Nazarbaev Mäskeudegı şeruge qatysqan jalǧyz şeteldık basşy
9 mamyr. Ekınşı düniejüzılık soǧysta jeŋıske jetken Sovet armiiasynyŋ Jeŋıs künı. Bız de, Täuelsız Qazaqstan halqy da būl kündı qanǧa sıŋgen dästür boiynşa alaulatyp-jalaulatyp atap ötemız. Būl dūrys ta şyǧar. Öitkenı, Ekınşı düniejüzılık soǧysta qazaq dalasynan şyqqan, qazaqtan şyqqan, eren erlık jasaǧan azamattar az emes. Jastary jüzge taiaǧan, jüzden asqan sol azamattardyŋ bırsypyrasy aramyzda jür. Tırı jür. Olar erlıkpen qan keştı. Maidanǧa kırdı. Soǧys kördı. Sondyqtan olardyŋ batyrlyǧy äspetteluı kerek te şyǧar...
Aramyzda jür dedık qoi, bügınde Qazaqstanda qanşa ardager qaldy? Resmi mälımetke köz jügırteiık...
Qazaqstanda közı tırı 1 425 maidanger bar
2019 jylǧy 1 mamyrdaǧy mälımet boiynşa, qazır elımızde Ekınşı düniejüzılık soǧysqa tıkelei qatysqan 1 425 maidanger tūrady. Sondai-aq, Leningrad blokadasynda bolǧan, tylda eŋbek etken, konslagerlerde bolǧan (kämelet jasyna tolmaǧan) tūtqyndardy qosa eseptegende 87 myŋ ardager bar.
Olarǧa memleket biudjetınen berıletın bırjolǧy aqşalai kömek te joq emes. Mysaly:
Şyǧys Qazaqstan oblysy – 542 myŋ;
Nūr-Sūltan qalasy – 519 myŋ;
Aqmola oblysy – 500 myŋ;
Pavlodar oblysy – 500 myŋ;
Qaraǧandy oblysy – 300 myŋ,
Atyrau oblysy – 300 myŋ;
Aqtöbe oblysy – 300 myŋ;
Batys Qazaqstan oblysy – 300 myŋ;
Maŋǧystau oblysy – 250 myŋ;
Soltüstık Qazaqstan oblysy – 250 myŋ;
Türkıstan oblysy – 250 myŋ;
Almaty qalasy – 250 myŋ;
Şymkent qalasy – 250 myŋ;
Qyzylorda oblysy – 202 myŋ;
Qostanai oblysy – 150 myŋ;
Jambyl oblysy – 150 myŋ.
Soǧys ardagerlerıne 2,6 milliard teŋge materialdyq kömek qarastyrylǧan
Ekınşı düniejüzılık soǧys ardagerlerıne bırjolǧy berıletın aqşalai kömek mölşerın jergılıktı äkımdıkter özderı belgılegen. Al QR Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgı 2019 jyly ardagerlerge berıletın mūndai kömek mölşerın kem degende 300 myŋ teŋgege jetkızuge keŋes bergen bolatyn.
Jeŋıstıŋ 74 jyldyǧyna orai 88 862 ardagerge biudjetten jalpy somasy 2,6 milliard teŋgege materialdyq kömek qarastyrylǧan.
Jä, sonymen ulap-şulap jürıp būl datany da ötkerdık. Respublikalyq masştabta atalyp ötıldı. Resmi, beiresmi şeruler öttı. Dumandatqan konsertter berıldı. Prezident Toqaev resmi qūttyqtau jasady.
Kreml ideologiiasynyŋ bır ūşqyny sanalatyn «Ölmeitınderdıŋ şeruı» de öttı. Bas qala bastap, qalǧandary qoştap, «Bessmertnyi polk» şeruın jürıp öttı. Ony da kördık. Kördık te ūlttyq ideologiianyŋ, Aqorda ideologiiasynyŋ älsızdıgıne köz jetkızdık. Olai bolmasa, beibıt künde qazaqtyŋ 3/1-ın qasaqana qyrǧan qandyqol qasapşy İosif Stalinnıŋ portretın köterıp şeruletuge äste jol berılmes edı-au...
Mäskeudegı şeru
Kreml dep qaldyq qoi. 63 memleket qatysqan Ekınşı düniejüzılık soǧysty Resei "menşıktep" alǧan. Orystarda ekı ūlyq meiram bar, bılesızder. Onyŋ bırı – Jaŋa jyl bolsa, ekınşısı osy – Jeŋıs künı. Jeŋıs künı Qyzyl alaŋda äskeri parad ötkızu Kreml qojaiynynyŋ qatqan qaǧidasy, ainymas saltyna ainalǧan. Osy saltanatty şeruge Resei armiiasy bır ai būryn daiyndalady. Bır apta qalǧanda bastan-aiaq daiyndyqty tekseredı. Söitıp, 9 mamyr künı Vladimir Putin öz armiiasyn küllı dünie jüzıne daŋqtap, şeru ötkızedı. Orys qaruynyŋ küşın küllı älemge körsetıp aibat şegu bolsa, özıne kırıptar körşılerın qorqytyp aluǧa da taptyrmas mümkındık.
Byltyrǧa deiın būl şerudı tamaşalauǧa Reseimen odaqtas, niettes elderdıŋ basşylary bırıŋǧai baryp qatysatyn. Qaisybır jyly Jeŋıstıŋ 70 jyldyǧyna Mäskeu airyqşa daiyndaldy. Älemnıŋ 30-ǧa juyq liderı keldı.
Al biyl şe? Biyl arnaiy şaqyrtu alǧandar az bolmady. Degenmen Mäskeuge barǧan jalǧyz adam – Nūrsūltan Nazarbaev. İä, Qazaqstannyŋ būrynǧy prezidentı Nazarbaevtan basqalary būl joly barmady. Nazarbaev barǧan şeruge Qazaqstan armiiasynyŋ ökılderı qatysqan joq. Būl da öz kezegınde nazar audararlyq fakt. Jä, osymen tämamdaiyq.
«Adyrna» ūlttyq portaly
