مەن ادينامەن قالاداعى جەكەلىك ەمحانادا تانىستىم. العاش بارعاندا سىرقاتىم سالماقتىلاۋ ەدى. اسحانادا قاتارلاسا ءتىزىلىپ تاماقتانىپ وتىرعان ەر-ايەلى ارالاس ناۋقاستاردىڭ ەشبىرىنە ءمان بەرگەمىن جوق. الدىمداعى تاماعىمدى جارتىلاي جەپ، ءتور جاققا ءبىر كوز سالعانىمدا، ماعان اياي قاراپ وتىرعان ءموپ-ءمولدىر قوڭىر جانار عانا ەسىمدە قالىپتى.
ءبىر اپتاعا جۋىق سوزىلعان ەمنەن كەيىن ەسىمدى تەز جينادىم. اياعىمنان تۇرعان سوڭ ەمحانانىڭ سپورت زالىنان شىقپايتىن بولدىم، قاشان دا قولىم بوساي قالسا قارا تەرگە ءتۇسىپ، جاتتىعۋ جاسايمىن. بوكس قولعابىن كيىپ، اۋىر اسپا دوربانى سوققىلايمىن. زىلدەي تەمىرلەردى كوتەرىپ، شاعىن الاڭدى اينالا جۇگىرەمىن. سولىعىمدى باسقان سوڭ، سالقىن باسسەينگە ءبىر سۇڭگىپ شىعىپ، جەڭىل كيىنىپ الىپ پالاتاما كوتەرىلەمىن.
العاشقى اپتا وسىلاي وتە شىقتى.
وزگە ەمحانالار سياقتى ەمەس، مۇندا ءتارتىپ باسقا. ۋكول-ءدارى بەرىلىپ، ەم اياقتاعان سوڭ ءتۇرلى پسيحولوگيالىق-تەراپيالىق ساباقتار وتەدى. ءار ناۋقاستىڭ جاعدايىنا قاراي، ءتۇرلى مىندەتتەر بەرىلەدى. كۇنىنە جارتى ساعات ەكى قاباتتىق ەمحانانىڭ تازالىق جۇمىستارىنا دا قاتىسۋىڭ كەرەك. اپتاسىنا ەكى رەت قاراعىڭ كەلمەسە دە ادامدى مەزى قىلاتىن پسيحولوگيالىق فيلمدەر كورسەتەدى. اياقتالعانشا سوڭىنا دەيىن وتىرۋىڭ مىندەت. سونداي وزگەشەلىكتەرىنە قاراماي مۇندا قالتالى ادامدار كوپ ەمدەلەدى ەكەن.
مەن بولسام، باسقامەن جۇمىسىم جوق، دارىگەردەن وزگەلەردىڭ كىسىمسىپ بۇيىرعانىن، قوقيلانعانىن ەلەگەن دە ەمەسپىن. كەسەك، تاكاپپار جۇرىسىمە قاراپ سىرتىمنان ءتىسىن قايراعانىمەن، ەشكىم دە تۋرا كەلىپ ايتقانىن ورىنداتا المايدى. اسىرەسە، قازاعى بولسىن، باسقاسى بولسىن، وزگە تىلدە سويلەگەندەردى كورسەم كىرپىدەي جيىرىلامىن.
ءسويتىپ جۇرگەندە، ەمحانا اسحاناسىندا ماعان اياي قاراعان ءموپ-ءمولدىر جاناردىڭ، اياۋلى جاننىڭ ەسىمى ادينا ەكەنىن ءبىلدىم. شەشەسى ۋكراين. ەرتە قايتىس بولعان اكەسىنىڭ كىم ەكەنىن ءوزى بىلمەيدى نەمەسە ايتقىسى كەلمەيدى. سول ءۇشىن ونى بارلىعى «ۋكراينكا» اتاپ كەتكەن.
ونىمەن العاش تىلدەسۋىم ءبىر جايسىز ساتكە تۋرا كەلدى.
ەمدەلۋشىلەردىڭ ىشىندە ۇلتى قازاق بولسا دا ارعى تاريحى جۇمباق، كۇيەكتەي ساقالى بار، تاقىرباس بىرەۋ بولدى. ءىرى دەنەلى، ءبىر ءوزى ءۇش ادامنىڭ تاماعىن جەيدى. اسىرەسە، تۇسكى اس كەزىندە اسحانادا كىم كورىنگەننىڭ ءدامدى اسىنا ورتاقتاسىپ جۇرەتىن. كىشىلىك مىنەز كورسەتىپ، سۇراپ الۋ، ادەپ-يبا ساقتاۋ دەگەن اتىمەن جوق، باسا-كوكتەپ كەلەدى دە، اساپ جەپ كەتە بەرەدى. العاش كەزدەسكەننەن-اق ەكەۋىمىزدىڭ جۇلدىمىز مۇلدە قارسى ەكەنىن بايقادىم. ول دا سەزدى.
تۇسكى استان كەيىن كوبىسى ۇيقىعا كەتەتىن. مەن كۇندەگى ادەتىمشە سپورت زالدا قاراتەرگە ءتۇسىپ، جاتتىعۋ جاساپ ءجۇرىپ، ابايسىزدا الگى ساقالدىنىڭ «قۇيرىعىن باسىپ» الدىم. اۋىر اسپا دوربانى شىر اينالا، وڭدى-سولدى سوققىلاپ جۇرگەنمىن. ارت جاعىمنان ءوتىپ بارا جاتقان وعان شىنتاعىم ءتيىپ كەتىپ، اجەپتاۋىر سوزگە كەلىپ قالدىق.
سول اشۋمەن جوعارى كوتەرىلىپ كەلە جاتقانىمدا قارسى الدىمنان ادينا كەزدەسىپ قالدى. قولىندا الدەنەلەر جازىلعان ءبىر پاراق قاعاز.
– ءسىزدى ىزدەپ تاپپاي ءجۇر ەدىم، – دەدى ورىسشالاپ.
– ماعان ەشتەڭەنىڭ كەرەگى جوق! – دەپ قولىمدى ءبىر سىلتەپ وتە بەردىم.
پالاتاما كەلىپ، جۋىنىپ الىپ، ءسال دەمالدىم دا استىڭعى قاباتقا تۇسسەم، قاز-قاتار كىتاپتار تىزىلگەن سورەنىڭ قاسىنداعى ورىندىقتا ادينا وتىر ەكەن. قولىندا انگليالىق ايەل جازۋشى شارلوتتا برونتەنىڭ «دجەن ەير» رومانى. ماعان رەنىشتى جۇزبەن جاراتپاي ءبىر قارادى دا كىتابىن وقي بەردى.
