الفرەد سلوۋن «General Motorsتاعى مەنىڭ جىلدارىم» دەگەن كىتاپ جازعان. ول كىتابىندا ۇيىمداستىرۋدىڭ ناقتى دا جۇيەلى ناتيجەلەرىنە سۇيەنگەن باسقارۋدىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى جەتىستىكتەرى جونىندە باياندايدى.
سلوۋن باسقارعان 1923-1956 جىلدار اراسىندا «General Motors» كومپانياسى قاناتىن كەڭ جايعان ناعىز ءوندىرىس ورىندارىنىڭ بىرىنە اينالادى. ول ءوندىرىستى دامىتۋ ءادىسىن ناقتى مالىمەتتەر مەن بۇكىل كومپانيانىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ قابىلەتىنە سۇيەنبەي جاساۋعا بولمايتىنىن جاقسى تۇسىنگەن. بيزنەستى دامىتۋدىڭ وزىندىك كوزقاراسىن كومپانيانىڭ ينجەنەرلەرى جانە مەنەدجەرلەرىمەن اشىق اڭگىمەلەسىپ، ءوندىرىس تسەحتارىنا ءجيى-ءجيى بارىپ جۇرىپ قالىپتاستىرادى. سلوۋننىڭ «General Motors» ونىمدەرىن ساتۋشى ديلەرلەرمەن تىعىز بايلانىس ارقىلى ىسكەرلىك قارىم-قاتىناس ورناتۋ ادىستەرى كومپانيا ىقپالىنىڭ بۇكىل ەل شەڭبەرىندە كەڭىنەن دامۋىنا يگى اسەرىن تيگىزدى.
ول ديلەرلەرمەن ءاردايىم تىعىز بايلانىستا بولا ءجۇرىپ، ناقتى مالىمەت جيناۋمەن اينالىستى. وزىنە قاجەتتى مالىمەتتەردى ءبىلۋ ءۇشىن سلوۋن ىسساپارلارعا ءجيى شىعىپ تۇرۋدى ادەتكە اينالدىردى. بۇل ماقساتىنا جەتۋ ماقساتىمەن ول ءبىر پوەزد ۆاگونىنىڭ ىشىنە جىلجىمالى وفيس جاساقتاپ، بۇكىل ەلدى ارالاۋ مۇمكىنشىلىگىنە يە بولدى. وسىلايشا ول كۇنىنە بەس نەمەسە ون ديلەرمەن كەزدەسىپ ناقتى جاعدايدى ءبىلىپ وتىردى.
تۋراسىن ايتقاندا، الفرەد سلوۋننىڭ كىتابىن وقىعان ءاربىر ادام كوپ نارسە ۇيرەنۋىنە بولاتىن. ال ىسكەر ادامدار ءۇشىن بۇل كىتاپ ءتىپتى دە تاپتىرماس قۇرالعا اينالدى.
الفرەد سلوۋننىڭ «General Motorsتاعى مەنىڭ جىلدارىم» دەگەن كىتابى دۇنيە جۇزىنە بەلگىلى ءارى ەڭ باي ادامنىڭ ءسۇيىپ وقيتىن كىتابى. ونىڭ ەسىمى - بيل گەيتس. «مايكروسوفت» كومپانياسىن قۇرۋشىلاردىڭ ءبىرى، كورپوراتسيا توراعاسى، بۇگىندەرى كوومەرتسيالىق تۇرعىدان قاراعاندا ول قازىرگى تاڭدا ەڭ ءبىر جولى بولعان ادام.
