بۇگىنگى اتا-بابامىزدىڭ باسىنان وتكىزگەن قاسىرەتىن ەسكە الۋ كۇنى - ۇلتىمىزدىڭ تارتقان تاۋقىمەتىن ەسكە الىپ، سۇم يمپەرياعا قارعىس ايتقىزعاننان وزگە بۇل كۇن قازاققا تاعىدا نە بەرە الادى؟
ەسىمىزدەن شىعارمايمىز. ايتامىز، جازامىز (بۇدان بىلاي ودان كەندە بولماسپىز). بىراق، "ۇلتىمىزدىڭ باسىنا تۇسكەن وسىنشا تاۋقىمەتىنە كىم كىنالى؟" دەگەن سۇراققا جالعىز سۇم يمپەريانى كىنالاپ قانا قۇتىلا بەرەمىز بە؟
"قازاقتىڭ باسىنا تۇسكەن قاسىرەتىنە ەڭ اۋەلى قازاقتىڭ ءوزى كىنالى!" دەگەن وي تۋىندامايدى ما؟ نەلىكتەن، بىزدەر تەك بىرەۋدى كىنالاعانعا قۇمارمىز؟
1920-1938-ءشى جىلداردىڭ قاسىرەتىنە ۇشىراماي تۇرعاندا، سول كەزەڭگە دەيىنگى 30-50 جىل بۇرىن ۇلتىمىزدىڭ توزىپ كەتپەۋى ءۇشىن قازاق نە ارەكەتتەر جاسادى؟ ۇلتتىڭ تاعدىرىن "قۇدايعا امانات" ەتىپ، مالىن باعىپ جاتتى ما؟ الدە، الەمدىك كوشتەن قالعان ۇلتتىڭ جويىلاتىنىن سەزىپ، وركەنيەتتەن قالماۋعا ۇمتىلدى ما؟ ۇمتىلسا ناتيجەسى قانشالىقتى بولدى؟ ۇمتىلىستىڭ ناتيجەسىنىڭ ازدىعىنا نە سەبەپ بولدى؟ سول "سەبەپتەر" قازىر دە ءبىزدىڭ قوعامدا بار ما؟ سول تاريح قايتالانباسى ءۇشىن زۇلمات جىلدارعا دەيىنگى 50 جىلدىڭ دا تاريحىن تۇگەندەپ تۇرىپ ءتۇسىندىرىپ، جوعارىداعى سۇراقتاردىڭ جاۋابىنا تەرەڭ بويلاي وتىرىپ ۇعىندىرىپ بەرەتىن تاريحي-تانىمدىق كىتاپتاردىڭ جازىلماي جاتقانىنا نە سەبەپ؟ الدە، تاريحشىلارىمىزعا ەڭ وڭايى ارحيۆتەردەن 1920-40-شى جىلداردى "تۇگەندەپ قايتا بەرگەن" وڭايىراق پا؟ دۇرىسى، اشىعىن جازسام سوققىنىڭ ءبىر ۇشى قازاققا ءتيىپ كەتىپ، سابىلعان ابايدىڭ كەرىنە قالىپ كەتەرمىن دەگەن جالتاقتىق پا؟ بۇل زۇلمات جىلداردىڭ تاريحىن قىسقا قايىرىپ جازا بەرگەننەن كىم ۇتادى؟ كسرو-نىڭ وزبىرلىعىن جازعاندا "اپارىپ-الىپ كەلىپ" جاتىرمىز. ودان كەندە ەمەسپىز. بىراق، قاشانعى بىزدەر نەگىزگى سەبەپتەن اينالىپ ءوتىپ، بۇگىن اناۋ جامان، ەرتەڭ مىناۋ جامان دەپ وزگەلەردى كىنالاپ جۇرە بەرمەكپىز؟ وزگەلەردى جامانداعاننان ءوزىمىز تۇزەلىپ كەتسەك قانەكەي!
ءوزىمىزدى ءوزىمىز قاشان تۇزەي الامىز؟! تەك قانا وسى زۇلمات جىلداردىڭ كەلۋىنە قازاقتىڭ ءوزىنىڭ كىناسىن اشىپ كورسەتىپ، سودان ساباق العاندا عانا شىنايى تۇزەلۋگە بەت بۇرا باستايمىز.
وعان دەيىن، رەسەي جامان، قىتاي جامان، اقش جامان ت.س.س. دەپ ءوز قاتەلىگىمىزدەن شەككەن تاۋقىمەتتەرگە وزگەلەردى كىنالاپ كەلدىك! ودان وزگەلەر ۇتپاسا، ءبىز ۇتپايمىز.
ويتكەنى، سەن قاشان ءوزىڭنىڭ ءالسىز تۇسىڭدى ءوزىڭ كورسەتىپ، سول ولقىلىعىڭدى جويۋعا، كۇرەسۋگە ۇمتىلمايىنشا، وزگەلەردىڭ مۇرتىن دا قيسايتا المايسىڭ.
"اباي جولى" رومانىن ءۇش رەت وقىپ، ءۇش رەتىندە دە سوڭىنا دەيىن بىتىرە المادىم. ويتكەنى، ءۇشىنشى تومىن بىتىرگەندە، قازاق ۇلتىنىڭ ەڭ وسال تۇسىنىڭ ءبارىن كوز الدىڭنان وتكىزەسىڭ. ال، سول كەزدەگى قازاقتاردىڭ استىنا كولىك مىنگىزىپ، قولدارىنا تەلەفون ۇستاتىپ قايتا جازىپ شىقساڭ، ءدال قازىرگى قازاق قوعامىن كورەسىڭ.
بار ايىبىڭدى كورەسىڭ. بالكىم بوي تۇزەيسىڭ. بالكىم...
ءبىزدىڭ قوعام سول باياعى اباي زامانىنان وزگەرگەن دانەڭەسى دە جوق. دەمەك، ابايدىڭ كەزىندەگى بەيقام قازاقتىڭ 50 جىلدان كەيىنگى تاريحىن بولاشاقتا قايتالاۋىمىز بەك مۇمكىن.
سوندىقتان، بۇدان بىلاي سول جىلداردىڭ سالدارىن عانا كورسەتە بەرمەي، 1850-ءشى جىلداردان بەرى كەزەڭدەردەگى سەبەپتەرىن دە كورسەتىپ جازۋدى ۇسىنامىن.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
