Uly kobzar. Qazaqstanda 7 jyl turyp Aral teńizin zertteýge qatysqan

1185
Adyrna.kz Telegram

Ádebı jáne kórkem óner týyndylaryn álem moıyndaǵan ýkraındyq aqyn ári sýretshi Taras Shevchenkonyń dúnıege kelgenine - 210 jyl toldy, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly. 

Taras Grıgorevıch Shevchenko 1814 jyly Cherkassy oblysyndaǵy Moryny aýylynda 9 naýryzda aýylda dúnıege kelgen. Erte jetim qalyp, ómiriniń on jylyn aıdaýda ótkizdi.

Saýatyn qarapaıym keńse qyzmetkerinen ashty. Ol jastaıynan bilimge, ónerge sondaı qushtar jan boldy.  Keıin dostary aqyndy aıdaýdan qaıtaryp alady. Al kelesi jyly Máskeýge, odan keıin Sankt-Peterbýrgke ketti.

1840 jyly Shevchenkonyń «Kobzar» atty alǵashqy poezııalyq jınaǵy jaryq kórip, aqynǵa esimi tanyla bastady. Keıinnen 1843 jyly «Haıdamaqy» jınaǵy shyqty... Ásirese, onyń «Ólsem, kómińder...» degen óleńimen aıaqtalǵan «Úsh jyl» atty jyr jınaǵynyń mańyzy erekshe boldy.

1844 jyly Taras Shevchenko óner akademııasyn bitirip, «tapsyz (erkin) sýretshi» ataǵyn aldy.

1847 jyly naýryzda Kırıll men Mefodıı qoǵamynyń qyzmetine qatysqany jáne antıavtokratııalyq poezııasy úshin Shevchenko tutqyndalyp, jazý men sýret salýǵa tyıym salatyn patsha qaýlysymen Qazaqstanǵa Orynbordyń jeke korpýsynyń Orsk bekinisine jer aýdaryldy.

1848-1849 jyldary Taras Shevchenko leıtenant komandır A.Býtakovtyń basshylyǵymen Aral teńizin zertteý ekspedıııasyna qatysty. Oǵan Aral jaǵalaýy men jergilikti turǵyndardyń kórinisin syzý tapsyryldy.

Alaıda, áriptesteriniń biriniń aıyptaýynan keıin ol 1850 jyldyń kókteminde qaıtadan tutqyndalyp, birneshe aı qamaýda boldy, sodan keıin qyzmetin eń shalǵaı garnızonǵa - Novopetrovskoe bekinisine (qazirgi Mańǵystaý túegindegi: Fort-Shevchenko, Qazaqstan) jalǵastyrýǵa jiberildi.

Dál osy jerde ýkraın aqyny men sýretshisiniń jaýyngerlik qyzmeti 1857 jyldyń tamyzyna deıin jalǵasty.

Qazaqstanǵa jer aýdarý Taras Grıgorevıch úshin aýyr qıynshylyq kezeńi ǵana emes, rýhanı ósý jáne shyǵarmashylyq tabystar kezeńi boldy.

1859 jyly Ýkraınaǵa keldi, biraq týǵan jerinde polıııanyń baqylaýynda boldy. Oǵan Ýkraınada turaqty turýǵa tyıym salynyp, astanaǵa kóshýge buıryq berildi. Jer aýdarylyp, aýrýǵa shaldyqqan aqyn 1861 jyly 10 naýryzda mezgilsiz qaıtys boldy.

Alǵashynda ol Peterbýrgte jerlendi, al 1861 jyly mamyrda kúli Kanev mańyndaǵy Tarasova Goraǵa jetkizildi.

 

Pikirler