شىمكەنتتە قازاقستان حالقى تىلدەرى كۇنى اتاپ ءوتىلدى. قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستامسىمەن ۇيىمداستىرىلعان ءىس-شارانىڭ ماقساتى وزگە ەتنوستاردىڭ ءتىلىن قۇرمەتتەي وتىرىپ، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىلۋ اياسىن كەڭەيتۋ جانە ونىڭ مارتەبەسى مەن ماڭىزىن ناسيحاتتاۋ. ءىس-شاراعا ارنايى شاقىرىلعان، قازاق ءتىلىنىڭ – ۇلتتىق بەلگى، حالىقتىق مۇرا، تاربيە دىڭگەگى، ءبىلىم-عىلىمدى يگەرۋ كوزى، ءتىل – ۇلتتىڭ جانى ەكەنىن ۇعىندىرىپ، انا تىلىمىزدە سويلەۋدى ناسيحاتتاۋدا ەرەكشە ۇلەس قوسقان بىرقاتار ءۇشىنشى مەگاپوليس تۇرعىندارى ماراپاتتالدى.
شىمكەنتتىكتەر قازاقستان حالقى تىلدەرى كۇنىن اتاپ ءوتتى. قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنا قاراستى 19 مەكەمە اتسالىسقان شارا اباي ساياباعىنان باستاۋ الدى. مەرەكەلىك اتموسفەرانى سەزىنگەن تۇرعىندار ۆيكتورينالىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، لاتىن-كاراوكەسىندە ءان شىرقادى. سونداي-اق-قۋىرشاق تەاترى مەن تسيرك ارتىستەرىنىڭ ونەرىن تاماشالاي وتىرا «ءتىلاشار» سوزدىگىنىڭ تۇساۋكەسەرىنە كۇا بولدى.
سوزدىكتىڭ ءبىر بۋماسىن قولىنا العان پاۆەل كيم قازاق تىلىنە دەگەن قۇرمەتى ەرەكشە ەكەنىن اتاپ ءوتتى. قاشاندا مەملەكەتتىك ءتىلدى دارىپتەپ جۇرەمىن دەگەن ول بۇگىندە ونىڭ كوپ پايداسى تيگەنىن جەتكىزدى.
پاۆەل كيم، جەتىساي قالاسىنىڭ تۇرعىنى:
«قازاق ءتىلىن شامامەن 3-4 جاسىمنان باستاپ بىلەمىن. قالاي مەڭگەرگەنىم ەسىمدە جوق. قازاقشا بالاباقشاعا باردىم. قازاقشا مەكتەپكە باردىم. بۇل ءتىل ماعان وتە كوپ مۇمكىندىكتەر اشتى. وتە كوپ جول اشتى».
ءتىلدىڭ بايلىعى ونداعى ءسوزدىڭ سانىمەن ەمەس، سول تىلدە بار اقپاراتتىڭ كولەمىمەن ولشەنەدى. وسىلاي دەگەن شىمكەنت اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شىڭعىس مۇقان اتاۋلى داتانىڭ ماڭىزدىلىعىن مەيىلىنشە تەرەڭ ءتۇسىنۋىمىز كەرەك دەيدى. الەمدە 7000 ءتىل بولسا ونىڭ ءار قايسىنىنىڭ وزىندىك مارتەبەسى بار ەكەنىن تىلگە تيەك ەتكەن شەنەۋنىك مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن ءبارىمىز ءبىر كىسىدەي ات سالىسۋىمىز قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
شىڭعىس مۇۇحان شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى:
«جالپى مەنىڭ ويىمشا كەز-كەلگەن حالىقتىڭ، ماسلەن قازاقستان حالقىنىڭ دامۋى ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ول ەلدە تۇراتىن ادامدار دامۋى كەرەك، ال ول ەلدە تۇراتىن ادامدار دامۋ ءۇشىن حالىق سويلەيتىن مەملەكەتتىك ءتىل دامۋ كەرەك. ال ول ءۇشىن سول تىلدەگى اقپارات دامۋ كەرەك».
ءتىل. تاريح. تەاتر. ال قالامىزدىڭ اربات دەمالىس الاڭىندا كۇنى بويى التى تەاتر ساحنالىق قويىلىم كورسەتىپ، كورەرمەندى ءتانتى ەتتى. بارلىق سانيتارلىق تالاپتى ەسكەرگەن مادەنيەت قىزمەتكەرلەرى كونتسەرتتىك زالدا ەمەس، اشىق اسپان استىندا حالىقتىڭ كوڭىلىن كوتەرۋدى كوزدەدىك دەيدى.
حانزادا ەسەنوۆا، شىمكەنت قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باسشىسى:
«ءبىزدىڭ ەڭ باستى ماقساتىمىز ءتىلدىڭ ەۆاليۋتسياسىن كورسەتۋ. كۇلتەگىننەن باستاپ، ىبىراي التىنسارين، ءال-فارابي، اباي اتامىز دەگەندەي. ابايدىڭ جالپى ءوزىنىڭ پەريودتىق شىعارماشىلىق جۇمىسىن كورسەتۋ ماقساتىندا. ويتكەنى كالاباراتسيا ورىس تەاترى مەن قازاق دراما تەاترى بىرىگىپ، پۋشكين ءوزىنىڭ ەستافەتاسىن ابايعا بەرىپ، ول گەتەعا بەرىپ كىشكەنتاي سپەكتاكل ءۇزىندىسى قويىلدى».
ايتا كەتەيىك، بيىل العاش رەت كەڭ كولەمدە ۇيىمداستىرىلعان تىلدەر كۇنى مەرەكەسىنە كەلەسى جىلى وزگەدە باسقارمالاردى قاتىستىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
ءمولدىر يبادۋللاەۆا
