كەشەلى بەرى قابىرعامىزدى قايىستىرعان 3 بالا مەن انانىڭ ءولىمى حالىقتى دا ەكى تاراپقا، ەكى ويعا ءبولدى. ءبىرى داتتاسا، ءبىرى تۇسىنۋگە تىرىسىپ باعۋدا. 3 بالانى وزىمەن ولىمگە الىپ كەتۋىنە اناسىنا نە تۇرتكى بولدى؟ وتباسىلىق كيكىلجىڭنىڭ ارتى وكىنىشپەن اياقتالماس ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ بۇل سۇراقتار اياسىندا “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالىنىڭ تىلشىسىنە پراكتيك-پسيحولوگ ۇلمەكەن ساندىبەكقىزى جاۋاپ قاتتى.
-9-شى قاباتتان 3 بالاسىمەن بىرگە سەكىرىپ، جان ءتاسىلىم ەتكەن انانى الەۋمەتتىك جەلىدە ەزگىنىڭ استىنا الۋدا. ء“ومىر سۇرۋدەن شارشادىم” دەگەن ءبىر اۋىز ءسوزى ايەلدىڭ پسيحولوگيالىق جاعدايىنىڭ تىم مۇشكىل ەكەنىن كورسەتىپ تۇر ما؟
-ءيا، وتە اۋىر جاعداي. ايەلدىڭ توزىمدىلىگىنىڭ سارقىلعاندىعى بايقالادى.
ەموتسياسىن باسقارا الماي، جاقىندارىنان قولداۋ تاپپاعاندىقتان ماسەلەنىڭ شەشىمى ءولىم دەپ شەشكەن بولار.
پسيحولوگيالىق جاعدايىنا كەلەر بولسام، بۇل ءبىر ساتتىك جانجال ەمەس ، كوپتەن بەرى شەشىمىن تاپپاي جۇرگەن ماسەلەنىڭ سالدارى دەگەن ويدامىن.
جاندۇنيەسىنىڭ قۇلازىعانىنىڭ بەلگىسى. ونداي ساتتە ءومىردى قارا تۇستەرمەن كورىپ ، مۇمكىندىكتەردى بايقاۋ وتە قيىن.
-قوعامدا “ايەل قۇقىعى”، “شەككەن زاردابى” تۋرالى اڭگىمە باستالسا، قىزىعى سول ايەلدەر تاراپىنان قارسىلىقتار كورسەتىلىپ جاتادى. “باس جارىلسا بورىك ىشىندە، قول سىنسا جەڭ ىشىندە” دەگەن ويلارىنىڭ ارتى ولىممەن اياقتالۋدا. بۇل پروبلەمانىڭ شەشىمى بار ما؟
-“ايەل - 40 جاندى، ايەل- 40 شىراقتى. ۇرادى-دەمەك سۇيەدى”،- دەپ وزدەرىن جۇباتىپ جۇرگەن ايەل كوپ.
ءوز ءومىرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ەمەس ، حالىقتىڭ پىكىرى ماڭىزدىراق. ءوزى سولاي ءومىر سۇرگەندىكتەن، وزگەنىڭ دە جاساۋىنا مۇمكىندىك بەرمەيدى.
“مەنەن قاي جەرى كەم؟ مەن دە شىدادىم ، شىداسىن” دەگەن سياقتى ويلار بولادى.
ءوز ويى مەن پىكىرىندە قالۋدان قاراعاندا قۇربان رولىندە بولۋ ىڭعايلىراق بولىپ، جەكە ايماعىن(ليچنوە پروسترانستۆو) قورعامايدى.
ايەل - نازىك جاراتىلىس يەسى. بالاپان ۇيادا نە كورسە، ۇشقاندا سونى ىلەدى. وتباسىنداعى اتا-اناسىنىڭ جانجالداسقانىن كورىپ وسكەن بالادا “كۇيەۋىنىڭ ايەلىن تەپكىگە الۋى” - “نورما” بولىپ ەسەپتەلەدى.
سول ءۇشىن ءاۋ باستان بالانى اتا-اناسى تاربيەلەۋ بارىسىندا دۇرىس باعىت بەرۋى كەرەك. ءوزىن ، ءوز سەزىمدەرىن ، جەكە ايماعىن قورعاۋعا ۇيرەتۋ كەرەك.
بالانىڭ كىشكەنتايىنان جەكە ايماعىن وزدەرى قورعاۋ كەرەك. سەبەبى بالا كەزىنەن قورلىق كورىپ وسكەن قىزدار، ءدال سول ستسەناريدى تۇرمىسقا شىققان سوڭ قايتالايتىن ساتتەر كوپ كەزدەسەدى.
-بالالارىن وزىمەن بىرگە الىپ كەتۋىنە بىرنەشە فاكتوردى الىپ قاراستىرا الامىز با؟
-9 اي ، 9 كۇن تولعاتىپ دۇنيەگە الىپ كەلگەن بالاسىنىڭ ءومىرىن ولىمگە قياتىن انالار ادەتتە بەيسانالى تۇردە اففەكت جاعدايىندا وسىنداي ارەكەتكە بارادى.
سونداي-اق، قىز بالاسى 18 جاستان اسسا تۇرمىس قۇرىپ، انا بولۋىنا ۇگىتتەپ جاتادى.
بىراق ول قىز ءالى انا بولۋعا دايىن بولماۋى مۇمكىن. ول جاعىندا ەسكەرۋ كەرەك.
