Jurnalisterge arnalǧan "BAQ turaly" zaŋ özgerıp, "Mass-media turaly" jaŋa zaŋ qabyldanbaq. Ädette jan-jaqtan japa-tarmaǧai şulaityn jurnalister özderı turaly zaŋ jobasyn talqylauda passiv siiaqty. Bıren-saran ärıptester bolmasa, köbı älıptıŋ artyn baǧyp otyr ma, qaidam...
Jaŋa zaŋ jobasynyŋ tolyq nūsqasymen tanysqandar bar ma? Ne özgermek, ne bılgenderıŋız bar?
Öz basym, är-är jerden jaŋa zaŋnyŋ keibır punktterın közım şaldy.
Myna tūstaryn körgende, "e, dūrys eken" dep qoidym. Ūzynsonar söilemderden menıŋ tüsıngenım:
- Gazet-jurnaldardyŋ qaralymy men taralymy tömen bolsa da, baspa basylymdary ärkez özektılıgı men qajettılıgın joimaidy, sondyqtan baspa basylymdaryn memleket tarapynan subsidiialau mäselesı jolǧa qoiylady eken. Studentterge bır basylymǧa tegın jazyluǧa jol aşady. Iаǧni, poşta operatory öz portalynda ornalastyrylǧan katalogtan studentterge özderı qalaǧan bır gazettı bır jylǧa tegın jazyp beredı. Bolaşaqta mektep oquşylaryn da baspasözge tegın jazu mehanizmderı qarastyrylady eken.
"Fransiiada 2009 jyly on segız jastaǧy azamattarǧa arnalǧan kez-kelgen gazetke tegın jazylymdardy subsidiialau bastaldy. Būl şara baspa BAQ üşın aitarlyqtai qoldau boldy, sonymen qatar fransuz gazetterınıŋ bäsekege qabılettılıgın arttyruǧa türtkı boldy".Bızde de tegın jaylymdy subsidiialasa jaqsy eken. Baiaǧyda "gazet-jurnaldar tükke kerek emes, odan da internet-resurstarǧa qarjy bölıŋder" dep osynda otyrǧan bıraz programmister şulaǧan. Ol kezde Mūhtar Qūl Mūhammed ministr edı. Sol kısınıŋ qabyldauyna jazylyp, "qazaqqa gazet-jurnal kerek, baspasöz degen - bügıngı aqparat, erteŋgı tarih. Mäŋgılık şejıre. Al internet resur degen - tehnologiia saǧat sanap damyp jatqan zamanda, bügın bar, erteŋ joq bop joiylyp ketetın dünie..." dep, sapaly gazet-jurnaldardy jappai, kerısınşe, qoldauyn sūraǧan jaiymyz bar. (Post ta jazǧanbyz, sıltemesı mıne): - "Mass-Media turaly" jaŋa zaŋ jobasynda jurnalisterdıŋ äleumettık statusy bekıtıledı deidı. Būl mäsele de bızdıŋ 10-15 jyldan berı şyryldap aityp jürgen köp problemanyŋ bırı edı. Öz basym, näkänes-ty dep quanyp otyrmyn. Şerhan atamyz aitpaqşy, "jurnalistıŋ arqalaǧany - altyn, jegenı - jantaq" edı... Şer-aǧanyŋ şekpenınen şyqtyq dep maqtanatyn şäkırtterı bilıktıŋ san-aluan tızgınınde otyr, sol kısıler jurnalisterdıŋ de qūry jantaqtyŋ tıkenın talǧajau qylmai, özge de bilık ökılderı siiaqty fuagra jemese de, jylyna bır ret soǧym soiyp, "Haivil" bolmasa da, "Qysqy ertegı" keşenınen üi alǧysy keletının bılse eken. Äitpese, "törtınşı bilık ökılderı" dep jurnalisterge bilık te, halyq ta esek siiaqty jük artatyny jasyryn emes. Öz mäselelerı şaş etekten bola tūra, jurnalist baiǧūstar qaşan qarasaŋ memleket pen halyqtyŋ mäselesınıŋ soŋynda salpaŋdap jürgenderı. Jurnalisterdı äleumettık qoldau tetıkterın qalyptastyratyn kez keldı. Jurnalister - ärı saiasatker, ärı ideolog, ärı qoǧam belsendılerı, ärı erıktıler... Su tasqyny bolsa da, köterılıs bolsa da, qaqtyǧys bolsa da - el jügın arqalap solar jüredı. Olarǧa dūrys ailyq, dūrys premiia, dūrys qalamaqy, dūrys sospaketter, dūrys munisipaldy baǧdarlamalarmen jeŋıldıkter berılu kerek. Qysqasy, Jurnalisterdı jön-josyqsyz qudalaudy, olardyŋ qūqyqtaryn aiaqasty etudı, bai-baǧlandarǧa olardy jyǧyp berudı toqtatatyn jaŋa zaŋ qabyldansa, būl bır ülken quanyş, igı jaqsylyq bolar edı...
Säule Äbıldahanqyzy,
Feisbuk paraqşasynan
Ūqsas jaŋalyqtar
