(Baqyt Ábjetpen qoshtasý)
Baqyt jaıly meniń mynaý bilgenim.
Baqyt degen - birde shattyq, birde muń.
Muqaǵalı
Baqyt ketti... Baq ketti... Baqyt ony ap ketti... Ol shynynda da ózi aınalysqan zertteý salasyna baq qondyrǵan jigit edi. Shyǵystanýshy. Irantanýshy. Parsy tiliniń mamany. Akademık Seıit Qasqabasovtyń tomaǵasyn alyp, topqa salǵan talantty shákirtteriniń biri. Úndi men parsy jádigerlikterinen tamyr tartatyn sıýjetterdiń túp tabıǵatyna úńilip, kandıdattyq dıssertaııa qorǵady. Táýir ǵalymdar toptasqan Ádebıet jáne óner ınstıtýtynda qyzmet istedi. Naızaǵaıǵa nan pisirip alatyn (Qaltaı Muhamedjanov) julymyr pysyq bolǵan joq ol. Eleýsizdeý júrdi. Eshkimniń aldyn kespedi. Eshkimniń betine jel bop tımedi. "Tek júrseń, toq júresiń" dep aldy-artyn oılap, erteńgi kúnin eskerip hám eseptep otyratyndardyń da sanatynan emes-ti. Óziniń búkil bolmys-bitimi solaı edi. Ataq pen shataqtan aýlaǵyraq qonystandy. Bir kúni oılanyp-tolǵanyp, tolqyp-tolǵatyp aldy da, Túrkistanǵa tartty. Túrkologııanyń tútinin túzý ushyrýǵa úles qosqysy kelgen bolýy kerek. Sol ketkennen mol ketti. Kıeli shaharda da eshkimniń aldyn oraǵan joq. Óz jónimen, óz sólimen ǵumyr keshti. Eshkimge júk artpady, eshteńege qumartpady. Bir qaraǵanda buıyǵylaý kórinetin Baqyt Ábjet baýyrymyz túrkitaný máselesine kelgende óte tabandy edi.
"Túrkistanǵa bir kelip,
Kongreske tirkelip,
Talaı adam bir kúnde,
Bolyp shyqty túrkolog!"— degen shymshyma shýmaqqa arqaý bolǵan zertteýshilerdiń qataryna tap sonyń qosylmaıtyny anyq-ty. Kerisinshe, ol Túrkistanda qaıta túlegen túrkologııanyń ósip-órkendeýine ólsheýsiz eńbek sińirdi. Baqyttyń ózi qanshalyqty qarapaıym bolsa da, shıraq shyǵystanýshy retinde áldeqashan moıyndalyp qoıǵan der edik. Onyń "Túrki jáne ıran halyqtary ertegilerindegi mıfologııalyq keıipkerler", "Turan jáne Iran mádenı baılanystary" degen qos kitaby aıbarly akademıkter men parasatty professorlardyń, dańqty doktorlar men dúrdeı doentterdiń jazý ústeliniń ústinde jatqanyn talaı ret kórdik. Mundaı baq ekiniń birine buıyra bermesi belgili.
Negizi ata tegi Aral topyraǵyna tıesili edi. Sonyń áseri me, ana bir jyly jańbyr-jańbyrdyń arasymen júrip, Túrkistannan taıaq tastam jerdegi Qyzylordanyń aptabyna eki-úsh aı qaqtalyp, jumys istep qaıtqany bar. Sonda ǵoı sol tusta Syr boıyn rýhanı turǵydan jańǵyrtýǵa ketken Serikbaı Qosan ekeýi bir páterde turyp, balyq qýyrýdan sheberlik synasatyny. Bálkim, qaısysymyz Araldyń naǵyz perzenti ekenbiz dep básekege túsken bolar.
Muqaǵalı Maqataevtyń mynadaı bir óleń shýmaqtary bar edi:
Baqyt jaıly meniń mynaý bilgenim.
Baqyt degen - birde shattyq, birde muń.
Baqytty sol - tárik etip túnderin,
Baqyt izdep azaptansa, kimde-kim.
Muqań aıtqandaı, bizdiń Baqyttyń mańdaıyna da "birde shattyq, birde muń" ǵumyr buıyrdy. Ol jupyny tirlik keshken shyǵar, jurt kózine túspegen shyǵar, ataq-dańqtan adalaý bolǵan shyǵar, dabyraly álemniń dúbirli dúrmegine ere qoımaǵan shyǵar... Biraq Baqyt báribir baqytty ómir súrdi. Altyn asyqtaı bes perzentke áke boldy. Zertteýshiler attap óte almaıtyn eleýli eńbekter qaldyrdy. Sanaly tirligin sapaly ǵylym jasaýǵa arnady. Ǵylymnyń qazanynda qaınap, jalynynda jetildi. Endi, mine...
Baıaǵyda ýnıversıtetti bitirgen qyz-jigitter Alataý bókterinen alys aımaqtarǵa attanǵanda "Birjola ketti dep qalma tym, Sál ǵana kúte tur, Almatym!", - dep qımaı qoshtasatyn edi. Al Baqyt bul joly oqyǵan-toqyǵan, ósken-óngen Almatysynan biratola ketpek. Baqul bol, Baqyt! Aldyńnan jarylqasyn!
Baqyt ketip barady... Sol baıaǵy jyly jymıysyn da, kúmis kúlkisin de áketip barady...