بيلل گەيتس امەريكانىڭ ۆاشينگتون شتاتىنىڭ سيەتل قالاسىندا 1955 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. بيل ءوزىنىڭ ءبىرىنشى باعدارلاماسىن ون ءۇش جاسىندا لەيكسايد جەكە مەنشىك مەكتەبىندە وقىپ جۇرگەن كەزىندە 0 جانە + ويىنى نەگىزىندە جاسايدى. ال تاعى ءتورت جىلدان سوڭ 1972 جىلى پول اللەن دەگەن دوسى ەكەۋى العاشقى ەسەپتەۋشى ماشيناسىن ويلاپ تابادى. بۇل اۆتوموبيلدەردىڭ ءجۇرىسىنىڭ قارقىندىلىعىن قاداعالايتىن لەنتانىڭ مالىمەتتەرىن وڭدەيتىن اسپاپ ەدى. بيل 1973 جىلى بيلل گارۆارد كوللەدجىنە تۇسەدى دە ەكى جىلدان سوڭ 1975 جىلى وقۋىن تاستاپ دوسى ءارى سەرىكتەسى پول اللەنمەن شولەيتتى نيۋ-مەكسيكا شتاتىنىڭ ادام تۇرۋعا ونشا قولايلى ەمەس البۋكەركە ەلدى مەكەنىندە بۇگىندە بۇكىل الەمگە بەلگى «مايكروسوفت» كومپانياسىن قۇرادى. بيل مەن پولدىڭ بۇل جەردى تاڭداۋىنىڭ سەبەبى وندا بيل گەيتس باعدارلاما جاساپ بەرگەن «التاير» كومپيۋتەرىن شىعاراتىن كومپانيا ورنالاسقان بولاتىن.
بيل سلوۋننىڭ كىتابىن بەكەر وقىماعان بيل اقىرى كوممەرتسيالىق مىندەتتەردى ءوز موينىنا الادى. گەيتس 80-ءشى جىلداردىڭ كومپيۋتەر شىعارۋ بيزنەسىنىڭ الدىڭعى قاتارىنداعىلارى سياقتى ءبارىن ءوزى جاساۋعا تىرىسپايتىن.
بيلل گەيتس ۇلكەن بيزنەستىڭ ەرەجەلەرىن ءوز ەرەجەسى رەتىندە قابىلدادى، سەبەبى اقشانى تاباتىن ءونىمدى شىعارۋشىلار ەمەس، ءونىمدى ساتۋشىلار ەكەنىن ول جاقسى ءتۇسىندى. سوندىقتان «ءىۆم» فيرماسى ءوز كومپيۋتەرىنە العاش رەت «دەربەس» دەپ اتالعان جاڭا وپەراتسيالىق جۇيە جاساۋعا تاپسىرىس بەرگەندە، گەيتس دايىن باعدارلامانى باسقا فيرمادان ساتىپ الادى دا ونى جاقسارتۋ ءۇشىن سول باعدارلامانى جاساۋشى تيما پەتەرسوندى جۇمىسقا شاقىرادى.
وسىلايشا، گەيتس وسى زامانعى باعدارلاما جاساۋ يندۋسترياسىنىڭ تاعى ءبىر ەرەجەسىن اشادى – ەڭ باستىسى ناقتى ونىمگە تاپسىرىس بەرۋشىنى تابۋ، ال ونى شىعارۋ تەك «ىسكە اسىرۋ» ماسەلەسى.
«ءىۆم» كومپيۋتەرلەرىنىڭ العاشقى كەزدە ءۇش ءتۇرلى وپەراتسيالىق جۇيەمەن شىعارىلعاندىعى جانە ساتىپ الۋشىنىڭ سولاردىڭ بىرەۋىن ءوز قالاۋىنشا تاڭداۋ مۇمكىنشىلىگى بولعانىن قازىرگى جۇرتشىلىق بىلە بەرمەيدى. سول ءبىر كەزدە گەيتس وتە ءبىر كەرەمەت كوممەرتسيالىق قيمىل جاسادى: ول ءوز باعدارلاماسىن ورناتۋ قۇقىعىن ءبىر رەتتىك قانا تولەماقى ءۇشىن ساتتى. ەندى ساتىپ الۋشى گەيتستىڭ باعدارلاماسىن قانشا كومپيۋتەرگە ورناتامىن دەسە دە ەرىكتى بولدى.
1986 جىلى گەيتس «ءىۆم» كومپانياسىنا «مايكروسوفتىڭ» اكتسيالارىنىڭ 30% ساتىپ الۋدى ۇسىنادى، بىراق ونىڭ بۇل ۇسىنىسىن ءىۆم قابىلدامايدى. وسى كەزدە گەيتس جاڭا ءادىس ويلاپ تابادى. 1990 جىلى Windows 3.0 باعدارلاماسى شىعارىلادى دا – ول بۇدان بىلاي Windows گرافيكالىق ينتەرفەيستىڭ باسقارۋ جۇيەسىن باسقارۋ ءۇشىن كلاۆيشتى باسىپ جاتپاي-اق جەكە قولعا ارنالعان قولتۇتقانىڭ پەرنەسىن باسۋ ارقىلى قول جەتكىزۋگە بولاتىنىنا تۇتىنۋشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگىنىڭ كوزىن جەتكىزەدى. كومپيۋتەرمەن جۇمىس ىستەۋدى جەڭىلدەتكەن بۇل قولتۇتقا بىردەن moyse-تىشقان دەگەن اتقا يە بولدى.
