«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى ون جىل بويى ۇلتتىق قور قاراجاتىمەن تىم ەركىن قارىم-قاتىناستى شەكتەۋگە شاقىرىپ كەلۋدە.
بيىلعى جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا ۇلتتىق قورعا تۇسىمدەر 3 ەسەگە قىسقاردى (2020 جىلدىڭ ۇقساس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا), دەگەنمەن بيىلعى جىلى مۇناي باعاسى كوپتەگەن جىلدارمەن سالىستىرعاندا رەكوردتىق كورسەتكىشكە جەتتى.
ەسەپ كوميتەتىنىڭ اقپاراتى بويىنشا، اعىمداعى جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا ۇلتتىق قوردىڭ شىعىستارىنىڭ كولەمى تۇسىمدەردەن اسىپ ءتۇستى. ءبىز وزگە ادامداردىڭ، ياعني, ءالى ومىرگە كەلمەگەن ۇرپاقتىڭ اقشاسىن جۇمساپ جاتىرمىز.
بۇل رەتتە، ەسەپ كوميتەتىنىڭ تەكسەرۋلەرىنىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا 1 ترلن تەڭگە بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ءتيىمسىز پايدالانىلعانى انىقتالدى.
قۇرمەتتى اۋديتورلار مەن ءتارتىپ ساقشىلارى، ەندى وسىنداي ىستەر ءۇشىن جاي سوتتاپ عانا قويماي، بالكىم، جاۋاپتىلاردىڭ قولدارىن شاۋىپ تاستاۋ كەرەك شىعار. وبرازدى تۇردە ايتقاندا، ارينە.
«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى ۇلتتىق قوردىڭ قاراجاتىن باسقارۋدى رەتتەيتىن نورماتيۆتىك قۇجاتتاردى، سونداي-اق مەملەكەتتىك قارىزدى تارتۋ جانە وتەۋ ءتارتىبىن قايتا قاراۋ قاجەت دەپ سانايدى.
ەگەر ۇكىمەت بۇل تەرىس بولجامداردى الدىن-الا ەسكەرتۋ رەتىندە جانە وسىنداي وقيعالاردىڭ الدىن-الۋ ءۇشىن كۇش-جىگەردى جۇمىلدىرۋ ماقساتىندا جاساسا، ءبىز وسى باعىتتاعى ءىس-قيمىل جوسپارىن ۇسىنۋدى سۇرايمىز.
جالپى، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى پارلامەنتتە بيۋدجەتتى عانا ەمەس، ونىڭ جۇمىسىن جۇمسالعان قاراجات بويىنشا ەمەس، ناقتى مىندەتتەرگە قول جەتكىزۋ بويىنشا باعالاۋ ءۇشىن ۇكىمەتتىڭ ۇقساس كەزەڭگە ارنالعان ءىس-قيمىل باعدارلاماسىن دا قاراۋدى جانە بەكىتۋدى ۇسىنادى.
ەگەر ينديكاتورلاردىڭ مۇنداي اۋىتقۋلارى داعدارىستان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋجاعدايىندا قاۋىپتى ەمەس جانە ەڭسەرىلمەيتىن بولىپ سانالسا، وندا بۇل قۇجاتتاردى قايتا قاراۋ اياسىندا ۇكىمەتكە ونىڭ ساياسي جاۋاپكەرشىلىگىنە ۇلكەن يكەمدىلىك بەرۋ قاجەت.
ءبىز وسى كۇنگە دەيىن ۇلتتىق بانكتىڭ بازالىق مولشەرلەمەسىن تومەندەتۋ، ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ پايىزىن تومەندەتۋ جانە بيزنەستى قولجەتىمدى قارجىلاندىرۋ قاجەتتىلىگىن تالاپ ەتىپ كەلەمىز.
ءبىزدىڭ فراكتسيامىزدىڭ دەپۋتاتتارى بازالىق مولشەرلەمەنىڭ كوتەرىلۋى قازاقستاننىڭ ءوز ءوندىرىسىنىڭ ءتيىمسىز بولۋىنا، يمپورتقا تاۋەلدىلىكتىڭ جانە ينفلياتسيالىق پروتسەستەردىڭ ۇلعايۋىنا الىپ كەلەتىنىن اتاپ ءوتتى، وسى جاعدايدى ءبىز بۇگىندە بايقاپ وتىرمىز.
جاۋاپ رەتىندە بىزگە دەپوزيتتەر يەلەرىنىڭ مۇددەلەرىنە قىسىم جاسالعانى تۋرالى مالىمدەۋدە. بىراق شىن مانىندە، بۇگىندە بانكتەر نارىقتان تۇسكەن قاراجاتقا ەمەس، مەملەكەتتىك اقشاعا نەمەسە كۆازيمەملەكەتتىك كاسىپورىنداردىڭ قاراجاتىنا بيلىك ەتەدى. جانە دءال پايىزداردىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنە بايلانىستى نەسيە بويىنشا قارىز سوماسى اقىلعا قونىمدى مولشەردەن اسىپ كەتەدى جانە كاسىپورىنداردى رەيدەرلىك باسىپ الۋعا اكەلەدى، ال وتباسىلار جاس بالالارىمەن بىرگە جالعىز تۇرعىن ۇيلەرىنەن قۋىلادى.
سونىمەن قاتار، كاسىپكەرلەر اراسىندا قارىز الۋشىلاردىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىنە نۇقسان كەلۋدە. بۇگىندە بانكتەر ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىن كرەديتتەۋدەن، يمپورتتى كرەديتتەپ جانە ينفلياتسيانى ىلگەرىلەتە وتىرىپ، تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەرگە كوشۋى كەزدەيسوق ەمەس.
سەبەبى، ەلدە اۋىرتپالىقسىز مۇلكى بار جانە قارىزدى وتەۋدە پروبلەمالارى جوق بيزنەس كۇننەن-كۇنگە ازايىپ جاتىر.
قارجى نارىعىن رەتتەۋ اگەنتتىگىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، اعىمداعى جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى جاعداي بويىنشا ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ جيىنتىق اكتيۆتەرى 35 ترلن تەڭگەنى قۇرايدى، ونىڭ ىشىندە زاڭدى تۇلعالارعا، ياعني ەكونوميكاعا كرەديتتەرگە 20,6 % (نەمەسە 7,2 ترلن تەڭگە) باعىتتالدى، جەكە تۇلعالارعا بەرىلەتىن كرەديتتەرگە - 26,3% (9,2 ترلن تگ) ال بانك اكتيۆتەرىنىڭ 53%-ى باعالى قاعازدارعا ورنالاستىرىلعان جانە ەكونوميكاعا جۇمىس ىستەمەيدى.
مىنە، ۇلتتىق بانك ساياساتىنىڭ ناتيجەسى، بانكتەرگە ەكونوميكا مەن ءوندىرىستى قارجىلاندىرۋدان گورى اكتيۆتەردىڭ جارتىسىنان كوبىن قالىپتى نوتالاردا ۇستاۋ تيىمدىرەك ەكەن.
«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى
