Alkogolge täueldılık: Qazaqstandaǧy statistika jäne şeşu joldary

Alkogolge täueldılık – Qazaqstanda özektı mäselelerdıŋ bırı. Soŋǧy jyldary alkogol önımderın tūtynu deŋgeiı aitarlyqtai joǧarylaǧan. Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ derekterıne süiensek, Qazaqstanda 2023 jyly eresek adamdardyŋ 20%-dan astamy alkogol önımderın tūraqty türde tūtynǧan. Onyŋ ışınde erlerdıŋ 30%-ǧa juyǧy, al äielderdıŋ 10%-y alkogoldı tūraqty qoldanuşylar qatarynda. Alkogoldıŋ densaulyqqa kerı äserı belgılı: bauyrdyŋ zaqymdanuy, jürek-qan tamyrlary aurulary, jüike jüiesınıŋ älsıreuı. Soŋǧy jyldary bauyr sirrozy men jürek aurularynyŋ köbeiuı däl osy alkogolge täueldılıkpen bailanysty. Düniejüzılık densaulyq saqtau ūiymynyŋ mälımetterı boiynşa, Qazaqstanda ärbır 100 myŋ adamǧa şaqqanda, 180-ge juyq adam alkogol tūtynudan tuyndaǧan aurulardan qaitys bolady. Alkogolge täueldılıktıŋ taǧy bır alaŋdatarlyq saldary – jol-kölık oqiǧalary. Işkı ıster ministrlıgınıŋ derekterıne säikes, 2022 jyly Qazaqstanda 2 myŋnan astam jol apaty jürgızuşılerdıŋ mas küiınde kölık basqaruynan bolǧan. Būl jaǧdailar adam ölımıne jäne auyr jaraqattarǧa äkelgen. Jastar arasyndaǧy alkogol tūtynu körsetkışterı de alaŋdauşylyq tuǧyzady. 2022 jylǧy zertteulerge säikes, 15-24 jas aralyǧyndaǧy qazaqstandyqtardyŋ 15%-y alkogoldı kemınde bır ret tūtynyp körgen. Jastar arasynda alkogol tūtynudyŋ ziiany densaulyqqa ǧana emes, olardyŋ bolaşaǧyna da terıs äser etedı. Studentterdıŋ oqu ülgerımı naşarlap, qylmysqa tartylu deŋgeiı joǧarylaidy. Alkogolge täueldılıktı tömendetu üşın memleket tarapynan bırneşe maŋyzdy şaralar qabyldanyp keledı. Alkogol önımderın satuǧa qatysty zaŋnama küşeitılude. Mysaly, 2023 jyly engızılgen zaŋǧa säikes, alkogol önımderın satu uaqyty şektelıp, tek belgılengen saǧattarda ǧana satuǧa rūqsat etıldı. Sonymen qatar, jastardy aqparattandyru jäne aldyn alu şaralary belsendı türde jürgızılude. Memleket qoldauymen türlı reabilitasiialyq ortalyqtar täueldılıkten qūtyluǧa kömek körsetude. Ortalyqtarda mamandar psihologiialyq jäne medisinalyq qoldau jasap, täueldılıkke şaldyqqandardyŋ qalypty ömırge oraluyna jaǧdai jasaidy. Alkogolge täueldılık tek bır adamnyŋ jeke mäselesı emes, bükıl qoǧamǧa qatysty. Qoǧamdyq densaulyqty saqtau üşın ärbır azamat özınıŋ densaulyǧyna jauapty boluy qajet. Alkogoldı tūtynudy azaitu jäne ziiandy ädetterden bas tartu arqyly ǧana bız halyqtyŋ densaulyǧyn jaqsarta alamyz. Qoǧamdyq ūiymdar men densaulyq saqtau mekemelerı halyqqa arnalǧan aqparattyq kampaniialardy keŋeitıp, alkogoldıŋ ziiany turaly aşyq aityp otyruy qajet. Jastar arasynda sauatty jäne denı sau ūrpaqty tärbieleu – eldıŋ bolaşaǧyna jasaǧan eŋ maŋyzdy qadamdardyŋ bırı.