كۇندەلىكتى ءتارتىپ بويىنشا ەمنەن كەيىن پسيحولوگيالىق-ەمدىك ساباقتار باستالدى. ودان كەيىن ءتۇرلى مادەني وتىرىستارعا جالعاسادى. بۇرىنعى ادەتىم بويىنشا، كوڭىلىم قالاسا بارامىن، قالاماسا ءوز الدىما جۇرەمىن. كوبىنەسە پالاتادا جاتىپ الىپ، مۇحتار ماعاۋيننىڭ، رەديارد كيپلينگتىڭ كىتاپتارىن پاراقتايمىن. ەمحاناداعى تارتىپكە جاۋاپتىلار ءتۇرلى امال قولدانسا دا مەنى دەگەنىنە كوندىرە الماي-اق قويدى. كەۋدەمدى ءور، باسىمدى شالقاق ۇستاپ تاكاپپار قالپىمدا جۇرە بەردىم.
ءبىر كۇنى كەشقۇرىم وزىممەن ءوزىم، جاپادان-جالعىز اۋىر وي ۇستىندە وتىر ەدىم، جاس جىگىت كەلىپ، ەمحانا اكىمشىلىگى شاقىراتىنىن ايتتى. «تاعىنە ايتار ەكەن» دەگەن ويمەن استىعا تۇسسەم، وڭاشا بولمەدە ەمحانانىڭ تارتىپتىك جاۋاپتىسى مەن ادينا ەكەۋى وتىر ەكەن. ادىمداي باسىپ، الشاڭداعان جۇرىسىمنەن ىققان ادينا جانارى جاۋدىرەي ىعىسىپ، قاسىنان ورىن بەردى.
– وتىرىڭىز، – دەدى اكىمشىلىك باسشىسى، – بۇل ادينا دەگەن ۋكراين قىز. جاسى ون توعىزدا. بىزدە ەمدەلگەلى ۇزاق بولدى. بۇل قىزدىڭ قازاق ءتىلىن ۇيرەنگىسى كەلەدى. ىڭعايلى ادامنىڭ رەتى كەلمەي ءجۇر ەدى، ءسىز كەلىپ ءساتى تۇسكەندەي. ەندى ەكەۋىڭىزدى ءار ساباقتا قاتار وتىرعىزامىز. ءسىز وعان قازاق ءتىلىن ۇيرەتىڭىز، ءوزى دە قۇر جاياۋ ەمەس. ول سىزگە ورىس ءتىلىن ۇيرەتەدى. ءبىر-ءبىرىڭىزدى تولىقتاپ، كومەكتەسىپ جۇرىڭىزدەر. مۇندا ەر ادامدار كوپ، ەرىككەن جىگىتتەر وعان سوقتىعىپ جاتسا، قورعان بولا ءجۇرىڭىز. ول دا ءسىز سياقتى كىتاپقۇمار. ءتىل تابىسىپ كەتەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن...
ادينا ماعان ۇناتپاي، قىرىن كوزبەن قارادى. مويىلداي كوزدەرىندە ماعان دەگەن وكپەنىڭ ءىزى انىق كورىنەدى. ونىڭ مەن جايىندا «الكەۋدە، وزىنە ۇناماعان پەندە بالاسىن كوزىنە دە ىلمەيتىن، وزىنە عانا سەنەتىن تاكاپپار بىرەۋ» دەپ قارايتىنىن انىق بىلەمىن.
ورىندىعىمىز جاقىن بولعانىمەن، العاشقى ساباقتاردا ءبىر-بىرىمىزدەن الىس وتىرىپ، سۋىق سويلەسىپ جۇردىك. سپورت زالدان قاراتەر بولىپ كەلگەن سايىن ونىڭ كىتاپ سورەسى ماڭىندا جالعىز وتىرعانىن كورەمىن. ءوزىم گۇل وسىرۋگە قۇمار ەدىم. بۇكىل ەكى قاباتقا، كىتاپحانا مەن تەرەزەلەر الدىنا ەگىلگەن ەلۋ شاقتى گۇلدەردىڭ ءبىرازدان بەرى قاراۋسىز قالعانىن كورىپ، شاعىن تەمىر شەلەككە سۋ تولتىرىپ الىپ، جاعالاي سۋارىپ جۇرگەمىن. ۇستىڭگى قاباتتاعى باسپالداق شەتىندەگى جۇمساق ورىندىقتا كىتاپ وقىپ وتىرعان ادينا قاسىما كەلدى. مەنەن مۇنداي نازىكتىك كۇتپەسە كەرەك.
– و-و-و. ءسىز دە گۇل ءوسىرۋدى جاقسى كورەسىز بە؟ قانداي كەرەمەت! گۇلدەردى جانى سۇيەتىن ەر ادامدى تۇڭعىش كورۋىم، – دەدى ءجۇزى بال-بۇل جانىپ.
– ءيا، گۇلدەردى جاقسى كورەمىن. سەن دە ادەمى ءبىر شوق گۇلسىڭ، – دەدىم ازىلدەگەن بولىپ. ءازىلىم ونشا كەرەمەت بولماعانىن ءوزىم دە سەزىپ تۇرمىن. بىراق، وعان جاققان سياقتى.
سول كەزدە بايقادىم، جىلى ءسوز ەستىسە ءجۇزى وزگەشە نۇرلانىپ، قۇلپىرىپ كەتەدى ەكەن. قاز-قاتار تىزىلگەن گۇلدەردىڭ اتىن سۇراي باستادى. گوللاندتىق ۇلگىمەن بۋدانداستىرىلعان جىلانقياق گۇلىنىڭ ءتۇسىن ۇناتپادى. تاۋدىڭ شۇبار جىلانىنا ۇقساپ قالاتىن وسىناۋ تۇقىم ماعان دا ۇنامايتىن.
قارعالداق پەن ەمەنگۇلدىڭ ءتۇبىن بوساتىپ، سۋ قۇيدىم. وعان قاتار تۇرعان، اتىن ءوزىم دە بىلمەيتىن، بويشاڭ، ادەمى جاپىراقتى گۇلدى كىشكەنتاي الاقاندارىمەن سيپالاي ۇستاپ:
– مىنا گۇل ماعان سونداي ۇنادى. اتى قالاي؟
– مەن دە ناقتى اتاۋىن بىلمەيمىن. بۇل گۇلدىڭ اتى قازىردەن باستاپ ادينا بولسىن. ساعان ارنادىم. كۇندە باپتاپ، بىرگە سۋارىپ تۇرايىق، – دەپ ەدىم، جاس بالاشا قۋانىپ، وڭ يىعىمنان قۇشاقتاي الدى دا، ىلە-شالا ۇيالىپ قالدى.
