Alashtanýshy ǵalym Otan qorǵaýshy kúnin Alash áskeri qurylǵan kúnge belgilegen jón dese, dıplomat onymen kelispeıdi.
7 mamyr elimizde Otan qorǵaýshylar kúni retinde atalyp ótiledi. 1992 jyly osy kúni Qazaqstan qarýly kúshterin qurý týraly prezıdent jarlyǵyna qol qoıylǵan. Áıtse de alashtanýshy Sultanhan Aqqulyna 7 mamyr kúni unamaı otyr.
«OTAN QORǴAÝShY KÚNI 24 MAÝSYM BOLÝY KEREK»
Sultanhan Aqquly «Qasqa jol» ıýtýb kanalynda 7 mamyrdy Otan qorǵaýshylar kúni retinde qabyldamaıtynyn aıtqan eken.
- HH ǵasyr basyndaǵy tarıhymyzdy zertteýge 30 jyldan astam ýaqytymdy jumsaǵan ǵalym retinde aıtatynym, osy búgingi Qazaq memleketiniń tuńǵysh turaqty ulttyq Qarýly kúshteri qurylǵan kún nemese Otan qorǵaýshylar kúni – 7 mamyr emes, «óte qymbatty» Darıǵa Nazarbaevanyń týǵan kúni emes, 1918 jyldyń 24 maýsymy bolýy kerek edi. Mine, tuńǵysh Armııamyzdyń qurylǵan kúnine bıyl 106 jyl tolady eken. 24 maýsym kúni – bizde tuńǵysh ulttyq turaqty Qarýly kúshterimizdiń qurylǵan kúni, - deıdi ǵalym
Sultanhan Aqqulynyń aıtýynsha, 1917 jyly 12 jeltoqsanda Orynbordaǵy ekinshi Jalpyulttyq qazaq-qyrǵyz quryltaıy Alash respýblıkasynyń, keshegi Qazaq handyǵynyń jer aýmaǵynda sol memleket tiregi bop turǵan, memlekettiń negizin qalaıtyn qazaq halqynyń saıası qulqymen Alash ulttyq eliniń avtonomııasy quryldy. «Bul búgingi Qazaqstannyń súıegi, negizi, irgetasy ekenin umytpaýymyz kerek» deıdi ol.
- Biz 1991 jyly tuńǵysh ret táýelsizdik alǵan joqpyz, táýelsizdigimizdi qalpyna keltirdik. Óıtkeni ol táýelsizdikten biz 1920 jyly tamyz aıynda aıyrylǵan bolatynbyz, – deıdi ǵalym.
Al Qarýly kúshter qurylǵan 7 mamyr, sonymen birge burynǵy prezıdent Nazarbaevtyń qyzy Darıǵanyń da týǵan kúni. Ǵalym osy eki kúnniń bir dataǵa sáıkes kelýi kezdeısoqtyq emes dep tanıtynyn baıqatty.
«EShKIM «NAZARBAEVANYŃ TÝǴAN KÚNI» DEGEN JOQ...»
Alashtanýshy Sultan han Aqqulynyń pikirimen eks-dıplomat Qazbek Beısebaev kelispeıdi.
- Qalaı bolǵan kúnniń ózinde biz áskerdi qurmetteýimiz kerek. Sebebi «Óz áskerińdi asyraı almasań, ózgeniń áskerin asyraýǵa májbúr bolasyń» degen qanatty sóz bar. Sol sebepti de áskerılerge arnalǵan belgili bir data kerek. Bul kún Darıǵa Nazarbaevanyń týǵan kúni eken dep Otan qorǵaýshylar kúninen múlde bas tartpaımyz ǵoı. Áý basta bul kúndi belgileıtin kezde «7 mamyr Darıǵa Nazarbaevanyń týǵan kúni» dep bizge eshkim aıtqan joq. Áskerı azamattardy qurmetteý úshin arnaıy kún bolýy kerek. Kezinde 23 aqpan kúnin Sovet áskeriniń qurylǵan kúni dep atap júrdik. Biz ózimizdiń sarbazdarymyzdy baǵalaý úshin belgili bir kún mereke retinde atalyp ótilý kerek. Sol sebepti Sultanhan Aqqulynyń pikirimen kelispeımin, - deıdi Qazbek Beısebaev.
Onyń aıtýynsha, qazirgideı halyqaralyq jaǵdaı ýshyǵyp turǵan kezeńde áskerge erekshe qurmet kórsetýimiz kerek. «Áskerı qyzmetkerlerge qoldaý kórsetip, qolymyzdan kelgenshe kómektesýimiz kerek» deıdi dıplomat.
- Óz basym 7 mamyr kúnin Otan qorǵaýshylar kúni retinde belgilegen kezde eks-prezıdenttiń qyzynyń týǵan kúnine ádeıi oraılastyrdy dep aıta almaımyn. Meniń oıymsha, 7 mamyr kúnin 9 mamyr Jeńis kúnine jaqyn boǵan soń tańdaǵan sekildi. Endeshe, 7 mamyr kúni unamasa, 9 mamyr kúnin Otan qorǵaýshylar kúni retinde atap óteıik, - deıdi burynǵy dıplomat Qazbek Beısebaev.
«ALAShORDA ÓZ ALDYNA BÓLEK MEMLEKET BOLǴAN JOQ»
Sultanhan Aqquly Alash áskeri qurylǵan 1918 jyldyń 24 maýsym kúnin Otan qorǵaýshylar kúni retinde atap ótýdi usynyp otyr. Qazybek Beısebaev alashtanýshynyń bul pikirine de qosylmaıtynyn eskertti.
- Alashorda óz aldyna bólek memleket bolǵan joq, tek qana Alash qozǵalysy men partııasy boldy. Olardyń ishinen ár túrli deńgeıdegi belsendi azamattar shyqty. Bizdiń áskerimizdiń jońǵarlarmen soǵysqan kezi boldy. Sol kezben baılanystyryp Otan qorǵaýshylar kúnin belgileýge bolady. Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini, bizge arnaıy Otan qorǵaýshylar kúni kerek. Ol Alashpen baılanysty bola ma, joq álde Qabanbaı zamanymen oraılastyramyz ba, másele onda turǵan joq. Bul máseleni halyq ózi sheshýi kerek. 7 mamyr kúnin 30 jyldan astam ýaqyt atap ótip júrmiz. Endi ony ózgertýdiń ne qajeti bar? Bizde ataýly kúndi ózgertýden basqa mańyzdy problema joq pa? Sultanhan Aqqulynyń Alash taqyrybynda sińirgen eńbegin jaqsy bilemin. Áıtse de tap qazirgi tańda Otan qorǵaýshylar kúnin ózgerteıik degen sózi oryndy emes sekildi, – deıdi dıplomat.
Shynar Aqjanqyzy
