Alkogolge táýeldilik – Qazaqstanda ózekti máselelerdiń biri. Sońǵy jyldary alkogol ónimderin tutyný deńgeıi aıtarlyqtaı joǵarylaǵan. Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń derekterine súıensek, Qazaqstanda 2023 jyly eresek adamdardyń 20%-dan astamy alkogol ónimderin turaqty túrde tutynǵan. Onyń ishinde erlerdiń 30%-ǵa jýyǵy, al áıelderdiń 10%-y alkogoldi turaqty qoldanýshylar qatarynda.
Alkogoldiń densaýlyqqa keri áseri belgili: baýyrdyń zaqymdanýy, júrek-qan tamyrlary aýrýlary, júıke júıesiniń álsireýi. Sońǵy jyldary baýyr ırrozy men júrek aýrýlarynyń kóbeıýi dál osy alkogolge táýeldilikpen baılanysty. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetteri boıynsha, Qazaqstanda árbir 100 myń adamǵa shaqqanda, 180-ge jýyq adam alkogol tutynýdan týyndaǵan aýrýlardan qaıtys bolady.
Alkogolge táýeldiliktiń taǵy bir alańdatarlyq saldary – jol-kólik oqıǵalary. Ishki ister mınıstrliginiń derekterine sáıkes, 2022 jyly Qazaqstanda 2 myńnan astam jol apaty júrgizýshilerdiń mas kúıinde kólik basqarýynan bolǵan. Bul jaǵdaılar adam ólimine jáne aýyr jaraqattarǵa ákelgen.
Jastar arasyndaǵy alkogol tutyný kórsetkishteri de alańdaýshylyq týǵyzady. 2022 jylǵy zertteýlerge sáıkes, 15-24 jas aralyǵyndaǵy qazaqstandyqtardyń 15%-y alkogoldi keminde bir ret tutynyp kórgen. Jastar arasynda alkogol tutynýdyń zııany densaýlyqqa ǵana emes, olardyń bolashaǵyna da teris áser etedi. Stýdentterdiń oqý úlgerimi nasharlap, qylmysqa tartylý deńgeıi joǵarylaıdy.
Alkogolge táýeldilikti tómendetý úshin memleket tarapynan birneshe mańyzdy sharalar qabyldanyp keledi. Alkogol ónimderin satýǵa qatysty zańnama kúsheıtilýde. Mysaly, 2023 jyly engizilgen zańǵa sáıkes, alkogol ónimderin satý ýaqyty shektelip, tek belgilengen saǵattarda ǵana satýǵa ruqsat etildi. Sonymen qatar, jastardy aqparattandyrý jáne aldyn alý sharalary belsendi túrde júrgizilýde.
Memleket qoldaýymen túrli reabılıtaııalyq ortalyqtar táýeldilikten qutylýǵa kómek kórsetýde. Ortalyqtarda mamandar psıhologııalyq jáne medıınalyq qoldaý jasap, táýeldilikke shaldyqqandardyń qalypty ómirge oralýyna jaǵdaı jasaıdy.
Alkogolge táýeldilik tek bir adamnyń jeke máselesi emes, búkil qoǵamǵa qatysty. Qoǵamdyq densaýlyqty saqtaý úshin árbir azamat óziniń densaýlyǵyna jaýapty bolýy qajet. Alkogoldi tutynýdy azaıtý jáne zııandy ádetterden bas tartý arqyly ǵana biz halyqtyń densaýlyǵyn jaqsarta alamyz.
Qoǵamdyq uıymdar men densaýlyq saqtaý mekemeleri halyqqa arnalǵan aqparattyq kampanııalardy keńeıtip, alkogoldiń zııany týraly ashyq aıtyp otyrýy qajet. Jastar arasynda saýatty jáne deni saý urpaqty tárbıeleý – eldiń bolashaǵyna jasaǵan eń mańyzdy qadamdardyń biri.