سول ساتتەن باستاپ ەكەۋىمىز تاتۋلاسىپ كەتتىك. تاماققا، سەيىلگە بىرگە شىعىپ جۇردىك. دەگەنمەن، مەنىڭ ۇيىعان وتباسىم، بالالارىم بار. ول باسى بولعانىمەن مەنەن جيىرما جاس كىشى. بويىما جاستايىمنان سىڭگەن تاربيەدەن، ادامدىق ءھام نەكە تۇرعىسىنان العاندا، ماعان شەكارا اتتاۋعا بولمايدى.
ءبىر قالىپپەن سىرعىعان كۇندەر ءوتىپ جاتتى. بۇرىن دا ازداپ سويلەيتىن ول مەنەن گورى ول قازاق ءتىلىن تەز ۇيرەنە باستادى. ارنەنى سۇراۋدان ءبىر جالىقپايدى. بوس ۋاقىتىنىڭ ءبارىن كىتاپ وقىپ، سۋرەت سالۋمەن، قوڭىر تىستى قالىڭ داپتەرىنە الدەنەلەردى جازۋمەن وتكىزەدى.
تۇستەن كەيىنگى دەمالىس ۋاقىتىندا استىڭعى قاباتقا تۇسسەم، شاعىن كىتاپ سورەسىنىڭ جانىنداعى ۇستەل باسىندا وتىر ەكەن. الدى قوبىراعان قالىڭ قاعاز. قاسىنا بارىپ وتىردىم. قالىڭ قاعازدار اراسىندا ماريا بارىكوۆانىڭ «تاينا سەمەينوگو ارحيۆا» (وتباسىنىڭ قۇپيا ءارحيۆى) دەگەن كىتابىنان ۇزىندىلەر جازىپ وتىر. دۇنيەجۇزىلىك ەكىنشى سوعىس، گيتلەردىڭ قۋاتتى ارمياسى، الاساپىران دۇنيە، قان مەن ءورتتىڭ ورتاسىندا كوكتەپ شىققان ۇلى ماحاببات جايلى ءبىراز اڭگىمەلەر ايتىپ بەردى.
كۇندەلىك داپتەرىنە قاراسام، جازۋلارى تىزىلگەن جاھۇت مارجانداي كوركەم ەكەن. ءار ءبىر ءارپى مەنى وزىنە تارتىپ بارادى. قوبىراعان شاشتارىن جيناپ، ماعان مەيىرلەنە قاراپ قويادى. مۇندا ەمدەلۋشىلەر كوپ بولعانىمەن، كىتاپحاناعا كەلەتىندەر سيرەك.
– ءسىز دە مەن سياقتى كىتاپتى كوپ وقيدى ەكەنسىز، – دەدى ادينا، قالام ۇستاعان وڭ قولىمەن جاعىن تايانىپ. – كىتاپتى كوپ وقيتىنداردان جامان ادام شىقپايدى. وسى كەيبىر ادامدار مۇلدە وقىماي، كىتاپ بەتىن اشپاي، قالاي ءومىر سۇرەتىنىنە تاڭ قالامىن.
– ءيا. ماعان كىتاپقۇمارلىق باستاۋىش مەكتەپتە وقىپ جۇرگەننەن باستاپ جابىسقان. شەشەم اندا-مۇندا جۇمساي بەرگەن سوڭ، توسەك استىنا تىعىلىپ وقيتىنمىن. ول جەر ءبىلىنىپ قالعان سوڭ ءۇيدىڭ توبەسىنە شىعىپ الىپ، جيناۋلى تۇرعان كيىزدەردىڭ اراسىنا ورانىپ الىپ وقيتىندى تاپتىم. ول جەر جىلى، قاۋىپسىز ءارى وعان شەشەم شىعا المايدى.
ادينا سىقىلىقتاپ كۇلىپ جىبەردى.
– كىشكەنتاي كەزىڭىزدەن اقىلدى بولىپسىز عوي. «شاتىرعا شەشەم شىعا المايدى» دەيسىز بە؟
بالاشا ءماز بولىپ تاعى كۇلدى. كوپتەن بەرى ونىڭ جادىراپ كۇلگەنىن ءبىرىنشى رەت كورۋىم. جاڭبىردان سوڭ جايقالعان القاپتاعى گۇلدەي، قاپ-قاراڭعى تۇندە قىر باسىنان جارق ەتىپ شىعا كەلگەن ايداي عاجاپ سۇلۋلىققا بولەنگەن. وسىناۋ قايتالانباس عالامات ءساتتىڭ ساۋلەسىنە شومىلىپ وتىرا بەرگىڭ كەلەدى.
– ءسىز كىتاپتى، گۇلدەردى، سپورتتى سونداي سۇيەسىز. بىراق، جانىڭىز جالعىزدىققا ءۇيىر ەكەنىن بايقاپ ءجۇرمىن. مەن دە بالا كۇنىمنەن بەرى وڭاشالىقتى، ءوز-وزىممەن جالعىز ءجۇرۋدى ۇناتامىن. شىركىن، سىزبەن ءبىر ۋاقىتتا تۋىپ، بىرگە وسكەنىمدە عوي. ءور مىنەزىڭىزگە قاراپ، بالا كۇنىڭىزدە قانداي سوتقار بولعانىڭىزدى ەلەستەتىپ وتىرمىن...
الدىنداعى داپتەرلەرىنىڭ ءبىرى ءوزى سالعان، تولعان سۋرەتتەر ەكەن. قارىنداشپەن تابيعاتتى، دالانى، اعاشتار مەن قۇستاردى، شىعىپ كەلە جاتقان كۇن مەن باتىپ بارا جاتقان ايدى ءدال بەينەلەگەن. الىپ داريانى جاعالاي وسكەن ورمان، ورمان اراسىنداعى قىستاق، قىستاق شەتىندەگى وڭاشا ۇيلەر، جول جيەگىندەگى ەسكى قۇدىق بەينەلەنگەن سۋرەتتى ۋكرايناعا بارعاندا سالىپتى. «اتا-بابامىز مەكەندەگەن، بالىق اۋلاپ، ەگىن ەگىپ، ءشوپ شاۋىپ تىرلىك ەتكەن دنەپر بويى» دەپ تانىستىردى. ادينانىڭ سالعان قاراپايىم عانا سۋرەتتەرىن ۋكراين دالاسىنا اڭسارىم اۋىپ كەتتى.
