Jańa jyldan bastap elimizde qandaı ózgerister bolady? QR Úkimeti 2023 jylǵy mańyzdy áleýmettik-ekonomıkalyq ózgerister toptamasyn jarııalady, dep jazady "Adyrna" ulttyq portaly.
Aqshalaı kiristerdi arttyrý
2023 jylǵy 1 qańtardan bastap respýblıkada eń tómengi jalaqy mólsheri (ETJ) 60 000 teńgeden 70 000 teńgege deıin ulǵaıtyldy. Bul týraly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev 2022 jylǵy 1 qyrkúıekte Qazaqstan halqyna Joldaýynda málimdedi. Eńbek kodeksi boıynsha jumys berýshiler ETJ-dan tómen emes deńgeıde jalaqymen qamtamasyz etýge mindetti ekenin eskersek, barlyq salalarda ártúrli menshik nysanyndaǵy kásiporyndarda jumys isteıtin 1,8 mln-ǵa jýyq jaldamaly qyzmetkerdiń aqshalaı kirisi ósedi.
Jalaqy deńgeıin belgileý kezinde ETJ kórsetkishin paıdalanatyn uıymdar da razrıadaralyq biliktilik júıesin eskere otyryp, basqa sanattaǵy qyzmetkerlerdiń jalaqylaryn ulǵaıtý jaǵyna qaraı qaıta qaraıtyn bolady.
Úkimet dárigerlerdiń, muǵalimderdiń, bıýdjet salasynyń basqa da qyzmetkerleriniń jáne óndiristik personaldyń jalaqysyn kezeń-kezeńmen ulǵaıtýdy kózdeıtin Halyqtyń tabysyn arttyrýdyń 2025 jylǵa deıingi baǵdarlamasyn iske asyrýdy jalǵastyrady.
Sondaı-aq 2023 jyly respýblıka óńirlerinde shaǵyn nesıeleýge qoljetimdilikti keńeıtý esebinen aýyl turǵyndarynyń tabysyn ulǵaıtý jónindegi joba belsendi iske asyryla bastaıdy. Bul jeke úı sharýashylyqtaryn aýyl sharýashylyǵy kooperaııasyna tartýǵa jáne myńdaǵan jańa jumys ornyn qurýǵa múmkindik beredi. Bes jylda jobaǵa 1 trln teńge baǵyttalmaq, bul 1 mln-nan astam aýyl turǵynyn qamtýǵa múmkindik beredi.
Zeınetaqy men memlekettik járdemaqylardy ulǵaıtý
Osy jyly 4,4 mln adamnyń barlyq zeınetaqy jáne járdemaqy túrleriniń mólsheri artady. Bul maqsattarǵa respýblıkalyq bıýdjette 4,6 trln teńge qarastyrylǵan.
Atap aıtsaq, jyldyń basynan bastap zeınetkerler úshin yntymaqty zeınetaqy mólsheri 10,5%-ǵa artty. Sonymen qatar Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes yntymaqty zeınetaqyny esepteý úshin paıdalanylatyn eń joǵary tabys mólsheri 46-dan 55 AEK-ke deıin (158,7 myń teńgeden 189,8 myń teńgege deıin) ulǵaıtyldy.
Bazalyq zeınetaqy mólsheri jyl saıynǵy eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń artýyn, sondaı-aq Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha ony eń tómengi kúnkóris deńgeıinen 54%-dan 60%-ǵa deıin ulǵaıtýdy eskere otyryp ósti.
Nátıjesinde zeınetaqy tólemderiniń jıyntyq mólsheri jyl basynan beri orta eseppen 12%-ǵa ósti, bul rette zeınetaqylardyń eń tómengi mólsheri 68,2 myń teńgeden 77,4 myń teńgege deıin artty. Bul ósim zeınetkerlerdiń barlyǵyna qatysty boldy.
Járdemaqylardyń mólsheri de ózgerdi. Máselen, eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń artýyna baılanysty múgedektigi jáne asyraýshysynan aıyrylý jaǵdaıy boıynsha beriletin tólemder ósti.
