Ózbek mılıııasy Tashkent bazarynan saqaldy birneshe er adamdy ustap áketken. Mılıııa bólimshesinen ol azamattardy saqalyn qyryp tastaǵan soń bosatqan. Tashkent ishki ister basqarmasy "saqal kúzeýdiń" sebebin aıtýdan bas tartty.
"MILIIIa SAQALDYLARDY JINAP ÁKETTI"
Tashkenttegi "Malıka" bazarynda turmystyq tehnıka satatyn kásipker Azattyqtyń Ózbek qyzmetine tamyzdyń 23-i kúni mılıııa ózin basqa ondaǵan er adammen qosa bazardan áketkenin aıtyp berdi.
- Reıdti tústen keıin bastady. Mılıııa formasyndaǵy jáne jaı kıimdegi adamdar saqaly bar er azamatty shetinen ustap, Tashkent ishki ister basqarmasynyń 4-bólimine apardy. Ustalǵandardyń arasynda ózim de boldym. Ol jerde bizdi túrmege otyrǵyzamyz dep qorqytty. Mılıııa qyzmetkerleri: "Eger saqalyńdy qyrmasań bul jerden shyqpaısyń" dep qoqan-loqy jasady. Saqalyn alýǵa keliskenderdi bosatyp, qarsylyq kórsetkenderdi mılıııa bóliminde qaldyrdy, - dedi aty-jónin jarııalamaýdy ótingen kásipker.
"Malıka" bazaryndaǵy mılıııa reıdi jaıly Facebook-tegi paraqshasynda qoldanýshy Jamolıddın Mýhammadjon da jazdy.
- "Malıka" bazarynan shyǵyp kele jatqanymda ózin tanystyrmaǵan mılıııa kıimindegi adamdar meni ustap, qalalyq mılıııa basqarmasynyń 4-bólimine jetkizdi. Oǵan kireberiste uzyn-sonar kezekte kileń saqaldy er azamattar turǵanyn kórdim. Saqal týraly áńgime bolatynyn birden uqtym. Ishte de kezek bar eken. Ol jerde ustalǵandardyń jeke derekterin jazyp, sýretke túsirip jatty. Meni de sýretke túsirdi. Kelesi kabınette bizben "áńgime" ótkizdi. Ol jerde maǵan saqalyńdy qyrýǵa mindettisiń dedi, men, árıne, kelispedim. Sosyn ózin tanystyrýdan bas tartqan mılıııa qyzmetkeri saqalymdy almaıynsha bul jerden shyǵarmaıtynyn málimdedi. Men oǵan: "Saqalǵa tyıym salatyn zańdy kórsetińizshi, sonda men buıryǵyńyzǵa kóneıin" dedim. Biraq olar maǵan saqalǵa tyıym salatyn zań ıa basqa qujat kórsetken joq" dep jazǵan Jamolıddın Mýhammadjon.
Jamolıddın Mýhammadjon men mılıııanyń pármenimen saqaldan aıyrylǵan basqa azamattar Tashkent ishki ister basqarmasynan saqaldy májbúrlep qyrǵyzý týraly buıryqqa baılanysty resmı túsinikteme talap etken.
Ozodlık redakııasy "saqal máselesine" baılanysty Tashkent ishki ister basqarmasynyń baspasóz qyzmetine habarlasqan edi. Azattyq tilshisiniń suraǵyn estigen soń baspasóz qyzmetkeri telefondy qoıa saldy. Jýrnalıst taǵy birneshe ret qońyraý shalǵanymen telefon tutqasyn eshkim almady.
Baqylaýshylar mılıııa qyzmetkerleri azamattardyń saqalyn alýǵa májbúrlep, olardyń quqyǵyn kópe-kórneý buzdy dep sanaıdy. Mılıııanyń bazardaǵy "saqal joryǵy" men onyń saldaryn áleýmettik jelide qyzý talqylaǵan qoldanýshylar bılik ókilderiniń qylyǵyn sókti.
Ózbekstan musylmandary dinı basqarmasynyń ókilderi de mılıııanyń is-áreketimen kelispeıdi.
