قازاقستاندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردىڭ ماسەلەسى بۇگىندە وزەكتى جانە ماڭىزدى الەۋمەتتىك تاقىرىپ بولىپ وتىر. ەلدە ولاردى قولداۋعا باعىتتالعان باعدارلامالار مەن شارالار ازىرلەنگەنىمەن، ءالى دە شەشىلمەگەن ماسەلەلەر مەن قيىندىقتار بار.
ايتا كەتەيىك، ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدار – بۇل دەنساۋلىق جاعدايى نەمەسە دامۋ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى قوسىمشا كومەك پەن قولداۋدى قاجەت ەتەتىن ازاماتتار. ولاردىڭ قاتارىندا مۇگەدەكتەر، اۋتيزم سپەكترى بۇزىلعان بالالار، پسيحيكالىق بۇزىلۋلارى بار تۇلعالار، سونداي-اق باسقا دا دامۋدىڭ ەرەكشە شارتتارىن قاجەت ەتەتىن ادامدار بار. ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار تۇلعالاردى قولداۋ، ولاردىڭ قوعامداعى تەڭ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ، ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ جانە قوعامعا تولىققاندى ينتەگراتسيالانۋىنا كومەكتەسۋ ماڭىزدى مىندەت.
قازاقستانداعى ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردىڭ سانى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى. 2021 جىلعى مالىمەتتەر بويىنشا قازاقستاندا 700 مىڭنان استام مۇگەدەك ازامات تىركەلگەن. بۇل كورسەتكىش ەلدىڭ جالپى حالقىنىڭ شامامەن 7%-ىن قۇرايدى. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن مەملەكەت ارنايى باعدارلامالار مەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرا باستادى. ولاردىڭ قاتارىندا مۇگەدەكتەردىڭ قوعامداعى ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان بىرنەشە نەگىزگى باعىتتار بار.
ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءۇشىن بىرقاتار الەۋمەتتىك كومەك تۇرلەرى مەن جەڭىلدىكتەر ەنگىزىلگەن. مىسالى، جۇمىس ىستەمەيتىن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدارعا مەملەكەتتىك جاردەماقىلار، الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىنداعى كومەك، سونداي-اق ارنايى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى بار. سونىمەن قاتار، مۇگەدەك بالالار مەن ەرەسەكتەرگە ارنالعان وڭالتۋ شارالارى، مەديتسينالىق قىزمەتتەر مەن پسيحولوگيالىق قولداۋ كورسەتىلەدى.
ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار ادامدارعا ارنالعان ينفراقۇرىلىمنىڭ قولجەتىمدىلىگى دە جاقسارىپ كەلەدى. سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ كوپتەگەن قالالارىندا كوشە مەن قوعامدىق ورىنداردا ارنايى پاندۋستار ورناتىلىپ، كولىك قۇرالدارى مەن قوعامدىق كولىكتەردىڭ مۇگەدەكتەرگە قولايلى بولۋى قامتاماسىز ەتىلدى.
2025 جىلعا دەيىن قازاقستاندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا ارنالعان قولداۋ جۇيەسىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ بويىنشا بىرقاتار شارالار جوسپارلانىپ وتىر. بۇل شارالار قازىرگى الەۋمەتتىك كومەكتى كۇشەيتۋگە، مۇگەدەك ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا جانە ولاردىڭ قوعامعا تولىققاندى ينتەگراتسيالانۋىنا باعىتتالعان. قازاقستاندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردى قولداۋدى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا بىرنەشە اۋقىمدى جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا.
مىسالى، 2021 جىلى قازاقستاندا "مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ" تۋرالى زاڭ قابىلداندى. بۇل زاڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ الەۋمەتتىك قۇقىقتارىن قورعاۋعا باعىتتالعان بىرقاتار شارالاردى قامتيدى. وسى زاڭ اياسىندا مۇگەدەكتەردىڭ ەڭبەك قۇقىقتارى، ءبىلىم الۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتتەرى مەن الەۋمەتتىك قولداۋ جۇيەسى نىعايتىلدى. 2025 جىلعا دەيىن بۇل زاڭنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىمەن قاتار، ەرەكشە قاجەتتىلىگ بار ادامدارعا ارنالعان قىزمەتتەر مەن ينفراقۇرىلىمدى كەڭەيتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردى قولداۋدىڭ ماڭىزدى اسپەكتىسى – ولاردىڭ پسيحولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك قولداۋ جۇيەسى. مۇگەدەكتەر مەن ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ازاماتتار كوبىنەسە قوعامنان وقشاۋلانىپ، كۇيزەلىس جاعدايىندا بولادى. ولار ءۇشىن پسيحولوگيالىق كومەك، الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋ باعدارلامالارى جانە قولداۋ توپتارىنىڭ بولۋى اسا قاجەت. قازاقستاندا وسى باعىتتا بىرنەشە جوبالار جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى، بىراق بۇل سالادا ءالى دە جەتىلدىرۋ قاجەت.
الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر مەن پسيحولوگتار مۇگەدەكتەرگە، ولاردىڭ وتباسىلارىنا جانە قوعامنىڭ باسقا دا مۇشەلەرىنە كەڭەس بەرىپ، الەۋمەتتىك وقشاۋلانۋدان ارىلۋعا جانە قوعامدا ءوز ورنىن تابۋعا كومەكتەسەدى. بۇعان قوسا، ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا ارنالعان قولداۋ ورتالىقتارى، وڭالتۋ جانە پسيحولوگيالىق قىزمەتتەر دە كەڭەيتىلۋدە.
قازاقستاندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامداردى قولداۋ ماسەلەسى جاقسارىپ كەلەدى، بىراق بۇل سالادا ءالى دە كوپ جۇمىس بار. ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا كومەك كورسەتۋ مەن ولاردىڭ الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن مەملەكەت، قوعامدىق ۇيىمدار جانە ازاماتتار بىرىگىپ، قولداۋ كورسەتۋى قاجەت.