– سەن جاقسىلاپ ەمدەلىپ، ساۋىعىپ ال. سوسىن مەنى ۋكرايناعا، اتا-باباڭنىڭ اۋىلىنا، دنەپر بويىنا ەرتىپ بار. شتاندارتن فەلدمارشال ۆالتەر مودەلدىڭ اسا جويقىن تانكىلى ارمياسىنا كۇش بەرمەگەن نامىستى دا قاراپايىم حالىقتى كورگىم كەلەدى. ءبىزدىڭ قاسىم قايسەنوۆ دەگەن اتاقتى باتىرىمىز قۇپيا تاپسىرما الىپ، نەمىستەر باسىپ قالعان ۋكراين ولكەسىنە ديۆەرسانت بولىپ بارعاندا، ءىرى اسكەري تاپسىرمالاردى ءساتتى ورىنداعان. سەنىڭ قانداستارىڭمەن بىرگە قانشاما رەت پارتيزاندىق ۇرىستار جۇرگىزگەن.
– ءيا، بىلەمىن! – ادينا ءسوزىمدى ءبولىپ جىبەردى. مەنىڭ مىڭداعان قانداستارىمنىڭ امان قالۋىنا سەپ بولعان قايسەنوۆتى قاي ۋكراين قۇرمەتتەمەيدى دەيسىز؟ باتىر اتانىڭ ورىس تىلىندەگى «يلكو ۆيترياك»، «نا دنەپرە» كىتاپتارىن وقىعامىن. عاجاپ باتىر ادام... ساۋىعىپ شىقسام انام ەكەۋىمىز ءسىزدى ەرتىپ بارامىز. ۋكرايندار دا قازاقتار سياقتى، باۋىرمال، جومارت، ەر كوڭىلدى كەلەدى.
ادينا ەكەۋىمىز ءتاتتى اڭگىمەنىڭ قىزىعىندا وتىرىپ، كەشكى تاماق ۋاقىتى ءوتىپ كەتكەنىن سەزبەي دە قالىپپىز. قاتارلاسىپ، يىقتاسا وتىرىپ تاماقتاندىق تا ءوز پالاتامىزعا كەتتىك.
وتكەندە سپورت زالدا مەنىمەن سوزگە كەلىپ قالاتىن الگى ساقالدى اديناعا ءجيى سوقتىعىپ جۇرەتىن. ايەل زاتىنىڭ الدىندا ادەپ ساقتاۋ دەگەندى بىلمەيدى، تىم دورەكى. ادينانىڭ قاسىنان ءوتىپ بارا جاتىپ، قۋاتتى قولدارىمەن ونىڭ نازىك قابىرعالارىن مىتىپ قالادى نەمەسە جامباسىنان قاعىپ ءوتىپ، تىم ەرسى قىلىقتار جاسايدى. قالجىڭىنىڭ ءتۇرى سول. ادينا بولسا مويىلداي كوزدەرى بوتالاپ، بىلدىرمەي جىلاپ قالادى. جۇرت كوزىنشە وعان قارسى كەلۋگە ىڭعايسىزدانعانىممەن، ءتىسىمدى قايراپ ءجۇردىم.
ول ساقالدىمەن اشىق كۇش سىناسۋدىڭ ءساتى اقىرى ءتۇستى. سپورتقا جانىم قۇمار ەكەنى بارشاعا ايان ەدى. بوس ۋاقىتىم بولا قالسا جاتتىعۋ زالىنان شىقپايتىنىمدى بىلەتىن ەمحانا باسشىلىعى مەنى جۇرە الارلىق ءحالى بار بارشا ناۋقاستاردىڭ تاڭعى جاتتىقتىرۋشىسى ەتىپ بەلگىلەدى. ءبىر ساعاتقا جۋىق جاتتىعۋدا بار ونەرىمدى ورتاعا سالامىن. ەر ادامدار ءۇشىن جەكپە-جەك ونەرىنىڭ بارلىق اۋىر تۇرلەرىن كورسەتىپ، قالانىڭ شي بورباي بالالارىن قاراتەرگە تۇسىرەمىن. ايەلدەر تاراپىنا جەڭىل گيمناستيكالىق قيمىلدار جاساتىپ، كوبىنە ەركىن قويامىن.
سيريا قۇمىندا ۇزاق ءجۇرىپ، اسكەري دايىندىقتا ابدەن پىسكەن الگى ساقالدى مۇندايدا ماعان بىردەن-ءبىر قارسىلاس ەدى. ءبىر كۇنى ەرتەسى تاڭعى جاتتىعۋدا قاراداي پالە ىزدەپ جۇرەتىن ول ادەيى بارىپ، اديناعا تاعى سوقتىقتى. بىلەگىنەن قاتتى قىسىپ جىبەرسە كەرەك، ادينانىڭ اششى داۋىسى ءبارىمىزدىڭ نازارىمىزدى ءبولدى. اشۋىمدى تەجەي الماي ونى شەتكە، بوكس الاڭىنا شاقىردىم. ونىڭ دا ىزدەگەنى سول ەدى. سەكىرىپ شىعىپ، ارقاننان اتتادى دا، بۇرىشتا ءىلۋلى تۇرعان قولعاپتاردىڭ ءبىر جۇبىن ماعان قاراي لاقتىرىپ جىبەرىپ، ءوزى ەكىنشىسىن كيە باستادى.
شۋ-شۇرقانعا قۇلقى جوق ءبىر توپ ناۋقاس جاي-جايىنا تارادى دا، ءبىر توبى ءبىزدى قورشاي شۋىلداسىپ كەتتى. ورتادا قازىلىق ەتەر ادام بولماعاندىقتان «بوكستاعى جەكپە-جەك ەرەجەسىن ساقتايمىز» دەپ ءوزارا كەلىسىپ، ايقاستى باستاپ كەتتىك. قوس جانارى جاسقا تولعان ءناپ-نازىك ادينا ءبىر شەتتە بىزگە ۇدىرەيە قاراپ تۇر. قوڭىرقاي شاشى ەكى يىعىن جاۋىپ كەتكەن. جەڭىل كەۋدەشەسىن جەلبەگەي جامىلا سالىپتى. الدىنداعى ارىستانداي ەكى ەركەكتىڭ ايقاسى – ءوزىنىڭ ار-نامىسى مەن نازىكتىگى ءۇشىن باستالاعانىن سەزىپ-اق تۇر.