Jumys isteıtindermen qatar, jumys istemeıtin áıelderge de tólenetin bala týýǵa memlekettik qoldaý mólsheri ósti, endi ol: birinshi, ekinshi jáne úshinshi balaǵa 38 AEK nemese 131 100 teńgeni (2022 jyly – 120 840 teńge), tórtinshi jáne odan da kóp balaǵa – 63 AEK nemese 217 350 teńgeni (2022 jyly – 200 340 teńge) quraıdy.
Budan basqa, respýblıkalyq bıýdjetten jumys istemeıtin ata-analarǵa bala kútimi boıynsha járdemaqy taǵaıyndalady, onyń mólsheri osy jyldan bastap AEK-tiń ósýin eskere otyryp 8,5%-ǵa ulǵaıdy.
Járdemaqy alýshylardyń kóp bóligin quraıtyn jumys isteıtin ata-analarǵa bala kútimi boıynsha áleýmettik tólemder Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan taǵaıyndalady. Bul rette bıyldan bastap Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha analardy áleýmettik qoldaýdy arttyrý úshin atalǵan tólemdi tóleý merzimi bir jyldan bir jarym jylǵa deıin uzartyldy.
Qazaqstanda múgedektigi bar balalardy jáne olardyń otbasylaryn qoldaý úshin olarǵa kámeletke tolǵanǵa deıin arnaıy járdemaqy tólenedi. Onyń mólsheri 2023 jyly 56 794 teńgeni quraıdy.
Jańa jylda kópbalaly otbasylarǵa arnalǵan járdemaqylardyń mólsheri AEK mólsherine ósti jáne kelesideı: 4 balasy bar otbasylarǵa – 55 304 teńge (buryn 50 976 teńge), 5 balaǵa – 69 138 teńge (buryn 63 728 teńge), 6 balaǵa – 82 973 teńge (buryn 76 479 teńge), 7 balaǵa – 96 807 teńge (buryn 89 231 teńge), 8 jáne odan keıingi ár balaǵa 13 800 teńge (buryn 12 720 teńge) tólenedi.
Taǵy bir jańashyldyqtyń biri retinde «Otbasynyń ıfrlyq kartasyn» bólip qaraýǵa bolady. Sonyń arqasynda 2023 jylǵy 1 qańtardan bastap áleýmettik-eńbek salasyndaǵy negizgi qyzmetter proaktıvti formatta kórsetiledi, ıaǵnı azamattarǵa tıisti mekemelerge júginý qajet bolmaıdy. Memlekettik qoldaý birqatar ındekster men krıterııler negizinde aıqyndalatyn otbasynyń nemese azamattyń ál-aýqat deńgeıine súıene otyryp kórsetiletin bolady.
Memlekettik qyzmetterdi ońtaılandyrý jáne qujat aınalymyn ıfrlandyrý
Bıyl azamattyq hal aktisin nemese nekeni tirkeý kezinde elektrondyq kýálikterdi berý merzimi 1 aıdan 15 kúntizbelik kúnge deıin qysqartyldy, tegin, atyn, ákesiniń atyn aýystyrýdy tirkeý alynyp tastalady.
2023 jyly jeke sot oryndaýshylaryn, notarıýstardy, advokattar men sot sarapshylaryn kásibı qyzmetpen aınalysýǵa attestattaýdy avtomattandyrý jónindegi pılottyq jobany iske qosý josparlanýda. Iaǵnı, aýmaqtyq ádilet organdarynda áńgimelesýdi alyp tastap, júrgizýshi kýáligin alý kezinde test tapsyrǵandaı onlaın-testileýden jáne kompıýterlik sıtýaııalyq keısterden ótedi.
Bıyl «ıfrlyq notarıat» jobasy sheńberinde senimhattardy onlaın rejımde resimdeý múmkindigi paıda boldy. Bul qyzmet azamattarǵa notarıýsqa barmaı-aq ınternet arqyly elektrondyq-ıfrlyq qoltańbanyń (EQ) kómegimen senimhattardy resimdeýge kómektesedi.
