Jezkiık. Qaraqalpaqstandy basqarǧan qazaq aqyny

10152
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/01/b4bc0f0a-7167-418c-9adf-c44d6ff14b5c.jpeg

Bügın - Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, körnektı aqyn Käkımbek Salyqūlynyŋ tuǧan künı.

Bırjan sal men Aqan serı, Ükılı Ybyrailardyŋ jolyn jalǧaǧan bıregei daryn iesı 1932 jyly Soltüstık Qazaqstan oblysy Şal aqyn audany Eŋbek auylynda düniege kelgen.

1955 jyly Mäskeudıŋ tüstı metallurgiia jäne altyn institutyn bıtırgennen keiın Jezqazǧan kenışınde ken şeberı bolyp eŋbek jolyn bastaǧan. KSRO Joǧarǧy keŋesınıŋ ekologiia jönındegı komitetınıŋ basşysy lauazymyna deiın köterıldı.

Sondai-aq,  Odaq kölemınde türlı joǧary lauazymdardy atqaryp, Qarqalpaqstandy basqarǧan. 1984 jyly Qaraqalpaq Avtonomiialyq Respublikasy oblystyq partiia komitetınıŋ bırınşı hatşysy bolyp sailandy.

Köp jyldar Keŋes odaǧy Joǧarǧy keŋesınıŋ prezidium müşesı boldy Alǧaşqy öleŋder jinaǧy «Syr» 1977 jyly jaryq kördı. Sol jyly «Jezkiık» atty jyr jinaǧy orys tılıne audarylyp jariialandy. 1981 jyly «Qyrǧyzstan» baspasy onyŋ «Nūrly künder» kıtabyn qyrǧyz tılınde, 1983 jyly Ǧafur Ǧulam baspasy «Jezkiık» jinaǧyn özbek tılınde şyǧardy. «Böketovke rekviem», «Edelveis», «Ǧasyrǧa teŋ bır mezet», «Che Gevara» atty poemalary orys tılıne audaryldy. K.Salyqov - «Dala», «Qyran-dar», «Gäkku», «Jezkiık», «Eŋlıkgül», «Tättımbet», «Dombyra», «Qaraqalpaq», «Kenesarynyŋ soŋǧy sözı» sekıldı köptegen poemalardyŋ avtory. Soŋǧy jyldary onyŋ «Oitolǧaq» (2001), «Syrǧaly sonetter» (2001), «Küzgı şuaq» (2004), «Küzgı saryn» (2005), «Sensıŋ el danasy» (2006), «Älemnıŋ segızınşı ǧalamaty» (2006), «Maǧjanǧa taǧzym» (2008) kıtaptary jaryq kördı. V.V.Maiakovskiidıŋ «V.İ.Lenin» poemasyn, A.S.Puşkinnıŋ öleŋmen jazylǧan «Evgenii Onegin» romanyn, M.Iý.Lermontovtyŋ, Iý. P. Polonskiidıŋ, R.Ǧamzatovtyŋ, Aldan-Semenovtyŋ, S.Norovchatovtyŋ, V.Savelevtıŋ, Iа.Kolastyŋ, M.Lvovtyŋ, moŋǧol jäne özbek aqyndarynyŋ öleŋderın qazaq tılıne audardy. B.Jūmaniiazov, N.Tılendiev, Ä.Beiseuov, E.Hasanǧaliev siiaqty kompozitorlar aqynnyŋ köptegen öleŋderıne än şyǧardy. «Jezkiık», «Saǧynyş», «Aqqu änı», «Üş arys», «Bır auyz söz», «Oqjetpes», «Kökşetau», «Jambyl ata» syndy tuyndylary halyq änıne ainalyp kettı. Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesıne üş märte (IX, X, XI) deputat bolyp sailanǧan. KSRO Joǧarǧy Keŋesınıŋ deputaty. «Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı» qūrmettı ataǧynyŋ iegerı (2001), Halyqaralyq Q.Sätbaev qorynyŋ prezidentı, Qazaqstan Respublikasy «Ekologiia» akademiiasynyŋ akademigı boldy.
Pıkırler