دەنەسىندە ارتىق ەتى جوق، تۇلا بويىن كۇش كەرنەگەن ساقالدى ا دەگەندە-اق سوققىنىڭ استىنا الدى. مۇنداي ادۋىن دا شالت قيمىلدى كۇتپەگەن مەن ەس-اقىلىم شىعا قورعانۋعا كوشتىم. الاڭدى ءۇش اينالا ۇرعىلاسقان ەكەۋىمىزدىڭ ءبىر-ءبىرىمىزدى ايايتىن ءتۇرىمىز جوق. دەگەنمەن، ناقتى ۋاقىت شەگى جوق جەكپە-جەگىمىز تىم ۇزاققا سوزىلمادى. ەركىنسىپ كەتكەن قارسىلاسىم الدىما ەنتەلەي جەتىپ كەلگەندە وڭ قاپتالدان سوعاتىن جالعان بەينە كورسەتىپ، بار نازارى سوعان اۋعاندا وڭ قولىممەن سول جاق باۋىردى قوسا قۇلاق تۇبىنەن، قاتار ەكى اۋىر سوققى جاسادىم. الگىندە عانا اش قاسقىرداي الاسۇرىپ، ەس-اقىلىمدى العان قارسىلاسىم تۋرا الدىما بۇك ءتۇسىپ وتىردى دا قالدى. سول وتىرعان جەرىنەن اراشاعا تۇسكەن بىرنەشە جىگىت ونى قاۋمالاپ الىپ كەتتى.
قولعابىمدى شەشىپ، ارقاننان اسىپ سەكىرىپ تۇسسەم، شەتكەرى ءبىر بۇرىشتا ەبىل-دەبىلى شىعىپ ادينا جىلاپ وتىر ەكەن. قاسىنا كەلگەنىمدى سەزىپ ودان بەتەر ەڭىرەدى. ەشتەڭە ايتا المادىم. شىلقا تەر بولعان سپورت جەيدەمنىڭ ەتەگىمەن كوز جاسىن سۇرتە بەردىم. ۇنسىزدىك بيلەگەن سول ساتتەگى الەم قاراتاۋدان دا اۋىر ەدى.
سودان قايتىپ ادينانى ءبىراز كۇن بويى كورمەدىم. ەت قىزۋىمەن سەزبەگەن ەكەنمىن، بەت-جۇزىمە سوققىدان ءبىراز تاڭبا ءتۇسىپتى. ەكى كۇن بويى مەن دە قورعالاقتاپ، ەل كوزىنەن الىس جۇرۋگە تىرىستىم.
تاملىجىعان كوكتەم كۇندەرى بىرتىندەپ ءوتىپ، مامىر ايىنىڭ سوڭعى كۇنى دە جەتتى. كەزەكتى ەمىمدى الىپ، پالاتامدا جاتسام، ادينا ىزدەپ كەلىپتى. سول باياعى مۇڭدى، ويلى قوڭىر جانارىمەن باس-اياعىما ايالاپ قاراپ شىقتى دا، قاسىما كەلىپ وتىردى. اماندىق سۇراستىق.
– ءجۇرىڭىز، گۇلدەرىمىزدى سۋارايىق، – دەدى، – بىرنەشە كۇن قاتتى اۋىرىپ قالدىم دا، ەشقايدا شىقپادىم. ءسىز دە كورىنبەي كەتتىڭىز. ءوزىم ىزدەپ كەلدىم...
اسحانادان كىشكەنتاي تەمىر شەلەككە سۋ تولتىرىپ الىپ، جاعالاي تىزىلگەن گۇلدەردى سۋارا باستادىق. مەن «ادينا» دەپ ات قويعان جالپاق ءۇش جاپىراقتى گۇل نەداۋىر ءوسىپ، ءوڭى اشىلىپ، جايقالا باستاپتى.
ونى كورگەن ادينا قاتتى قۋاندى.
ەكەۋىمىز ەمحانا اسحاناسىنان بىرگە تاماقتاندىق تا، ونى كەشكى سەيىلگە ەرتىپ شىقتىم. قالا كەشى مۇنارتىپ، باتىس كوكجيەككە قويۋلانا شوككەن بۇلت مازاسىزدىققا، بەلگىسىز ساعىنىشقا جەتەلەيدى. جاڭبىر الدىنداعى تىمىق ساتتە جەر باۋىرلاي ۇشقان قارلىعاشتار قاسىمىزدان جاناپ وتەدى. كوكتەم كەشى بىرتىندەپ قاراڭعىلىققا ۇلاسا باستادى.
– مەن اۋىرامىن، – دەدى ادينا. – جازىلمايتىن اۋرۋعا شالىققانمىن. ونى ءوزىم جاقسى بىلەمىن. بىراق، انام ەش كۇدەرىن ۇزگەن ەمەس. ەمحاناعا ءبىر جىلدىق ەمدەۋ اقىسىن تولەپ قويعان. قازىرشە بۇل جەردەن شىعا المايمىن. ال، ءسىز جاقىندا كەتەسىز عوي...
ءسوزىن تولىق اياقتاي الماي، بۋلىعىپ جىلاپ جىبەردى. قولتىعىنان دەمەپ، بالاپان شىرشالار اراسىنا قويىلعان ورىندىققا وتىرعىزدىم. كەشكى سالقىننان جاۋراپ، ەكى يىعى دىرىلدەي باستاعان سوڭ، ۇستىمنەن تاستامايتىن جەڭىل سپورت شاپانىمدى شەشىپ، يىعىنا جاۋىپ قويدىم. ادينانىڭ سول ساتتەگى بەينەسى قۇنداقتاعى ءسابي بالاداي، نەمەسە سامىرسىن تۇبىندەگى جۇمساق مۇكتە بۇيىعىپ جاتقان قوزىقاداي ءالسىز دە قورعانسىز ەدى. اسپان جۇزىنە ىلىنگەن بۇلت قاباعى قاتۋلى.
– بۇگىن مامىردىڭ سوڭعى كۇنى ەكەن، – دەدىم مەن. – بۇل كۇن ءبىز ءۇشىن قىمبات كۇن. بىرەر ساعات بولسا دا سىرلاسىپ، بىرگە ءجۇرمىز. مەن ۇيىمە، وتباسىما قايتۋعا اسىعامىن. قايتامىن دا. ال سەنىڭ وسىندا جالعىز قالاتىنىڭدى ويلاسام...
– ءسىزدىڭ ماعان ارناعان «ادينا گۇلىڭىز» بار عوي، – دەپ جىميدى ول. – سونى كۇندە باپتاپ، سۋارامىن. تۋرا سىزبەن سويلەسكەندەي سويلەسەمىن. جانىما مەدەۋ تۇتامىن. ون توعىز جىل كەشكەن عۇمىرىم ءۇشىن دە ريزامىن. ءسىز بىلەسىز بە، مەن كوپ كەشىكپەي ولەمىن... ول شىندىق. مەندەي ءبىر جاس قىزدىڭ وسىناۋ ومىردە بولعانىن ۇمىتىپ تا كەتەرسىز. ەرتەڭ جازدىڭ العاشقى كۇنى، وي، جازعان-اي! جازعا دا جەتىپ قالىپپىز-اۋ...
سارىارقا بۇلتى ودان بەتەر اۋىرلاپ، تۇتاس توڭىرەكتى قاراڭعىلىق تۇمشالادى. جاقىن ماڭنان نايزاعاي جارقىلدادى. كەشىكپەي نوسەر جاۋاتىن ءتۇرى بار.
– ادام جۇرەگى شەكسىز كەڭىستىك سياقتى. وعان ءبارى سيادى. جاماندىق تا، جاقسىلىق تا، ماحاببات تا، كەك تە. سەنى ەشقاشان ۇمىتپايمىن، ادينا. ەمحاناعا ىزدەپ كەلىپ تۇرامىن.
– ءسىز الداعى ۋاقىتتا كىتاپ جازاتىن سياقتى بولاسىز دا تۇراسىز. ءسوز جوق، ءسىز مىقتى جازۋشىسىز. اۋىرماسام... دەنىم ساۋ بولسا مەن دە ءسىز تۋرالى ماحاببات حيكاياسىن جازار ەدىم. سىزبەن جاقىن وتكەن ايعا جەتپەيتىن ۋاقىتتى ءبىر كىتاپقا جۇك ەتەر ەدىم. ءسىزدىڭ، ءوزىمنىڭ بالالىق شاعىمدى جازار ەدىم.
ادينا اۋىر ءبىر كۇرسىنىپ الدى. بالا كۇنىندە ناعاشى اتاسىنا ەرىپ، تۋلا جازىعىنا بارعانىن، دون وزەنى بويىن جاعالاي ليپەتسك، ۆورونەج، ۆولگوگراد جانە روستوۆ ايماقتارىن ارالاعانىن مايىن تامىزا باياندادى. حۋتور ماڭىنداعى شابىندىقتا شالعى تارتقان كەدەي مۇجىقتاردىڭ بەينەسى سالىنعان سۋرەتتەرى بار ەكەنىن، كەيىن ۇيىنە شاقىرىپ كورسەتەتىنىن ايتتى.
ءتاتتى اڭگىمە قىزىعى ۋاقىتتىڭ قالاي ءوتىپ جاتقانىن سەزدىرەر ەمەس.
كەنەت تۋرا ارقا تۇسىمىزدان اسپان قىلىشى جارق ەتتى دە، جەر جارىلعانداي كۇن كۇركىرەدى. باج ەتىپ شوشىنعان ادينا قۇشاعىما كەلىپ ءبىر-اق تىعىلدى. يمانىمدى ءۇيىرىپ، ونى باۋىرىما قىسا بەردىم. كىپ-كىشكەنتاي، مۇڭدى ادينا ءبۇرىسىپ، قۇشاعىما تىعىلا ءتۇستى. ءومىر دەگەنەىڭىز دە سول عوي، وعان ۋاقىتشا قورعان بولىپ، مەيىرىم توككەنىممەن، عۇمىر بويى پاناما الىپ، ايالاپ وتە المايتىنىم وزىمە ايان ەدى.
– قازىر-اق نوسەر جاۋىن توگەدى دە كەتەدى، قايتايىق. ەرتەڭ جازدىڭ العاشقى كۇنى، – دەپ ادينانىڭ ءسوزىن قايتالادىم. – بيىلعى كوكتەمدى بۇگىن اياقتادىق. انىعى – مەنىڭ كوكتەمىم اياقتادى.
بۋرىل تارتقان شاشىمدى، قىرىقتان اسقان جاسىمدى مەڭزەگەنىم ەدى بۇل. جاس تا بولسا وقىعانى مەن تۇيگەنى كوپ اقىلدى قىز ءبارىن تۇسىنە قويدى. سەزىم جولى ارى قاراي جابىق ەكەنىن، بىرەر كۇننەن سوڭ قوش ايتاتىنىمىزدى، جۇرەك قىلىن تەربەگەن، قۇرمەت پەن ىستىق ماحاببات سىيلاعان جىگىت اعاسىنىڭ ەندىگى ءومىر جولىنا جارىق ءتۇسىرىپ تۇرار تىم الىس تا، تىم جاقىن ساپار شىراعى ەكەنىن ۇقتى. كۇن كۇركىرى جيىلەپ، اسپان جۇزىنەن كەسەك تامشىلار توگىلە باستادى. تار جول بويىنداعى الاسا شىرشالاردى دا، ءبىزدى دە بارماقتاي بولىپ توگىلگەن اسپان جاسى شومىلدىرا باستادى.
ەمحانا قاقپاسىنىڭ شىراعى جاۋىن استىندا جارقىراپ تۇر. سۋ وتكەن بالعىن قىزدىڭ ءجۇزى قۋقىل تارتىپ، تىستەرى ساق-ساق ەتەدى. ادينا جىلاپ كەلەدى. بالكىم، اسپان بىرگە جىلاپ كەلەدى.
ەمحانا اۋلاسىنا كىرگەن سوڭ ەكىگە ايىرىلدىق. جاڭبىر جۋعان ادينانىڭ سۇلباسى ۇزاپ كوتكەنشە قاراپ تۇردىم. كوز الدىم بۋالدىر تارتىپ، اينالامدى باعدارلاۋدىڭ ءوزى قيىنعا سوقتى. جۇرت تەگىس ۇيقىدا، سەندەلىپ پالاتام كىرىپ، ەسىمدى جيدىم. ايناعا قاراسام، مانادان بەرى جىلاپ تۇرعان اسپان ەمەس، مەن ەكەنمىن...
كەلىسىمدى ۋاقىتى تولماسا دا، ەمحانا باسشىلىعىمەن، دارىگەرمەن سويلەسىپ، ەرتەسى-اق ۇيگە شىعىپ كەتتىم. كەتەرىمدە گۇلدەرىمدى سۋارىپ، «ادينا گۇلدىڭ» توپىراعىن بوساتىپ، ايالاي سيپادىم. گۇل الاقاندارى بۇرىنعىدان دا ۇلكەيىپ، ءدىڭى دە ۇزارا تۇسكەندەي.
نەگە ەكەنى وزىمە دە بەلگىسىز، اديناعا قوشتاسپادىم. ەندى كەشىكسەم، ونىڭ مۇڭدى قوڭىر جانارىنا تۇتقىنعا ءتۇسىپ، وسىندا ماڭگىلىككە قالارداي سەزىندىم.
