Merekelık künder men mereitoilar qoǧam ömırındegı maŋyzdy sätter ǧana emes, olar halyqtyŋ ūlttyq bırlıgın, mädenietın jäne ruhani qūndylyqtaryn saqtap, bolaşaq ūrpaqqa jetkızu jolynda maŋyzdy röl atqarady. Būl künder tarihi oqiǧalardy eske alu men äleumettık mäselelerge nazar audarudyŋ tiımdı qūraly.
Merekelık künderdıŋ maŋyzy
Merekelık künder köbıne tarihi oqiǧalarǧa nemese belgılı bır tūlǧalardyŋ eŋbek jolyna, halyqtyŋ mädeni jäne ruhani qūndylyqtaryna arnalady. Būl künder halyqtyŋ tarihi jadysyn jaŋartyp, ūlttyq sana-sezımın qalyptastyrady. Merekelerdı atap ötu tek demalys künderımen şektelmei, halyqtyŋ bırlıgın, ūrpaq sabaqtastyǧyn nyǧaituǧa baǧyttalǧan maŋyzdy ıs-şaralarǧa ūlasady.
Mysaly, Qazaqstan Respublikasynyŋ Täuelsızdık künı (16 jeltoqsan) – elımızdıŋ tarihyndaǧy maŋyzdy oqiǧa. Būl kün 1991 jyly Qazaqstannyŋ egemendıgın jariialap, būrynǧy Keŋes Odaǧynyŋ qūramynan şyqqandyǧyn bıldırgen. Būl kün elımızdıŋ tarihynda jaŋa kezeŋnıŋ bastaluyn jäne täuelsızdık jolynda küresken azamattardy eske alu, memlekettıŋ derbestıgı men ūlttyq maqtanyşty arttyru maqsatynda toilanady. Täuelsızdık künı el ışınde türlı saltanatty şaralar men jiyndar ötkızılıp, halqymyzdyŋ osy täuelsızdıktı saqtap qalu jolynda jasaǧan eŋbegı men erlıkterı ūlyqtalady.
Sonymen qatar, 1 mamyr - Qazaqstan halyqtarynyŋ bırlıgı künı – köpūltty elımızde halyqtar arasyndaǧy dostyq pen kelısımdı nyǧaituǧa arnalǧan maŋyzdy mereke. Būl kün är ūlttyŋ mädenietı men dästürlerın qadırleuge, ūlt aralyq qatynastardy üilestıruge mümkındık beredı.
Mereitoilardyŋ äleumettık jäne mädeni maŋyzy
Mereitoilyq künder – belgılı bır oqiǧalar men tūlǧalarǧa arnalǧan jäne ädette ülken tarihi maŋyzǧa ie. Būl künder ūlttyq tarihty eske alu jäne jaŋǧyrtu üşın öte maŋyzdy, öitkenı olar ötkennıŋ maŋyzdy sätterın ūrpaqtan-ūrpaqqa jetkızuge mümkındık beredı. Mysaly,
Jeŋıs künı (9 mamyr) – būl ata-babanyŋ qanymen kelgen mereke. Jeŋıs künınıŋ maŋyzy tek soǧystaǧy jeŋıspen şektelmei, soǧys jyldary myŋdaǧan qazaqstandyqtardyŋ qany men janyn bergenın eske alu bolyp sanalady. Būl kün elımızdıŋ barlyq azamattary üşın ūlttyŋ batyrlyq dästürın, küreskerlık ruhyn jaŋǧyrtady.
Är ūlttyŋ tarihynda maŋyzdy tūlǧalardyŋ mereitoilary da erekşe oryn alady. Mysaly, Abai Qūnanbaevtyŋ tuǧan künı (10 tamyz) qazaq ädebietınıŋ ūly tūlǧasyn ūlyqtap, onyŋ şyǧarmalaryn jastar arasynda därıpteuge baǧyttalǧan şaralarmen ötedı. Abaidyŋ şyǧarmalary ūlttyq sanany qalyptastyruǧa jäne adamgerşılık qūndylyqtaryn tüsınuge kömektesedı. Būl künder qazaq ädebietınıŋ tūŋǧyş ökılderın eske alyp, ädebiettıŋ qoǧamǧa qosqan ülesın baǧalauǧa jol aşady.
