QR Parlamentı Mäjılısınıŋ Halyqaralyq ıster, qorǧanys jäne qauıpsızdık komitetınıŋ Töraǧasy Aigül Qūspan hanymnyŋ soŋǧy mälımdemesı nesımen qauıptı?
Bız bükıl qoǧam bolyp mekteptegı hidjab mäselesımen bas qatyryp jatqanda, jeke menşık dıni mektepter aşyluy kerek, ony jartylai memleket qarjylandyru kerek dep aidy aspanǧa bır-aq şyǧardy.
Būl - Zaiyrly Qazaqstandaǧy parlament deputaty aitatyn söz be? Köşedegı bıreu aitsa, qoldy bır sıltei salar edık.
Aitsa aitqandai, lisenziiadan ötken jekemenşık mektepter bilıkten 30 paiyzdyq qarjylai qoldau alady.
Aigül Qūspanǧa salsa, dıni mektepter elde 40-50 paiyzdyq (jartylai) qoldau tapsa degen emeurını baiqalady. Salafittık baǧyttaǧylarǧa mektep aşu tük emes, aqşa degen aǧyl-tegıl. Tek zaŋmen jol aşyp berse, bolǧany.
Tek qana muftiiatqa qarasty 1 universitet, 1 imamdardyŋ bılımın jetıldıru instituty, 9 medrese, 2 qarilar ortalyǧy bar eken. Al basqa da dıni aǧymdar “qaiyrymdylyq mekemesı” degen atpen aşyp alǧan dıni ordalar sany barşylyq. Tamaǧy, oquy tegın bolǧan soŋ jaǧdaiy joqtar topyrlatyp soǧan balalaryn berıp jatyr. Zaŋdysy bar, zaŋsyzy da qanşama? Däl qazır Almaty qalasynda 10-nan astam tek qana süleimenşılerdıŋ qaiyrymdylyq mekemesı anyqtalyp, tekserıs jürıp jatyr. Qazır elımızge Türkiianyŋ 7-8 dıni aǧymy kırıp, emın-erkın ügıt-nasihat jasap jatqan körınedı. Būl künde dıni baǧyttaǧy balabaqşalar da, dıni baǧyttaǧy jetımder üiı de jetkılıktı. Al endı oǧan qosa dıni mektepter aşylsa, ne bolamyz? Köz aldylaryŋyzǧa elestetıŋızderşı. Auǧanstan bolmai, qaida baramyz? Saqal qoiyp, avtomat ūstap köşede jüretın qaraqşylar elı bolamyz ba? Aigül Qūspan osyny nege oilamaidy? Dıni aǧymdar ne sebeptı balalarǧa auyz salady? 18 jasqa deiın ärbır balaǧa (tıptı ata-anasy bolsa da) eşkımnıŋ küştep qandai da dınşıldıktı nasihattauǧa qūqy joq emes pe? Sony bıldei deputat, zaŋ şyǧaruşy organnyŋ müşesı Aigül Qūspan nege bılmeidı?
Köptegen dıni memleketterde äielderdı, tıptı kışkentai balalardy qatal şariǧatpen şektep, azǧyndyqqa, onyŋ ışınde aşyq adam saudasyna deiın baryp otyr. Alysqa barmai-aq Auǧanstan sonyŋ jarqyn mysaly. Al kışkentai balalar kez kelgen erejenı tez qabyldap alady, sosyn ony ömırlık ūstanymǧa ainaldyrady. Sol sebeptı de dıni radikaldy aǧymdar jas säbilerdıŋ sanasyn ulauǧa ülken küş jūmsaidy.
Aigül Qūspan eger jas balalarǧa şyn jany aşysa, medreselerdıŋ baǧdarlamasyn jetıldıruge, onda jaratylystanu pänderı men gumanitarlyq (älemdık jäne ūlttyq qūndylyqtar) pänderdı dūrystap oqytu mäselesın kötersın. Äitpese, şirk, haram dep bärın joqqa şyǧaratyn medrese tülekterı bılımsızdıkterımen dosqa külkı, dūşpanǧa taba bolyp jür.
Jäne de Aigül Qūspannyŋ Mysyr saparyndaǧy elden erek tūmşalanǧan qara-kök kiımı, keşegı mälımdemesı bızdı türlı oiǧa jeteleidı. Ol parlament qabyrǧasynda otyryp äldekımderdıŋ soiylyn soǧyp jürgen joq pa degen küdık baryn da jasyrmaimyz. Endeşe, būl deputat dıni lobbimen ainalysyp otyrǧan joq pa? Sūraq köp, jauap joq.
Arman Aubakir
Ūqsas jaŋalyqtar