* * *
مەن ەمحانا اۋلاسىنان شىققان كۇن – ادينا ايتقانداي جاز ايىنىڭ باستالعان كۇنى ەدى. كەشەگى نوسەرلى جاڭبىردان قۋات الىپ، قۇلپىرعان اينالا دا، بۇرشىك اتقان قايىڭدار دا، كەشە تۇندە عانا عالام نۇرىنا، كوكتەمنىڭ سوڭعى جاڭبىرىنا بىزبەن بىرگە جۋىنعان شىرشالار دا كوزىمە باسقاشا كورىندى. الەم نۇرلانىپ كەتكەندەي، نە مۇلدە سۇرەڭسىز تۇسكە ورانىپ، قۇلازىعان دۇنيەدە ءوزىم عانا قالعانداي قايعىلى كۇي كەشتىم.
بۇل وقيعا سول بەتى جۇرەك تۇكپىرىمدە عانا ساقتالىپ، قاعاز بەتىنە تۇسپەي، جازىلماي قالار ما ەدى، مىنا ءبىر توسىن حابار بولماسا.
اپتاسىنا ءبىر قايتالايتىن داعدىم بويىنشا، ەسىل وزەنىنىڭ بويىندا جاپادان-جالعىز بالىق اۋلاپ وتىر ەدىم. سۋ جيەگىندە، سومكەمدە جاتقان تەلەفونىم قايتا-قايتا شىرىلداي بەردى. ترۋپكانى السام، ارعى جاعىنان ايەلدىڭ ءالسىز داۋىسى شىقتى. قىسقا سالەمنەن سوڭ اتى-ءجونىمدى ناقتىلاپ سۇرادى.
– ءيا، سول جىگىت مەنمىن، – دەدىم.
بەيتانىس ايەل جىلاپ جىبەردى. وكسىگىن باسىپ، ءسال كىدىردى دە، ءوزىنىڭ ادينانىڭ اناسى ەكەنىن، ونىڭ ءبىر اپتا بۇرىن ەمحانادا قايتىس بولعانىن جەتكىزدى.
توبەمە اسپان قۇلاپ كەتكەندەي، اۋىر سالماقتان قوس تىزەم بۇگىلىپ كەتتى. ادينانىڭ ولەر الدىندا ماعان حات جازىپ قالدىرعانىن، ءبىر جەردەن كەزدەسىپ سول اماناتىن بەرمەك ەكەنىن، مەن قالاسام زيراتىنا دا ەرتىپ بارماق ويى بارىن ايتتى.
قازىر-اق جەتەتىنىمدى ايتىپ، مەكەن-جايىن سۇراپ الدىم دا، كولىگىمە وتىرىپ ايتقان ادرەسكە تىكە تارتتىم. قالا ىرگەسىندەگى شاعىن اۋىلدا تۇرادى ەكەن. جاسى ەگدەلەي باستاعان، شاماسى ەلۋدەن اسقان ارىق ايەل قاقپا الدىندا قارسى الدى. ەرمەن مەن الابوتا باسقان اۋلادا ۇساق تاستار توسەلگەن جىڭىشكە جولمەن ۇيىنە، ادينانىڭ جاتىن بولمەسىنە باستادى.
و، قۇدىرەت! ەمحانادا ەكەۋىمىز باپتاپ، سۋارىپ جۇرەتىن «ادينا گۇل» تەرەزە الدىنداعى ۇستەل ۇستىندە، اياۋلى ادينانىڭ سۋرەتىنىڭ جانىندا جايقالىپ ءوسىپ تۇر. ءدىڭى بۇرىنعىدان دا ۇزارىپ، جايقالا ءوسىپ كەتسە دە جازباي تانىدىم. ءتىپتى، تۇبەگىنە دەيىن وزگەرمەگەن. ەرنەۋىنە كىشكەنتاي قايشىمەن ويىپ، ءوز قولىممەن جازىپ كەتكەن «ادينا» دەگەن جازۋعا دەيىن ورىنىندا.
قانشا تىرىسسام دا كوز جاسىما يە بولا المادىم. يەگىم كەمسەڭدەپ: –اپكە، ادينانىڭ باسىنا بارايىقشى...– دەدىم.
كولىك تىزگىنىن زورعا مەڭگەرىپ كەلەمىن. اۋىل شەتىندەگى قىراتقا ورىن تەپكەن كونە قورىمعا ءاپ-ساتتە جەتىپ كەلدىك. شەتكەرى قويىلعان جاس قابىرلەردىڭ اراسىنان ادينانىڭ قويان جونىنداي تومپايىپ جاتقان كىشكەنتاي عانا قابىرىنىڭ باسىنا توقتادىق. جاس قابىر ءالى قورشالماعان، بەلگىتاس تا قويىلماعان. تەك بالانىڭ بويىنداي عانا اعاش تاقتايعا قارا سيامەن جازعان ادينا دەگەن جازۋ وتتاي باسىلدى. ءدىنى وزگە بولسا دا جۇگىنىپ، دۇعا باعىشتادىم. اناسى ارت جاعىمدا ءۇنسىز قول جايىپ وتىردى. ۇزاق دۇعام اياقتاپ، سولىعىمدى باسقان سوڭ اناسىن سوزگە تارتتىم.
مەنىڭ تەلەفون ءنومىرىمدى ەمحانا اكىمشىلىگىنەن الىپتى. ولەر الدىنداعى وسيەتى بويىنشا ەكەۋىمىز باپتاعان «ادينا گۇلدى» ءوزىنىڭ شاعىن بولمەسىنە قويۋدى تاپسىرىپتى. ءوز قولىمەن جاساعان كونۆەرتكە ماعان جازعا شاعىن حاتىن سالىپ، سىرتىن مۇقيات جەلىمدەپتى.
اناسى بەرگەن حاتتى اشىپ ەدىم، ءبىر پاراق قاعازبەن قوسا ءوزى سالعان سۋرەتتەر شىقتى.