وسىلايشا تاعى ءبىر ستاندارت پايدا بولدى دا، ناتيجەسىندە باعدارلاما شىعارۋشىلار ءوز باعدارلامالارىن Windows-قا سايكەستەندىرىپ شىعارا باستادى. الەمدە Windowsيزاتسيا باستالدى. ەندى مايكروسوفتتىڭ جاڭا باعدارلاماسىنا ۋاقتىلى اۋىسا الماعانداردىڭ جۇمىسى توقتاپ قالاتىن جاعدايعا جەتتى. بۇل گەيتستىڭ تاعى ءبىر جەتىستىگى ەدى.
2002 جىلى مايكروسوفت كومپانياسى قۇرىلعالى العاشقى رەت، ءوز اكتسيونەرلەرىنە ديۆيدەند تولەي باستادى. ولار ءار اكتسيا ءۇشىن 16 تسەنت الدى. بۇلاي بولۋىنىڭ سەبەبى 2002 جىلدىڭ سوڭعى توقسانىندا كومپانيانىڭ تازا پايداسى 2,55 ميلليارد دوللارعا، نەمەسە ءار اكتسيا ءۇشىن 47 تسەنتكە جەتكەن ەدى. وسىدان سوڭ كومپانيا ءوز اكتسيالارىنىڭ سانىن ەكى ەسەگە كوبەيتەتىنىن جاريالادى.
گەيتس ءوز جۇمىسىندا باقتالاستارىن قۋىپ جەتۋ جانە باسىپ وزۋدى وزىنە ماقسات ەتىپ قويىپ، بۇل ءىس-ارەكەتىن جۇيەلى تۇردە ىسكە اسىرىپ وتىردى. ينتەرنەتپەن جۇمىس ىستەۋ باعدارلاماسىنىڭ كوشباسشىسى «نەتسكەيپ» ءوز باعدارلاماسىن ساتاتىن بولسا، «مايكروسوفت» باعدارلامانى كورۋ ءۇشىن ءوز براۋزەرلەرىن WWW-سەرۆەرىمەن تەگىن تاراتتى.
وسىلايشا گەيتس تاعى دا – مولشەرى از پايدانى قۋالاۋدىڭ ورنىنا، جەكە مونوپولياعا قول جەتكىزۋ ءادىسىن ءتيىمدى پايدالانا ءبىلدى.
2007 جىلى «مايكروسوفت» كورپوراتسياسى 2004 جىلىنىڭ ناۋرىز ايىنداعى مونوپوليالىق ءىس-ارەكەتتەرى ءۇشىن وزىنە سالىنعان ايىپتى جوققا شىعارۋ بارىسىندا ەۋروپا سوتىنىڭ ءبىرىنشى ينستانتسياسىندا بولعان پروتسەستە جەڭىلىسكە ۇشىرادى. ەۋروپا سوتى «مايكروسوفت» كورپوراتسياسىنا 690 ملن دوللار ايىپپۇل سالىنسىن دەپ ۇكىم شىعاردى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سوتتىڭ شەشىمىن بۇكىل الەمگە جارىسا جەتكىزىپ جاتتى. بۇل جاعداي بيلل گەيتستىڭ بيزنەسىنە تەگىن جارناما اكەلدى.
بۇعان جاۋاپ رەتىندە بيلل گەيتس ءوزىنىڭ بۇدان بىلاي تەك باعدارلامالار جاساۋمەن اينالىساتىنىن، سوندىقتان «مايكروسوفت» كورپوراتسياسىنىڭ باسشىلىعىنان كەتەتىنىن، باسقارۋدى ورىنباسارىنا جۇكتەيتىنىن، بىراق كومپانيا باسشىلىعىنىڭ توراعاسى بولىپ قالاتىنىن جاريا ەتتى.