Sonymen qatar Egov mobile qosymshasynyń fýnkıonalyn keńeıtý boıynsha «ıfrlyq qujattar» servısinde notarıattyq qujattarǵa QR-qol qoıý jáne olardy kórsetý boıynsha jumystar júrgizilýde. 2023 jylǵy qańtar aıynan bastap pılottyq joba barlyq óńirlerde, onyń ishinde qoljetimdi notarıattyq qyzmetter tizbesin ulǵaıta otyryp, qoldanylatyn bolady.
2023 jyly «E-Salyq Azamat» jáne ekinshi deńgeıdegi bankterdiń mobıldik qosymshalary arqyly jolaýshylar kedendik deklaraııasyn berý múmkindigi iske asyrylady. Bul jeke paıdalanýǵa arnalǵan taýarlardy deklaraııalaý rásimderin jeńildetý arqyly jeke tulǵalardyń ýaqytyn únemdep, aqshalaı shyǵyndaryn azaıtýǵa septigin tıgizedi.
Budan basqa, 2022 jyldyń sońynda EShF AJ arqyly elektrondyq úlgide jazylǵan oryndalǵan jumystar men kórsetilgen qyzmetter aktileri salyqtyq esepke alý úshin esepke alý qujattamasy bolyp tanylatyn zańnamalyq ózgerister engizildi (2018 jyldyń 1 sáýirinen bastap retrospektıvti túrde). Iaǵnı, salyq tóleýshi budan bylaı oryndalǵan jumystar aktileriniń kóshirmelerin qaǵaz túrinde usynýǵa mindetti emes.
Jastarǵa shaǵyn nesıeler berý
2023 jylǵy 1 qańtardan bastap Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan kásipkerlikti damytý jónindegi ulttyq joba sheńberinde jastarǵa jeńildikpen shaǵyn nesıe berýdiń jańa tetigi engizildi. Aqshalaı qarajat 21-den 35 jasqa deıingi óz isin bastaǵysy keletin ne kásipkerlikpen, onyń ishinde taýarlar óndirýmen nemese satýmen, jumystardy oryndaýmen jáne qyzmetter kórsetýmen, jeke qosalqy sharýashylyqta ónim óndirýmen jáne t. b. aınalysatyn azamattarǵa konkýrstyq negizde beriletin bolady.
Shaǵyn nesıeler «Agrarlyq nesıe korporaııasy» AQ arqyly beriledi. Syıaqynyń nomınaldy mólsherlemesi – jyldyq 2,5%-dan aspaıdy, zaımnyń eń joǵary somasy – 5 mln teńgege deıin, merzimi – mal sharýashylyǵyn esepke almaǵanda, kez kelgen maqsattar úshin 5 jylǵa deıin (7 jylǵa deıin). Jalpy, bul jobaǵa 2023 jyly 28 mlrd teńgeden astam qarjy qarastyrylǵan, bul 5,7 myńnan astam jastardy qamtýǵa múmkindik beredi.
Bıznesti retteýdiń jańa tásilderi
2023 jylǵy qańtardan bastap respýblıkada memlekettik retteýshilik aktilerin turaqty negizde qaıta qaraýdy qamtamasyz etetin mehanızm – kásipkerlik salasyndaǵy Mindetti talaptar tizilimi iske qosylady. Eger Tizilimde qandaı da bir talaptar bolmasa, ne olar boıynsha qaıta qaraý merzimi buzylsa, onda bıznes sýbektileri olardy buzǵany úshin ákimshilik jaýapkershilikten bosatylady.
1 qańtardan bastap erekshe tártip boıynsha júrgiziletin tekserýler joıyldy. Osylaısha, tekserýler men jaza qoldanýdan buzýshylyqtardyń aldyn alýǵa kóshý júzege asyrylady. Sonymen qatar táýekelderdi basqarý júıesin avtomattandyrý jónindegi norma qoldanysqa engizildi, bul tekserýler men profılaktıkalyq baqylaý júrgizý kestelerin qalyptastyrý kezinde adamı faktordy boldyrmaýǵa múmkindik beredi. Mundaı avtomattandyrý bolmaǵan jaǵdaıda, endi oǵan jatatyn sýbektilerdiń jalpy sanynyń 5%-na qatysty ǵana baqylaýdy júzege asyrýǵa ruqsat etiledi. Bul qadaǵalaý organdaryn problemalyq bıznes sýbektilerine nazar aýdarýǵa jáne zańǵa baǵynatyn kásipkerlerge ákimshilik qysymdy tómendetýge múmkindik beredi.