«قۇرمەتتىم، سىزگە قازىر نە جازارىم بەلگىسىز. بۇل حاتتىڭ سوڭىنا جەتكەنىمشە بىرنەشە كۇن ۋاقىت كەتەر. ءسىز ەمحانادان كەتكەندە تەرەزەدەن قاراپ تۇردىم. قاقپا الدىندا اينالسوقتاپ ۇزاق ءجۇردىڭىز. كىمدى، نەى قيماي وكىنىش پەن ءۇمىت اراسىندا سەندەلگەنىڭىزدى، اقىرىندا ماحاببات پەن سەزىم ورتاسىنان اقىلدى كوپىر ەتىپ، جول تاپقانىڭىزدى دا كوردىم. ءسىز كەتكەن سوڭ ءحالىم كۇرت ناشارلاپ كەتتى. دارىگەرىمە ايتىپ، ءسىزدىڭ ماعان ارناعان «ادينا گۇلدى» پالاتاما الدىرىپ الدىم. ءسىزدىڭ جاز بەن بىرگە مەنىڭ كوكتەمىم دە باستالىپ ەدى. اتتەڭ، وعان ىلەسە قاڭتار كەلدى. مىنا دۇنيەدە انام جانە ءسىز قالىپ باراسىز. ءبىر كۇندەرى انام ءسىزدى تابادى. مەن كەتكەن سوڭ ونىڭ كۇيى قالاي بولارىن ويلاسام، مۇلدە ولگىم كەلمەيدى. سەنەسىز بە، ەشقاشان ولگىم كەلمەيدى. بىراق، تۇگەلدەي وزگەرىسكە ۇشىراعان قانىمداعى راك دەرتى مەنى الىسقا اپارمايدى. وعان كوزىم انىق جەتەدى. مەنىڭ قىسقا عانا عۇمىرىمدا جولىققان ەڭ ءمارت، ەڭ ادال ازاماتسىز. اناما ۇنەمى قارايلاسىپ تۇرارسىز. ونى دا قارتتىق جەڭە باستادى. ءار مەزگىل سايىن بارىپ، كوڭىلىن جۇباتىپ تۇرىڭىز. «ادينا گۇلدى» باپتاپ قاراۋ مىندەتىن ەندى انام الدى.
ءسىز دىنگە، قۇدايعا قاتتى سەنەتىن ادامسىز. قۇدايدان ءسىزدى «ول دۇنيەدە تاعى دا كەزدەستىرە كور!» دەپ وتىنەمىن. ايتپاقشى، ءسىز سونداي جاقسى كورەتىن، ۇستىڭىزدەن تاستاماي كيەتىن جەڭىل سپورت شاپانىڭىزدى كوكتەمنىڭ سوڭعى كۇنىندەگى كەشكى سەيىلدە، جاڭبىردا ماعان جاپقان ەدىڭىز. سول ءتۇنى پالاتاما ادەيى كيىپ كەتكەم. مەن ولگەن سوڭ تابىتىمدا بىرگە كومۋدى، باسىما جاستاپ قويۋلارىن وسيەت ەتتىم. وعان رەنجىمەسسىز. تىم قۇرىسا، جەر استىندا ءسىزدىڭ تەر مەن مەيىرىم ءيىسى سىڭگەن كيىمىڭىزدى جاستاپ جاتايىن. ويتكەنى، ءتۇبى ءبىر تاعى كەزدەسەمىز عوي. ايتپەسە، وعان دەيىن مەنى ول جاقتا كىم قورعايدى؟
كوپ جازىپ كەتتىم. بىراق، سىزبەن قوشتاسپايمىن. ءسىز جاقتا ءالى جاز شىعار.
بۇل جاق تاستاي قاراڭعى...
قۇرمەتپەن: ءسىزدىڭ اديناڭىز».
حاتتى وقىپ ءبىتتىم. بۇل جولى كوزىمنەن تامشى جاس شىقپاي قويدى. كۇن دە كەشكىرىپ قالعان ەكەن. ادينانىڭ اناسىن سۇيەپ، كولىككە وتىرعىزدىم.
استانا كۇزى قاشاندا جاڭبىرلى. بيىل ءتىپتى باسقاشا. باتىس جيەكتى تاعى دا قالىڭ بۇلت تورلاي باستاپتى. تۇندەلەتە نوسەر جاۋارى ءسوزسىز. زيراتقا جاقىن ماڭداعى كولشىكتەن سۋ قۇستارىنىڭ شۋىلى ەستىلەدى. ارتىمىزدا مامىردىڭ سوڭعى ءتۇنى جاڭبىردا باۋىرىما تىعىلعان كىپ-كىشكەنتاي، موماقان ادينانىڭ كىپ-كىشكەنتاي قابىرى قالىپ بارادى. ونىڭ استىنداعى اعاش تابىتتا مەنىڭ جاقسى كورەتىن كيىمىمدى جاستانىپ، ماڭگىلىك ۇيقىعا باتقان ادينا جاتىر.
نەگە ەكەنىن، قالاعا، قالاداعى شۋلى پەندەلەر اراسىنا بارعىم كەلمەي قالدى. بارۋىم كەرەك، ويتكەنى، مەن جۇرەك قالاۋىنا ءبىرىنشى بولىپ ءوزى قارسى شىعاتىن ادام بالاسىمىن. جانى سۇيگەن دۇنيەسىن ءوز قولىمەن تالقاندايتىن، كوڭىلى ەلجىرەگەن عاجايىپقا كوپە-كورنەۋ كۇل شاشاتىن «پەندە» اتتى جاراتىلىسپىن. جان-تانىمەن ۇناتاتىن ارمان-مۇراتىنىڭ الىپ مۇحيتىنا جالعىزدىقتان ارال سوعاتىن اقىماقپىن...
ويىمدى تەرىستىك جيەكتەن جارق ەتكەن اسپان قانجارىنىڭ جارقىلى ءبولدى. كولىك تەرەزەسىنە بىرەن-سارانداپ تيگەن جاڭبىر تامشىلارى ۇدەي ءتۇستى.
جىل ۇستارىنىڭ تۇستىككە قايتار شاعى جاقىن. دالادا ءلۇپ ەتىپ سوققان جەلدەن جاڭبىر ارالاس توپىراقتىڭ، جۋساننىڭ ءيىسى اڭقيدى. قارتتىققا يەك ارتا باستاعان، ءجۇزىن اۋىر مۇڭ مەن قايعى تورلاعان ادينانىڭ اناسىنا قاراپ، «جاز ءوتىپ كۇز كەلدى. توپتاسا ۇشقان تىرنالار ادينانىڭ زيراتىنىڭ ۇستىنەن ۇشىپ وتەر. جۇزدەگەن، ءتىپتى مىڭداعان جىلدار وتەر. ونىڭ كىشكەنتاي قابىرى دە بىرتىندەپ جەرگە اينالار. بۇل پانيدەن ءبىز دە كەتەرمىز. تەك، ارتىمىزدا قالارى مۇڭعا سۋارىلعان ماحاببات قانا» دەپ ويلادىم.
ەەەەھ، ادينا! سەن اكەلگەن جاز دا ءوتىپ بارادى ەكەن-اۋ...
كەسكىندەمە: الەكساندر ساۆراسوۆ
