قر ۇلتتىق مۋزەيى عىلىمي كىتاپحاناسىندا تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى جانە قاجىمۇقان مۇڭايتپاسۇلىنىڭ 150 جىلدىعىنا ارنالعان مادەنيەتتانۋشى-لينگۆيست ابىلايحان قالنازاروۆتىڭ «بالۋان تاس. بالۋاندار مەن كۇرەس ونەرىنە بايلانىستى اڭىز-ءافسانالار، قيسسا-داستاندار، ەل اۋزىنداعى اڭگىمەلەر (تاريحي دەرەكتەر)» اتتى ەكى تومدىق اۆتورلىق-جيناق كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى بولىپ ءوتتى.
كىتاپقا قازاق حالقىنىڭ كونە تۇركى-يسلام داۋىرلەرىنەن باستاۋ الاتىن بالۋاندارى مەن كۇرەس ونەرىنە قاتىستى اڭىز-ءافسانالارى، قيسسا-داستاندار، ەل اۋزىنداعى اڭگىمەلەر، كەيبىر جەكەلەگەن تاريحي دەرەكتەر ەنگىزىلگەن. باستى مازمۇندى اتى اڭىزعا اينالعان بالۋان شولاق، قاجىمۇقان، جەتپىس سىندى الاپات كۇش يەلەرى مەن ولاردىڭ بالۋاندىق جولىنداعى توسىن حيكايالارى مەن وقيعالارى، شەشەندىك سوزدەرىنىڭ شوعىرى قۇرايدى. مۇندا قازاقشا كۇرەس پەن جەكپە-جەك ءداستۇرى كوشپەندى قوعامنىڭ ازاماتتىق قۇندىلىقتارى تۇرعىسىنان قاراستىرىلعان.
كىتاپ جاڭالىعى – ۇلتتىق سپورت پەن دەگدارلىق مادەنيەت تۋرالى جاڭا كوزقاراس قالىپتاستىرادى. سونىمەن قاتار باياندالعان وقيعالاردىڭ تانىمدىق-پاتريوتتىق تۇرعىدا ماڭىزى اسا زور.
كىتاپ لەنتاسىن ى.التىنسارين اتىنداعى ۇلتتىق ءبىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى عاني بەيسەمباەۆ، كىتاپتىڭ اۆتور-قۇراستىرۋشىسىنىڭ اكەسى مامىرايحان قالنازاروۆ پەن بەلگىلى زەرتتەۋشى-ونەرتانۋشى ەرلان تولەۋتاي قيدى.
«اتا داۋىردەن كۇرەستىڭ – ەكى ادامنىڭ بەلدەسىپ، ءبىرىن-ءبىرى كايرات پەن ايلا-ءتاسىل قولدانىپ جىعۋدى ماقسات ەتكەن كۇش سىناسۋ ونەرى ەكەنى ماعۇلىم. سونداي-اق قازاق حالقىنىڭ وتە ەرتەدەن جالعاستىرىپ كەلە جاتقان ءدəستۇرلى سپورتتىق-جاۋىنگەرلىك ويىندارىنىڭ ءبىرى بولعانى ەسەپتى ونىڭ اڭىزدالعان يدەولوگيالىق-پەرسوناجدىق بازاسى ءبىرشاما. ياعني بۇل دا قاھارمان باتىرلاردى كوپكە ناسيحاتتاۋ سالتىنىڭ اياسىنا سىيىپ تۇر. وسى تاقىرىپقا سىرتتان كيمەلەي كەلىپ قوسىلاتىن تاريحي كەيىپكەرلەر دە جەتەرلىك. ال بالۋان كىتاپ سول تۇعىرنامانىڭ باياندامالىق مانيفەستى ىسپەتتى»، – دەپ اتاپ ءوتتى اۆتور-قۇراستىرۋشى ا.قالنازاروۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، مۇندا ءبىر كۇرەسۋ مەن بەلدەسۋ تاقىرىبى كوتەرىلمەيدى. ۇلتقا ءتان دەگدارلىقپەن استاسقان ىرىلىك، كۇشتىلىك، ەلسۇيەرلىك، باتىرلىق پەن الىپتىق تا قامتىلعان. قازاق كۇرەسىنىڭ سپورتتىق-جاۋىنگەرلىك باعىتتى عانا ەمەس، ادەبي-تاريحي كەزەڭدەردى دە قامتيتىنى ايشىقتالعان. شىن وقىرمان مۇنان تالپىنىپ ىزدەنسە ينتەللەكتۋالدىق تىزبەكتى دە، ۇلى دالا جۇرتىنىڭ ترانتسەدەنتتى-ەكزيستەنتسيالىق ىزدەنىس جولدارىن دا تابارى انىق.