Sondaı-aq jyldyń basynan usyný mehanızmderin avtomattandyrý qamtamasyz etilmegen esep berýdi bıznesten talap etýge tyıym salyndy. Sonymen qatar shaǵyn jáne mıkrokásipkerlik sýbektilerin aralap, tekserýler men profılaktıkalyq baqylaý júrgizýge moratorıı bir jylǵa uzartyldy.
Densaýlyq saqtaýdy damytý
2023 jyly kólik medıınasyn engizý jumystary jalǵasady. Shalǵaı aýyldarda medıınalyq kómektiń qoljetimdiligin arttyrý úshin jyljymaly medıınalyq keshender keńinen qoldanylady, bul 1,5 mln aýyl turǵynyn qamtýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar medıınalyq poıyzdar esebinen 300 myńnan astam aýyl turǵynyna tıisti qyzmet kórsetý josparlanýda.
Onkologııalyq aýrýlarǵa qarsy kúres jónindegi 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi jospar iske asyryla bastaıdy, onyń sheńberinde dıagnostıkalyq jabdyqty jańǵyrtý, ıadrolyq medıına ortalyqtaryn (PET/KT dıagnostıkasy) uıymdastyrý, molekýlalyq-genetıkalyq testileýdi keńeıtý, KT jáne MRT balalar staıonarlaryn qosymsha jaraqtandyrý, shaǵyn ınvazıvti hırýrgııany jáne ıntervenııalyq emdeý ádisterin damytý, isikke qarsy jańa zamanaýı onkologııalyq ortalyqtar qurý, arnaıy mekemelerdiń tósek-oryn qoryn ulǵaıtý, 17 jelilik údetkish satyp alý jáne t. b. qadamdar kózdelgen.
Bıyl medıına qyzmetkerleriniń kásibı jaýapkershiligin saqtandyrý júıesi iske qosylady. Bul naýqastardy qorǵaýdy qamtamasyz etýge, medıınalyq mamandyqtyń bedeli men abyroıyn arttyrýǵa, sondaı-aq óskeleń urpaqty densaýlyq saqtaý salasyna tartýǵa múmkindik beredi.
2023 jyly ortasha jalaqyny dárigerlerge – 30%-ǵa 531 myń teńgege deıin, orta medıına qyzmetkerlerine – 20%-ǵa 250 myń teńgege deıin kóterý qarastyrylǵan. Sondaı-aq Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha rezıdentýradaǵy granttar sany 70%-ǵa ulǵaıtylatyn bolady.
Bıyl ǵylymı-zertteý komponenti bar eki kópbeıindi klınıkanyń – Astanadaǵy 200 oryndyq Ulttyq shuǵyl medıınany úılestirý ortalyǵynyń jáne Almatydaǵy 350 oryndyq Juqpaly aýrýlar ulttyq ǵylymı ortalyǵynyń qurylysyn aıaqtaý josparlanýda. Sondaı-aq Astanada Ulttyq ǵylymı onkologııalyq ortalyqtyń emdeý-dıagnostıkalyq korpýsyn ashý kózdelgen (nysannyń qurylysyn 2024 jyly aıaqtaý josparlanǵan). Sonymen qatar MJÁ aıasynda Kókshetaý qalasynda 630 oryndyq kópbeıindi aýrýhana qurylysy bastalady.
Respýblıkada Qazaqstan aýmaǵynda biregeı sheteldik preparattardy shyǵarýdy lokalızaııalaý esebinen dári-dármekti kelisimsharttyq óndirý tetigi belsendi túrde engiziledi. Budan basqa, Memleket basshysynyń farmaevtıkalyq naryqtaǵy otandyq óndiris úlesin 50%-ǵa deıin ulǵaıtý jónindegi tapsyrmasyn oryndaý sheńberinde 2025 jylǵa qaraı AstraZeneca-men Qazaqstanǵa ınvestıııalar salý, tehnologııalar transferti jáne jańa zerttemeler týraly negizdemelik kelisimge qol qoıylady.
Jalpy, elimizde qabyldanyp jatqan barlyq sharalardyń nátıjesinde suranysqa ıe dári-dármek pen medıınalyq buıymdar óndirisi ulǵaıady, al olardy tirkeý, saraptamadan ótkizý jáne baǵa belgileý anaǵurlym ashyq bolady.
Jańa ulttyq jobalar
Bıyl jańa «Jaıly mektep» ulttyq jobasy iske asyrylady, onyń aıasynda 842 myń oqýshy ornyna eseptelgen qajetti jabdyqtarmen tolyqtaı «jabdyqtalǵan» 400-ge jýyq mektep salý josparlanýda. Bul mektepter qala men aýyldaǵy bilim berý sapasyn birtindep teńestire kele, qazaqstandyq bilim berý salasyn jańa deńgeıge kóteredi. 2023 jyly respýblıka óńirlerinde 220-dan astam mekteptiń qurylysy bastalady.
Sondaı-aq aýylda medıınalyq qyzmet kórsetý sapasyn edáýir jaqsartýǵa arnalǵan «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» ulttyq jobasy boıynsha da belsendi jumys júrgiziledi. Onyń aıasynda 2026 jylǵa deıin 655 medıınalyq-sanıtarııalyq alǵashqy kómek nysandaryn salý, rekonstrýkııalaý jáne jabdyqtaý, qoldanystaǵy 12 aýrýhanany jańǵyrtý jáne jańa 20 kópbeıindi aýdandyq aýrýhana ashý josparlanýda. Onyń ishinde 2023 jyly 309 medıınalyq-sanıtarlyq alǵashqy kómek nysanyn ashý kózdelgen.
Osy jyly 2023-2027 jyldarǵa arnalǵan «Qoljetimdi Internet» ulttyq jobasy qabyldanbaq. Onyń aıasynda qalalar men aýyldardy joǵary jyldamdyqty ınternetke qosý boıynsha keń aýqymdy jumys júrgizý, respýblıkalyq jáne birinshi dárejedegi oblystyq joldardyń boıynda talshyqty-optıkalyq baılanys jelilerin montajdaý, sondaı-aq besinshi býyndaǵy mobıldi baılanys jelilerin engizý qarastyrylǵan. Búgingi tańda bazalyq stanııalar ornatylyp, Astana, Almaty jáne Shymkent qalalarynda 5G baılanysy pılottyq rejımde iske qosyldy.
Aıta keteıik, memleket ulttyq jobalarda qaralǵan sharalardy QR Prezıdentiniń saılaýaldy baǵdarlamasyn júzege asyrý jónindegi Is-qımyl josparyn jáne áleýmettik mindettemelerdi oryndaý aıasynda basym tártippen qarjylandyrady.
Ǵylym men joǵary bilim berýdi damytý
Elimizdiń joǵary oqý oryndary shákirtteriniń stıpendııalaryn arttyrý boıynsha jumys jalǵasady. Bıyl stýdentterdiń stıpendııalary 20%-ǵa, al magıstranttar men doktoranttardyń stıpendııalary 2020 jylǵy kórsetkishtermen salystyrǵanda 15%-ǵa ósedi. Budan basqa, memlekettik bilim berý granttarynyń sanyn 10%-ǵa ulǵaıtý josparlanǵan.
Zertteý ekojúıesin qalyptastyrý jáne ınnovaııalyq tehnologııalardy damytý sheńberinde otandyq joǵary oqý oryndaryn zertteý joǵary oqý oryndaryna transformaııalaý proesi jalǵasady. Atap aıtqanda, 2023 jyly M. Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan ýnıversıteti jańa mártebege ıe bolady. Bul onyń ǵylymı áleýetin jáne ǵylymı jobalardy kommerııalandyrý deńgeıin arttyrýǵa múmkindik beredi.
Birinshi jartyjyldyqta memlekettik tapsyrys sheńberinde 5500 oryndyq 9 stýdenttik jataqhanany paıdalanýǵa berý josparlanýda. Buǵan qosa, jataqhanalardy qaıta jóndeý jáne salý isi MJÁ tetigi boıynsha júzege asyrylady. Bul rette JOO-lar jataqhanalarda oryndardyń qajetti sany bolǵan jaǵdaıda ǵana qosymsha mamandyqtar asha alatyn bolady.
Ǵalymdardy yntalandyrý jáne kótermeleý úshin 2000 AEK mólsherinde 50 «Úzdik ǵylymı qyzmetker» syılyǵyn tabystaý praktıkasy jalǵasady. Ǵylym men tehnıkanyń damýyna eleýli úles qosqan ǵalymdardy memlekettik ǵylymı stıpendııalarmen jáne syılyqtarmen kótermeleıdi.
Sonymen qatar qazaqstandyq joǵary bilim berýdi ınternaıonaldandyrý boıynsha jumystar odan ári júrgiziledi. Bıyl otandyq joǵary oqý oryndarynyń biriniń bazasynda brıtandyq Heriot-Watt University jáne túriktiń Hacettepe University fılıaldaryn ashýdy qaraý josparlanǵan.
Respýblıkanyń jańa óńirlerinde ǵylym men joǵary bilim berýdi damytýǵa da erekshe nazar aýdarylatyn bolady. Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý aıasynda Jezqazǵanda tehnıkalyq ýnıversıtet ashý jáne Qonaev qalasynda ınnovaııalyq ortalyǵy bar akademııalyq qalashyq qurý máseleleri pysyqtalatyn bolady.
Jańa reısterdiń ashylýy
Respýblıkada jańa sheteldik tasymaldaýshylardy tartýǵa múmkindik beretin «ashyq aspan» saıasaty odan ári iske asyrylyp, álemdik qarjy ortalyqtarymen tikeleı áýe qatynastaryn ashý jalǵasady.
Atap aıtqanda, Astanadan Dohaǵa, Aqtaý men Shymkentten Ankaraǵa, Almaty men Aqtaýdan Medınaǵa, kóktemgi-jazǵy navıgaııa kezeńinde: Astanadan Bakýge jáne Shymkentten Dýshanbege reıster ashylady dep kútilýde.
Astana, Almaty, Aqtaý, Túrkistan jáne Atyraýdan Ystambulǵa, Astana men Almatydan Antalıaǵa, Almatydan Baký, Tbılısı, Phýket jáne Malege reısterdi ulǵaıtý josparlanýda.
Budan basqa, Almatydan Pákistanǵa – Karachı men Lahorǵa reıster ashý, Almaty – Delı baǵyty boıynsha Úndistanǵa, Almaty – Chendý baǵyty boıynsha Qytaıǵa, Almaty – London baǵyty boıynsha Ulybrıtanııaǵa, sondaı-aq Almatydan Bodrým, Batýmı, Iraklıon, Podgorıaǵa jáne Astanadan – Tbılısı men Podgorıaǵa oryndalatyn reıster sanyn arttyrý josparlanýda.
Sonymen qatar Astana – Bishkek, Aqtaý – Erevan, Almaty – Samarqan, Shymkent – Kýtaısı baǵyttary boıynsha reıster qaıta usha bastaıdy dep kútilýde.
Air Asia H malaızııalyq loýkost-áýekompanııasy kóktemgi-jazǵy navıgaııa kezeńinde Kýala-Lýmpýrdan Almatyǵa, al Thai Air Asia áýekompanııasy Bangkoktan Almatyǵa ushýdy josparlap otyr.
Qeshm AIR áýekompanııasy «aýa erkindiginiń» 5 dárejesin paıdalana otyryp, Almaty – Tokıo baǵyty boıynsha ushýlardy oryndaýdy bastaýdy josparlaýda.
Air Astana áýekompanııasy orta merzimdi perspektıvada Almaty – Tel-Avıv baǵyty boıynsha Izraılge aptasyna eki ret turaqty reıs oryndaý máselesin pysyqtaýda.
