdiligi de jaqsaryp keledi. Sońǵy jyldary Qazaqstannyń kóptegen qalalarynda kóshe men qoǵamdyq oryndarda arnaıy pandýstar ornatylyp, kólik quraldary men qoǵamdyq kólikterdiń múgedekterge qolaıly bolýy qamtamasyz etildi.
2025 jylǵa deıin Qazaqstanda erekshe qajettilikteri bar adamdarǵa arnalǵan qoldaý júıesin odan ári jetildirý boıynsha birqatar sharalar josparlanyp otyr. Bul sharalar qazirgi áleýmettik kómekti kúsheıtýge, múgedek adamdardyń ómir súrý sapasyn arttyrýǵa jáne olardyń qoǵamǵa tolyqqandy ıntegraııalanýyna baǵyttalǵan. Qazaqstanda erekshe qajettilikteri bar adamdardy qoldaýdy jetildirý maqsatynda birneshe aýqymdy jobalar iske asyrylýda.
Mysaly, 2021 jyly Qazaqstanda "Múgedekterdiń quqyqtaryn qorǵaý" týraly zań qabyldandy. Bul zań múmkindigi shekteýli jandardyń áleýmettik quqyqtaryn qorǵaýǵa baǵyttalǵan birqatar sharalardy qamtıdy. Osy zań aıasynda múgedekterdiń eńbek quqyqtary, bilim alý, densaýlyq saqtaý qyzmetteri men áleýmettik qoldaý júıesi nyǵaıtyldy. 2025 jylǵa deıin bul zańnyń júzege asyrylýymen qatar, erekshe qajettilig bar adamdarǵa arnalǵan qyzmetter men ınfraqurylymdy keńeıtý josparlanyp otyr.
Erekshe qajettilikteri bar adamdardy qoldaýdyń mańyzdy aspektisi – olardyń psıhologııalyq jáne áleýmettik qoldaý júıesi. Múgedekter men erekshe qajettilikteri bar azamattar kóbinese qoǵamnan oqshaýlanyp, kúızelis jaǵdaıynda bolady. Olar úshin psıhologııalyq kómek, áleýmettik beıimdelý baǵdarlamalary jáne qoldaý toptarynyń bolýy asa qajet. Qazaqstanda osy baǵytta birneshe jobalar júzege asyrylyp keledi, biraq bul salada áli de jetildirý qajet.
Áleýmettik qyzmetkerler men psıhologtar múgedekterge, olardyń otbasylaryna jáne qoǵamnyń basqa da múshelerine keńes berip, áleýmettik oqshaýlanýdan arylýǵa jáne qoǵamda óz ornyn tabýǵa kómektesedi. Buǵan qosa, erekshe qajettilikteri bar adamdarǵa arnalǵan qoldaý ortalyqtary, ońaltý jáne psıhologııalyq qyzmetter de keńeıtilýde.
Qazaqstanda erekshe qajettilikteri bar adamdardy qoldaý máselesi jaqsaryp keledi, biraq bul salada áli de kóp jumys bar. Erekshe qajettilikteri bar adamdarǵa kómek kórsetý men olardyń áleýmettik beıimdelýin qamtamasyz etý úshin memleket, qoǵamdyq uıymdar jáne azamattar birigip, qoldaý kórsetýi qajet.