ايەل ءوزىنىڭ بالالىق شاعىندا اناسىنان جەتكىلىكتى مەيىرىم، ماحابباتتى الا الماۋىنان تۋىنداۋى مۇمكىن.
كوپتەپ كەزدەسەتىنى، بوسانۋدان كەيىنگى دەپرەسسيانىڭ سوزىلمالى دەرتكە اينالۋى.
ۋاقىتىلى ماماندارعا جۇگىنبەي، دەپرەسسيانى قالىپتى جاعداي دەپ قابىلداۋ ارتى پسيحيكالىق وزگەرىستەرگە الىپ كەلۋى مۇمكىن.
-اكەسىنىڭ مالىمدەمەسىنە سۇيەنسەك “باقىتتى وتباسى ەدىك. بىراق اقشامىز از، باسپانامىز بەن ءبىلىمىمىز جوق بولدى” دەدى.
ەندى سۇراق: باقىت اقشادا ما؟
-اقشا - قاجەتتىلىكتى وتەيتىن قۇرال عانا. باقىتتى ءار ادام ءارتۇرلى قابىلدايدى.
سول سەبەپتى ءولىم - اقشا تاپشىلىعى مەن باسپانانىڭ جوقتىعىنان عانا بولدى دەپ ويلامايمىن.
ماسەلە شەشىلمەگەن ءتۇيىن، ءوزارا تۇسىنىك پەن قولداۋدىڭ جوقتىعىنان بولىپ وتىرعان سياقتى.
-كەيبىرى بۇل جاعدايعا ۇكىمەتتى، مەملەكەتتى كىنالاۋدا. بۇعان نە دەيسىز؟
-ءار ادام ءوز ومىرىنە ءوزى جاۋاپتى. بالانى دا سانالى، جوسپارلى تۇردە بوسانادى.
مەملەكەت، ۇكىمەتكە جاۋاپكەرشىلىكتى جابا سالۋعا ەشبىر دايەك جوق.
كىنالىنى ىزدەۋ- ءوز ومىرىنە جاۋاپكەرشىلىكتى الماۋدىڭ ىڭعايلى ءتاسىلى. ال جاۋاپكەرشىلىكتى الماۋدىڭ سوڭى وسىنداي ورنى تولماس وكىنىشتەرگە الىپ كەلىپ جاتادى.
-“ون جىل بايلاپ قويساڭ دا دەپرەسسيا بوپ جاتقان توبەت جوق” دەگەن پىكىردى مۇحامەدجان تازابەك بىلدىرگەن ەدى. دەگەنمەن توبەت بولەك، اداس بولەك ەمەس پە؟ ادامنىڭ دەپرەسسياعا ءتۇسۋى تىم قاۋىپتى مە؟
-مۇحامەدجان تازابەك بالكىم، موتيۆاتسيا تۇرعىسىنان ايتقان بولار. بىراق وسى رەتتە مەن كەلىسپەيمىن.
دەپرەسسيانىڭ تۇرلەرى كوپ. سونىڭ ىشىندەگىسى “ديستيميا “ جىلدار بويى سوزىلمالى تۇردە ءجۇرۋى مۇمكىن.
ۋاقىتىلى مامانعا جۇگىنىپ، ىشكى كۇيدى رەتكە كەلتىرگەن ابزال. ادامنىڭ پسيحيكاسى تەمىر ەمەس.
دەپرەسسيانىڭ قاۋپى ءوز پسيحولوگيالىق جاعداينا سەلقوس قاراپ، ءمان بەرمەۋشىلىكتىڭ سوڭى پسيحيكالىق اۋىتقۋشىلىققا الىپ كەلەدى.
-دەپرەسسيادان شىعۋدىڭ قانداي جولدارى بار؟
-دەپرەسسيانىڭ شىعۋ جولى ەگەر كوڭىل-كۇيىڭىزدە قانداي دا ءبىر وزگەرىستەردى بايقاساڭىز ارنايى پسيحولوگ، پسيحوتەراپەۆت، نەۆروپاتولوگ مامانعا جۇگىنۋ كەرەك.
ەگەر قاجەت جاعدايدا پسيحياتردىڭ كەڭەسىن العان ءجون.
دەپرەسسيا ساتىندە ادامنىڭ ويى - وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
1. ويىڭىزدى باسقارىڭىز.
2. ەموتسيالىق ينتەللەكتتى دامىتىڭىز.
3. ءوز ۋاقىتىڭىزدى ءتيىمدى پايدالانىپ، كۇنتىزبە جاساڭىز.
4. وزىڭىزگە قىزىقتى ىسپەن اينالىسىڭىز.
5. وقشاۋلانباڭىز. ادامدارمەن كوبىرەك سويلەسىپ، قولداۋ-كومەك سۇراڭىز.
6. وكپە-رەنىشتەرىڭىزبەن پسيحولوگيالىق جۇمىس جاساڭىز.
7. العا قويعان ماقساتىڭىزدى ناقتىلاڭىز.
بۇل كوپتىڭ كوكەيىندە، كوپ ايەلدىڭ ساناسىندا جۇرگەن سۇراقتار ەدى. سول سۇراققا بايىپپەن، ءوز تاجىريبەڭىزگە سۇيەنىپ جاۋاپ بەرگەنىڭىزگە ۇلكەن العىس!
الەمنىڭ ادەمىلىگى ايەلدەن. ايەلدەر جىلاماسىن، ايەلدەر كۇيزەلمەسىن...
سۇحباتتاسقانىڭىزعا راقمەت!
ءىنجۋ ومىرزاق،
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
