الكوگولگە تاۋەلدىلىك – قازاقستاندا وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. سوڭعى جىلدارى الكوگول ونىمدەرىن تۇتىنۋ دەڭگەيى ايتارلىقتاي جوعارىلاعان. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، قازاقستاندا 2023 جىلى ەرەسەك ادامداردىڭ 20%-دان استامى الكوگول ونىمدەرىن تۇراقتى تۇردە تۇتىنعان. ونىڭ ىشىندە ەرلەردىڭ 30%-عا جۋىعى، ال ايەلدەردىڭ 10%-ى الكوگولدى تۇراقتى قولدانۋشىلار قاتارىندا.
الكوگولدىڭ دەنساۋلىققا كەرى اسەرى بەلگىلى: باۋىردىڭ زاقىمدانۋى، جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارى، جۇيكە جۇيەسىنىڭ السىرەۋى. سوڭعى جىلدارى باۋىر تسيرروزى مەن جۇرەك اۋرۋلارىنىڭ كوبەيۋى ءدال وسى الكوگولگە تاۋەلدىلىكپەن بايلانىستى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، قازاقستاندا ءاربىر 100 مىڭ ادامعا شاققاندا، 180-گە جۋىق ادام الكوگول تۇتىنۋدان تۋىنداعان اۋرۋلاردان قايتىس بولادى.
الكوگولگە تاۋەلدىلىكتىڭ تاعى ءبىر الاڭداتارلىق سالدارى – جول-كولىك وقيعالارى. ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس، 2022 جىلى قازاقستاندا 2 مىڭنان استام جول اپاتى جۇرگىزۋشىلەردىڭ ماس كۇيىندە كولىك باسقارۋىنان بولعان. بۇل جاعدايلار ادام ولىمىنە جانە اۋىر جاراقاتتارعا اكەلگەن.
جاستار اراسىنداعى الكوگول تۇتىنۋ كورسەتكىشتەرى دە الاڭداۋشىلىق تۋعىزادى. 2022 جىلعى زەرتتەۋلەرگە سايكەس، 15-24 جاس ارالىعىنداعى قازاقستاندىقتاردىڭ 15%-ى الكوگولدى كەمىندە ءبىر رەت تۇتىنىپ كورگەن. جاستار اراسىندا الكوگول تۇتىنۋدىڭ زيانى دەنساۋلىققا عانا ەمەس، ولاردىڭ بولاشاعىنا دا تەرىس اسەر ەتەدى. ستۋدەنتتەردىڭ وقۋ ۇلگەرىمى ناشارلاپ، قىلمىسقا تارتىلۋ دەڭگەيى جوعارىلايدى.
الكوگولگە تاۋەلدىلىكتى تومەندەتۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان بىرنەشە ماڭىزدى شارالار قابىلدانىپ كەلەدى. الكوگول ونىمدەرىن ساتۋعا قاتىستى زاڭناما كۇشەيتىلۋدە. مىسالى، 2023 جىلى ەنگىزىلگەن زاڭعا سايكەس، الكوگول ونىمدەرىن ساتۋ ۋاقىتى شەكتەلىپ، تەك بەلگىلەنگەن ساعاتتاردا عانا ساتۋعا رۇقسات ەتىلدى. سونىمەن قاتار، جاستاردى اقپاراتتاندىرۋ جانە الدىن الۋ شارالارى بەلسەندى تۇردە جۇرگىزىلۋدە.
مەملەكەت قولداۋىمەن ءتۇرلى رەابيليتاتسيالىق ورتالىقتار تاۋەلدىلىكتەن قۇتىلۋعا كومەك كورسەتۋدە. ورتالىقتاردا ماماندار پسيحولوگيالىق جانە مەديتسينالىق قولداۋ جاساپ، تاۋەلدىلىككە شالدىققانداردىڭ قالىپتى ومىرگە ورالۋىنا جاعداي جاسايدى.
الكوگولگە تاۋەلدىلىك تەك ءبىر ادامنىڭ جەكە ماسەلەسى ەمەس، بۇكىل قوعامعا قاتىستى. قوعامدىق دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن ءاربىر ازامات ءوزىنىڭ دەنساۋلىعىنا جاۋاپتى بولۋى قاجەت. الكوگولدى تۇتىنۋدى ازايتۋ جانە زياندى ادەتتەردەن باس تارتۋ ارقىلى عانا ءبىز حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن جاقسارتا الامىز.
قوعامدىق ۇيىمدار مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرى حالىققا ارنالعان اقپاراتتىق كامپانيالاردى كەڭەيتىپ، الكوگولدىڭ زيانى تۋرالى اشىق ايتىپ وتىرۋى قاجەت. جاستار اراسىندا ساۋاتتى جانە دەنى ساۋ ۇرپاقتى تاربيەلەۋ – ەلدىڭ بولاشاعىنا جاساعان ەڭ ماڭىزدى قادامداردىڭ ءبىرى.