- Azamattarǵa saqal qoıǵanyna bola qysym kórsetý – zańǵa qaıshy, - deıdi dinı basqarma ókili.
Buǵan deıin Ozodlık radıosynyń derek kózderi sońǵy ýaqytta Ózbekstanda tipti bolmashy saqal qoıǵan jas stýdentterdi sabaqqa kirgizbeı jatqanyn, al kóshede ıa bazarda kezdesken saqaldy jigitterdi ustap, mılıııa bólimshesine áketetinin aıtqan. Ótken aptada Azattyq Ferǵanaǵa qala basshysyna ınvestıııalyq joba kórsetýge barǵan tashkenttik kásipkerdi saqalyna bola ákimshilik ǵımaratyna kirgizbeı qoıǵany týraly habarlaǵan.
2017 jyly Qoqan qalasynyń ortalyq bazaryna hıdjab kıgen áıelder men aq taqııa kıgen er adamdardyń kirýine tyıym salynǵany týraly aqparat taraǵan.
Al 2016 jyly Buharada saqaly bar jankúıerlerdi stadıonǵa kirgizbeı qoıǵan. Esik aýzynda turǵan mılıııa qyzmetkerleri olardy "saqalyńdy qyrǵan soń kel" dep keri qaıtarǵan.
JIYRMA JYLǴA JALǴASQAN NAÝQAN
Ózbekstanda "saqalǵa qarsy naýqan" osydan jıyrma jyldan astam ýaqyt buryn, bılikte Islam Karımov otyrǵan kezde bastalǵan edi. 1999 jyly Ózbekstanda úkimet ǵımarattaryn nysana etken birneshe jarylystan keıin bılik qoǵamdyq oryndarda saqal qoıyp jáne hıdjab taǵyp júrýge tyıym salynǵan.
Karımov qaıtys bolǵan soń bılikke Shavkat Mırzııaev kelgennen keıin baqylaýshylar ózbek qoǵamyndaǵy "azdaǵan jylymyq" nyshany týraly aıta bastaǵan. Mysaly, meshitterde azan shaqyrýǵa arnalǵan mıkrofondar qaıta paıda boldy. Karımovtyń bıligi tusynda olarǵa tyıym salynǵan bolatyn. Dinge baılanysty baptar boıynsha sottalǵan myń jarymnan astam adam túrmeden bosap shyqqan, sonymen birge, dinı kózqarasyna baılanysty "qara tizimge" engizilgen 16 myńǵa jýyq adamǵa baıaǵydaǵydaı shetelge shyǵýyna ruqsat etilgen.
2019 jyly AQSh kóp ýaqyttan beri alǵash ret Ózbekstandy din erkindigin basyp-janshıtyn elder tiziminen alyp tastady. Maýsymnyń 21-i kúni Vashıngtonda álemdegi din bostandyǵynyń ahýaly týraly baıandamany tanystyrǵan kezde AQSh memlekettik hatshysy Maık Pompeo resmı Tashkenttiń is-áreketinde ózgeris baryn aıryqsha atap ótken. Pompeo: "Ózbekstanda áli úlken jumystar atqarý qajet, alaıda ol [Ózbekstan] 13 jyldyń ishinde alǵash ret erekshe alańdaýshylyq týǵyzatyn elder qatarynda joq" dep málimdegen.
Sonymen birge memlekettik departamenttiń esebinde progress baıqalatyndyǵyna qaramastan Ózbekstanda dinı erkindikke áli de qysym jasalatyny aıtylǵan.
Vashıngtondaǵy Pew Research zertteý ortalyǵynyń (saıası partııalarǵa táýeldi emes bul uıym qoǵamdy AQSh pen álemdegi problemalar men tendenııalar jaıly habardar etip otyrady) bıylǵy shildede jarııalaǵan esebindeÓzbekstandy din erkindigin edáýir shekteıtin elder qataryna jatqyzǵan. Al din bostandyǵyn qatty shekteıtin memleketter tiziminde Ázerbaıjan, Iran, Qazaqstan, Qytaı, Reseı, Saýd Arabııasy men Túrkimenstan tur.
"Azattyq" radıosy