«مۇنان ەل ازاماتتارى ءبىر كەزدەرى اكەسى، نەمەسە اتاسى، بالكي ءوزى جوعالتىپ العان جەڭىمپاز رۋحىن تابار-دى! ۇلت مادەنيەتى مەن دىلىنەن، اقلاق شەڭبەرىنەن تىس كەتپەۋگە بارىنشا تىرىستىق. بىزدە «قاجىمۇقاندار ارقىلى تاريحي تىزبەگىمىزگە جالعانايىق، cانا سىلكىنسىن، ەركىن رۋح قايتا كەلسىن، قازاققا بولسىن» دەگەن نيەت قانا. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، «قازاقتىڭ قارنىن ەمەس، مايرىلعان نامىسىن قايراپ، جۇتاعان رۋحانياتىن قۋاتتاۋ». زياتكەرلىك مۇرامىزدى بىلاي جيىپ قويىپ، ءبىر كۇش كۋلتىن باسا ناسيحاتتاۋ ويىمىزدا بولعان ەمەس. ءبارىنىڭ بالانسى ساقتالعان»، – دەپ تۇيىندەدى ابىلايحان مامىرايحانۇلى.
جيىن بارىسىندا استانا حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ديزاين جانە جوعارى ونەر مەكتەبى دەكانى سايات بايمۇراتۇلى ارنايى تاريحي-رەتروسپەكتيۆالىق بايانداما جاساپ، جاس جىرشىلار – ءاليحان دۇيسەنباي «زارلىقتىڭ قاراداۋمەن الىسقانى»، ەسحات ءنۇرالى «الپامىس» اتتى كونە جىرلاردى جىرلاسا، كاسىپكەر-پروديۋسەر، سپورتشى ارمان سۇلەيمەن قاباتتالعان كىرپىشتەردى جالاڭ قولمەن ۇرىپ سىندىرىپ، شەگە ءيىپ، اتلەتتىك ويىننىڭ بىرنەشە ءتۇرىن كورسەتتى.
شارا سوڭىندا ا.قالنازاروۆ ۇلتتىق مۋزەي عىلىمي كىتاپحاناسى قىزمەتكەرلەرىنە كىتاپحانا قورىندا ساقتاۋ ءۇشىن بالۋاندىق كىتاپ تومدارىن سالتاناتتى تۇردە تابىستادى.
ايتا كەتەيىك، ءىس-شاراعا ونداعان تانىمال تۇلعالار، بىرقاتار ەسترادا جۇلدىزدارى، ءبىلىم-عىلىم، باق جانە سپورت سالاسى وكىلدەرى قاتىستى.
كىتاپ تۇركىستاندىق «بالاۋسا» شارۋاقوجالىعىنىڭ باسشىلارى مامىرايحان قالنازاروۆ پەن مەيىرحان قالنازاروۆتىڭ دەمەۋشىلىگىمەن جارىق كورىپ وتىر.
ەكى تومدىق اۆتورلىق-جيناق – كۇرەس ونەرىنە ماماندانعان ورتا مەن سالالىق مەكتەپتەر مەن ۇيىرمەلەردىڭ ۇستاز-شاكىرتتەرىنە، جوو ستۋدەنتتەرى مەن ماگيسترانتتارعا، جالپى قازاق حالقىنىڭ ەرلىك فولكلورى، اڭىزدارى مەن ميفتەرىنە، كەيىنگى زامان اڭگىمەلەرىنە قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان.
سالتاناتتى شارا فوتولارى:
