Búgingi qoǵamda alıment tólemderin óndirý atqarýshylyq is júrgizý salasynda eń problemaly sala bolyp otyr. Batys Qazaqstan oblysynda 74 jeke, 11 memlekettik sot oryndaýshysy jumys jasaıdy. Olardyń 54-i – Oral qalasynda, 24-i aýdandarda qyzmet atqarady. Sot oryndaýshylardyń óndirisinde 279 792 atqarýshylyq is júrgizý qujattary bar.Qazirgi tańda 3004 boryshker alıment tólemderin óz erikterimen tóleýde.
Problemalyq boryshkerler sany – 377. Alıment tóleýden jaltarǵany úshin 213 boryshker ákimshilik jaýapqa tartylsa, bir boryshkerge qylmystyq jaýapkershilik kózdelgen.
BQO-da atqarýshylyq is júrgizý salasynda jeke jáne zańdy tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddeleriniń buzylýynyń aldyn alý, oǵan jol bermeý jaıy týraly Batys Qazaqstan oblysy Ádilet departamenti basshysynyń orynbasary Estaı Rashqalıevti sózge tartqan edik.
Estaı Rashqalıevtyń aıtýynsha, májbúrlep oryndatý ádilet organdarynyń qyzmetiniń eń mańyzdy ári kúrdeli salasy bolyp tabylady.Ótken jyly májbúrlep oryndatý salasynda QR Damý josparynyń maqsatty ındıkatorlaryna jol jetkizý, QR Ádilet mınıstrliginiń, Departamenttiń josparl y jumystary men tapsyrmalaryn oryndaýǵa baǵyttalǵan birqatar jumystar atqarylǵan. Eseptik kezeńde sot oryndaýshylardyń óndirisinde 279 792 atqarýshylyq is júrgizý qujattary oryndaýda bolsa, bul ótken jyldyń tıisti kezeńimen salystyrǵanda 3,2 paıyzǵa artqan. Onyń ishinde 150 679 atqarý qujaty óndiristen aıaqtalǵan.
– Sot aktilerin oryndaýdan qasaqana jaltarý QR qylmystyq nemese ákimshilik zańnamalaryna sáıkes jaýaptylyqqa ákep soǵady. Bul salada polıııa, prokýratýra organdarynmen birlesip aýqymdy jumystar atqarylýda. Jyl basynan beri sot oryndaýshylarmen qylmystyq jaýapqa tartý úshin sotqa deıingi tergep tekserý organdaryna QR QK-niń 139, 430-baptaryna sáıkes sotqa deıingi tergep-tekserýlerdiń biryńǵaı tizilimine 64 materıal tirkelip, 1 is sotqa joldanyp, aıyptaý úkim qabyldandy. Eseptik kezeńde sot aktilerin oryndamaǵany úshin 350 boryshker ákimshilik quqyq buzýshylyqty jasaǵany úshin ákimshilik jaýapqa tartyldy. Onyń ishinde102 boryshkerge ákimshilik aıyppul salynsa, 218 boryshker ákimshilik qamaqqa alyndy, – deıdi sala basshysynyń orynbasary.
Alımentterdi óndirý maqsatynda sot oryndaýshylarmen atqarýshylyq is júrgizýdiń oryndalýyn qamtamasyz etý maqsatynda zańmen belgilengen banktik esepshottaryn buǵattaý, jyljymaly, jyljymaıtyn múlikterine tyıym salý, QR aýmaǵynan shyǵý, arnaıy lıenzılarlar, quqyqtardy shekteý jáne májbúrleý sharalary qoldanylady. Jumyssyz boryshkerlerge jumysqa ornalasý týraly habarlama berilip, jergilikti jumyspen qamtý ortalyqtaryna joldama tabystalady. Jergilikti atqarýshy organdarmen birlesip bos jumys oryndarynyń jármeńkeleri uıymdastyrylady.
Eseptik kezeńde Jumyspen qamtý ortalyqtary arqyly 193 boryshker jumysqa ornalastyrylǵan. Aıyppuldardy óndirýdi qamtamasyz etý maqsatynda quqyq qorǵaý organdarymen birlesip «Boryshker» akııasyn ótkizý týraly birlesken buıryq qabyldanyp, jospary bekitilgen. Bul akııa aıasynda ákimshilik aıyppuldardy tóleýden qasaqana jaltarǵan azamattar anyqtalyp, tıisti májbúrleý sharalary qoldanylady.
Osy rette, ákimshilik, salyq bereshekteri, jol júrý erejelerin buzý t.s.s. ákimshilik quqyq buzýshylyq jasap aıyppul salynǵan azamattarǵa óz mindettemelerin ýaqytyly oryndaýǵa shaqyramyz.
Ózińizge qatysty atqarýshylyq is júrgizý týraly málimetti ashyq ınternet kózinde ornalasqan boryshkerlerdiń biryńǵaı tiziliminen, «E-gov» portalynan nemese «Kaspi.kz» mobıldi qosymshasynan bile alasyz.
Májbúrlep oryndatý salasyndaǵy jańalyqtarǵa toqtalsaq, jeke sot oryndaýshylar ınstıtýty jyl saıyn damý ústinde. Jylma jyl quzyretteri keńeıtilip, jaýapkershilikteri kúsheıýde. Sot oryndaýshylardyń jumysyn avtomattandyrý úrdisi jalǵasýda. Atqarýshylyq is júrgizý organdarynyń avtomattandyrylǵan aqparattyq júıesiniń mobıldi qosymshasyn iske qosý josparlanýda. Iaǵnı smartfonnyń «Play market» nemese «App Store» baǵdarlamasy arqyly júkteýge qoljetimdi. Bul azamattardyń ózderine qatysty atqarý óndiristeri týraly aqparat nemese sot oryndaýshy salǵan tıymdar men buǵattaýlardy tez arada anyqtaýǵa, QR aýmaǵynan shyǵýǵa tıymdardy kórýge, bereshek somasyn jedel tólem jasaýǵa yqpal etetin bolady.
Aǵymdaǵy jyldyń qańtar aıynan bastap Qazaqstanda robot sot oryndaýshy pılottyq jobasy iske qosyldy.
Quqyqtyq memlekette zańdy syılaý, zańǵa baǵyný negizgi prınıpter ekenin eskersek, qoǵamda zań ústemdigi de júzege asatyny sózsiz. Ol úshinqoǵam aldyndaǵy mindettemelerdi ýaqytyly oryndap júrsek jetkilikti.
Káýsar BAIǴALIEVA