دەگەنمەن بۇنداي لاۋازىمدى ورىندار اۋىستىرعان گەيتستىڭ بەدەلىنە ەشقانداي نۇسقان كەلە قويعان جوق. اقشادان دا ۇتىلمادى. بۇل جاعدايدى تەك كىتاپتىڭ ءبىر بەتى جابىلدى دەپ قابىلداۋ عانا كەرەك... ەسەسىنە گەيتستىڭ شىعارماشىلىق جولى كىتابىندا جاڭا بەتتەر اشىلۋدا.
ەندى بيلل گەيتس ءوزىنىڭ ءسۇيىپ وقيتىن «General Motors-تاعى مەنىڭ جىلدارىم» اتتى كىتاپتى جازعان الفرەد سلوۋن سەكىلدى كىتاپ جازۋعا كىرىسەدى. «ويلاۋ جىلدامدىعىمەن جاسالىناتىن بيزنەس» جانە باسقا بىرنەشە كىتاپ جازادى. وسى كىتاپتارى ارقىلى الەمدەگى ەڭ باي ادام زامانداستارىن بولاشاققا شاقىرادى، «مالىمەتتەر ءداۋىرى دەپ اتالاتىن بۇگىنگى كەزدە باقتالاستاردان وزۋ مۇمكىندىكتەرىنىڭ قۇپيالارىن» ءوزىنىڭ ءىس-ارەكەتتەرىنىڭ ناتيجەسى ارقىلى دالەلدەيدى.
گەيتس وتە ساپالى ديسپلەيلەر پايدا بولماي، مالىمەتكە تولىققان بولاشاققا جەتۋ مۇمكىن ەمەس دەيدى. وسىدان ءبىرشاما ۋاقىت بۇرىن «مايكروسوفت» سۇيىقكريسستالدى ەكرانداردىڭ ءماتىندى بۇرىنعىدان انىق كورسەتەتىن تەحنولوگياسىنىڭ كورسەتىلىمىن جاسادى. بۇل اپپاراتتىق قامتاماسىز ەتۋ تەحنولوگياسىنىڭ رەۆوليۋتسيالىق وزگەرىستەرگە اكەلەتىنى ءسوزسىز. قولدانۋعا وتە ىڭعايلى، يكەمدى ەكرانداردى قاعاز پاراعىنداي دوڭگەلەتە بۇكتەپ الىپ جۇرۋگە بولادى. تەحنولوگيالىق ادىستەردىڭ ءبىرى سۋرەتتى ەكران وشىرىلگەننەن سوڭ دا كورۋگە مۇمكىنشىلىك بەرەدى. ءارى بۇنداي ەكراننىڭ مۇمكىنشىلىكتەرى بۇنىمەن شەكتەلمەيدى.
بيلل گەيتس كومپانيانى باسقارۋدان قول ۇزگەنمەن دە، ءبارى ءبىر ول ءوزى قالاسا دا، قالاماسا دا كومپانيانى «باسقارا» بەرەدى. سەبەبى «مايكروسوفتىڭ» جەتىستىكتەرى بيلل گەيتستىڭ ەسىمىمەن تىعىز بايلانىستى. «كومپيۋتەر – مەنىڭ باسشىم، مەن تەك ونىڭ ايتقانىن ورىنداۋشىمىن» دەيتىن بيل گەيتس بۇگىنگى تاڭدا بۇل ومىردە ءوز ورنىن ىزدەۋشىلەر ءۇشىن كەزىندە ءوزى ۇلگى العان الفرەد سلوۋ نەمەسە بولاشاقتى بولجاۋشى فانتاست-جازۋشى رەي برەدبەري سىندى شابىت سىيلاۋشى تۇلعا ەكەنى ءسوزسىز.
وسىلايشا بيلل گەيتس بولاشاقتى جاقىنداتۋعا اتسالىسىپ كەلەدى. ءوز اقىلىن قوعامنىڭ دامۋىنا باعىشتاپ كوپتەگەن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەن الەمنىڭ ەڭ باي ادامى بيل گەيتستىڭ ءالى دە الەمگە بەرەرى كوپ.
بەردالى وسپان،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