Kólik
Avtomobıl kóligi sektorynda halyqaralyq tasymaldarǵa arnalǵan ershikti avtotartqyshtar bastapqy ret tirkelgeni úshin alymnan bosatylady.
Kólikti ıfrlandyrý salasynda «Kólik qujattaryn basqarýdyń biryńǵaı júıesi» ónerkásiptik paıdalanýǵa engiziletin bolady, ol taýar-kólik jóneltpe qujattary men jol-sapar qaǵazdaryn elektrondyq formatqa aýystyrýǵa múmkindik beredi.
Sybaılas jemqorlyqty boldyrmaý jáne ashyqtyqty qamtamasyz etý úshin óńirlerdiń barlyq ıfrlyq kameralary men «Sergek» AÓK ıntegraııalaý jolymen ıfrlyq kóliktik baqylaýǵa kezeń-kezeńimen kóshý júzege asyrylady.
Turǵyn úı qurylysy jáne joldardy jóndeý
2023 jyly respýblıka boıynsha 15,3 mln sharshy metr jańa turǵyn úı salý kózdelgen. Óńirlerde 1 500 apatty jáne tozyǵy jetken úıdi buzý boıynsha jergilikti jóndeý baǵdarlamalary qabyldanady. Budan basqa, halyqty sýmen jabdyqtaý qyzmetterimen qamtýdy 97%-ǵa deıin arttyrý josparlanýda. Respýblıkalyq jáne oblystyq mańyzy bar qalalarda sarqyndy sýlardy tazartý deńgeıi 80%-ǵa deıin, al jylý men sýdy esepke alýdyń úıge ortaq quraldarymen qamtamasyz etý deńgeıi 83%-ǵa deıin ulǵaıtylýy tıis.
Qurylys kodeksi ázirlenedi, ol salanyń kóptegen júıelik máselelerin sheshýge jáne onyń ashyqtyǵyn arttyrýǵa múmkindik beredi.
2023 jyly 11,8 myń km avtojoldarda qurylys-jóndeý jumystary júredi, onyń ishinde 4 myń km – qurylys jáne rekonstrýkııalaý, 3,2 myń km – kúrdeli jáne ortasha jóndeý, 4,5 myń km – jergilikti joldardy jóndeý kózdelgen.
«Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń tólem qabilettiligin qalpyna keltirý jáne bankrottyǵy týraly» zań
Naýryz aıynda jeke tulǵany bankrot dep taný múmkindigi qarastyrylǵan jańa zań kúshine enedi. Onda azamattardyń boryshtyq júktemesin tómendetý, boryshtar boıynsha tólemderdi yntalandyrý (bankrottyqtan keıingi birqatar shekteýler), boryshkerlerdi ónimdi ekonomıkalyq qyzmetke qaıtarýdy qamtamasyz etý jónindegi normalar belgilengen.
Sondaı-aq Zań sheńberinde áleýmettik osal toptarǵa kórsetiletin memlekettik kómek kózdelgen, bitimgershilik kelisim jasasý múmkindigi jáne qıyn qarjylyq jaǵdaıǵa tap bolǵan azamattarǵa óz máselelerin sheshýge múmkindik beretin birqatar basqa sharalar qabyldanady.
Bul sholýda 2023 jyly qoldanysqa engen jáne kúshine enetin birqatar negizgi áleýmettik-ekonomıkalyq ózgerister usynylǵan. Qazaqstandyqtardyń kópshiligi olardyń oń áserin naqty sezinetin bolady. Alaıda, qoǵamdyq ómirdiń basym baǵyttaryn josparly jańǵyrtý jáne ıfrlandyrý proesi munymen toqtap qalmaıdy. Úkimet qabyldanǵan baǵdarlamalar men jańa damý josparlaryn iske asyrýdy, sondaı-aq azamattardyń ál-aýqaty men ómir súrý sapasyn jaqsartý jónindegi bastamalardy ázirleýdi jalǵastyrady.
"Adyrna" ulttyq portaly