Qoǧamdyq maŋyzy bar künder
Qoǧamdyq maŋyzy bar künder ūlttyq mädeniet pen qoǧam ömırınde belgılı bır äleumettık mänge ie. Olar älemdık deŋgeide nemese el deŋgeiınde belgılenuı mümkın jäne belgılı bır mäselelerge nazar audarudy közdeidı. Mysaly, Düniejüzılık qorşaǧan orta künı (5 mausym) – ekologiialyq mäselelerge nazar audaru jäne qorşaǧan ortany qorǧau qajettılıgı turaly qoǧamda aqparat taratu maqsatynda ötkızıledı. Būl – ekologiiany qorǧau mäselesı turaly oilanuǧa jäne osy baǧytta ıs-äreket jasauǧa arnalǧan kün.
Taǧy bır maŋyzdy qoǧamdyq mereke – Düniejüzılık äielder künı (8 nauryz). Būl mereke äielderdıŋ qoǧamdaǧy rölın, olardyŋ tarihi jäne äleumettık jetıstıkterın atap ötu üşın ötkızıledı. Äielderdıŋ saiasi, äleumettık jäne ekonomikalyq qūqyqtary men mümkındıkterın arttyru maqsatynda būl kün älemnıŋ barlyq elderınde keŋınen atalyp ötedı.
Merekelık künderdıŋ ūlttyq bırlıktı nyǧaitudaǧy rölı
Merekelık künder men mereitoilyq datalar tek belgılı bır oqiǧalardy nemese tūlǧalardy eske alu üşın ǧana emes, sondai-aq qoǧamdaǧy ūlttyq bırlıktı, kelısımdı nyǧaitu üşın de maŋyzdy. Mysaly, Qazaqstan Respublikasynyŋ Konstitusiia künı (30 tamyz) – elımızdıŋ negızgı zaŋyn qūrmettep, qūqyqtyq memleket qūru jolynda qabyldanǧan maŋyzdy qadamdy eske alady. Būl künde elımızde zaŋ üstemdıgın qamtamasyz etuge baǧyttalǧan şaralar ötkızılıp, halyqty zaŋdy qūrmetteuge tärbieleu maqsatynda jiyndar men konferensiialar ūiymdastyrylady.
Merekelık künder halyqty bırıktırude ülken röl atqarady. Täuelsızdık künı, Nauryz meiramy, 1 mamyr siiaqty merekelerdı atap ötu arqyly halyq arasyndaǧy yntymaqtastyq, dostyq jäne kelısım küşeiedı. Ärbır ūlttyŋ öz merekelerın atap ötuı onyŋ ūlttyq sana-sezımın, mädenietın jäne dästürlerın saqtau men jaŋǧyrtuǧa yqpal etedı. Merekeler qoǧamdaǧy äleumettık bailanystardy nyǧaityp, eldıŋ ruhani küşın qalyptastyruǧa kömektesedı.
Olar tek demalys künderı retınde ǧana emes, sonymen qatar, halyqtyŋ tarihi sanasyn jaŋǧyrtu, ūlttyq bırlıktı nyǧaitu jäne mädeniet pen dästürlerdı saqtau jolyndaǧy maŋyzdy qūral retınde qyzmet etedı. Ärbır mereke men mereitoi – qoǧamnyŋ ūrpaqtan-ūrpaqqa mūra bolyp qalatyn ūlttyq qūndylyqtaryn därıpteitın, bırıktıruşı jäne beibıtşılıktı saqtauǧa arnalǧan şara.
