مەن وقۋعا تۇسەتىن جىلى سەرىلىك تاۋى باۋرايىنداعى بايجە باسىن جالعىز ءۇي جايلادىق. كوكتەمنىڭ كوكجىلىم مۇنارى تۇنعان ساي-سالادان كوكارشا مەن توبىلعى ءيىسى مۇرىن جاراتىن. بوزجۋسانى بۇرقىراعان «كوبەش باتىر مولاسى» دوڭىندەگى جۇرتىمىز ەسكىرىپ كەتتى. كوشەر الدىندا: «ەسكى جۇرت ماڭى تۇياقكەستى بولىپ، كوگەن قۇرار جەر الىستاپ كەتتى. بيىل جۇرت جاڭالايمىز» دەگەن اجەمنىڭ ءۋاجى بويىنشا بايجەنىڭ تىرەمەسىنە قوندىق.
اتامنىڭ كوشى-قون ىسىمەن ەجەلدەن شارۋاسى جوق، جىلداعى ادەتى بويىنشا جيرەن اتىن ەرتتەپ ءمىنىپ، كەزىندە وسى تاۋلاردا بىرگە سوعىسقان، كوزى ءتىرى شالداردى ىزدەپ كەتتى. اكەمنىڭ ەكى اعاسى سۋ ورعان تەرەڭ جارقاباق بويىن كۇرەكپەن قاشاپ جول سالدى دا، اربالى كوشتى امان وتكىزدى. تۇما كوزى ەجەلگى باتىرلار كيگەن دۋلىعادان اۋماي، بۇرقىلداپ قايناپ تۇرعان بۇلاق سۋى بوساعامىزدى جاناي اعىپ جاتادى. سىرت كوزگە تىرشىلىك سارىنى وڭاشادا وسىلاي ءبىرسارىندى كورىنگەنىمەن، مەن ءۇشىن قايناعان بازار، تاۋسىلماس قىزىق-تۇعىن.
وزگە ۇيلەر دە الىس-الىس قونعان. وينايتىن بالا از. كۇندىزگى ەرمەگىم – ۇزاق ورىسكە بارا المايتىن كەنجە تۋعان بۇزاۋلار مەن لاقتارىمدى قوسىپ، بىرگە جايۋ. وعان قوسا اپامنىڭ (اجەمدى سولاي اتايمىن) تۋىرلىق باسۋعا جيعان ءجۇن سابايتىن ۇشقات ساباۋلارىنان جۋانىراق بىرەۋىن ۇرلاپ الىپ، ساداق يەمىن. جەبە قورىم دا دايىن، اپامنىڭ قازان بەتىن جاباتىن، ويدىڭ شيىنەن ءۇش قاتار ءورىپ جاسالعان شىپتاسى. ءسۇت پەن ماي ءسىڭىپ، ابدەن كەپكەن، ءدىڭى ءىرى بىرنەشەۋىن ءار جەردەن تاڭداپ سۋىرىپ الامىن دا, باسىنا جاپىرىپ ۇشتاعان شەگەنى جىڭىشكە سىمتەمىرمەن وراپ، سابىنا قىرعي سوعىپ ولتىرگەن كەپتەرلەردىڭ قاۋىرسىنىن قادايمىن.
تۇسكە دەيىن ەرتە كوكتەمدە ارىقتاپ ولگەن ەشكى-لاقتىڭ قاتقان تۋلاعىن تاس ۇستىنە تىگىنەن قويىپ، اتىپ وينايمىن. بۇلاق باسىنداعى كوك جاساڭعا جايىلۋعا كەلگەن تاراققۇيرىقتاردى نىساناعا الامىن. باسپالاپ جاتامىن دا، ادام يىسىنەن سەكەم الىپ, تىك تۇرعان تاراققۇيرىقتاردى دالدەيمىن. شىرەي تارتقان ادىرنادان زۋلاعان جەبە كەيدە تۋرا قاسىنا، سازدى شىمعا قادالادى. كەيدە نىساناعا ءدال تيەدى. ارقاسىنان، بۇيىردەن قادالعان شي وقتى سۇيرەي قاشقان دالا تىشقاندارى ىنىنە جەتكەنىمەن، قادالعان جەبە تىرەپ قالىپ، ءىن اۋىزىندا شىپ-پىر بولادى. قىزىق ءۇشىن اتقانىممەن جانىم اشىپ، قادالعان وقتى سۋىرىپ الىپ، ءتىرى جىبەرە سالامىن.
ساسكەگە قاراي اڭعار ءىشى قازانداي قاينايدى. تاستان-تاسقا سەكىرىپ، بەتالدى شاشىراعان لاقتارىمدى جيناپ، ۇيشىككە قامايمىن دا، ىرگەسى ءتۇرۋلى كيىز ۇيدە، ءبىر دەممەن سوققان سامالعا ارقامدى بەرىپ، اپامنىڭ تىزەسىنە باسىمدى قويىپ, ۇيقى سوعامىن. اپامنىڭ كەۋدەسىنەن اڭقىعان مەيىرىمى مەن قالاپمىر ءيىسى قانداي عاجاپ ەدى، شىركىن!..
جازدىڭ العاشقى ايلارى وسىلاي ءوتتى دە، شىلدە تۋا جاڭبىر باستالدى. جاۋىن باسىلعان ارەدىكتە تومەن جاقتاعى بيىك شوقىعا شىعىپ، باتىس تاراپتى باقىلايمىن. بۇل شوقىدان تۇرعىننىڭ ءبىراز القابى، كورشى قىستاقتار، بۇرشاق اتىزىنداعى قىبىرلاعان ادامدار، ءبارى كورىنىپ تۇرادى. ءار تاراپقا كەتەتىن ايقىش-ۇيقىش اربا جولداردا بىرەن-ساران اتتى ادامدار ءوتىپ جاتادى. اراسىندا يىناعاشقا ءداۋ سارى سۋمكالارىن قوس-قوستان ىلگەن ساۋداگەر كەزبە قىتايلار دا قاپتاپ كەتەدى. ولاردى سىرتىنان عانا بايقاعانىم بولماسا، تۋرا جانىنان ءتۇس توقتاتىپ كورگەن ەمەسپىن. اتتى ادام كورسە زارەسى ۇشاتىن ولاردىڭ ەكى-ۇشتەن شۋاپ، الىس جايلاۋلارعا دەيىن ارالاپ، كيىم-كەشەك، اينا-تاراق ساتىپ، جاياۋ ساۋدا ىستەيتىنىن شادەن اتام ايتىپ بەرگەن.
سول جاڭبىرلى شىلدەنىڭ ءبىر كۇنى، اسپان تولاس تابا قالعان ءبىر ساتتە ۇلكەندەردىڭ ءبارى قىستاققا ءتۇسىپ كەتتى. ءتۇس اۋا جاڭبىر قايتا قۇيدى. كۇن كۇركىرەپ، اسپان ءامىرى وت قامشىسىن ولاي دا بۇلاي دا سىلتەدى. اپام ەكەۋمىز قۋ ارشا مەن تەزەكتى ارالاستىرا جاعىپ، تۇندىكتى كوتەرىپ قويىپ، شاي ءىشىپ وتىرعانبىز. ەسىك باياۋ اشىلىپ، يىناعاشتارىنا اۋىر سومكە ىلگەن ەكى قىتاي كىرىپ كەلدى. كيىمدەرى مالمانداي سۋ. بوساعاعا جۇكتەرىن قويىپ، كىبىرتىكتەي تۇرىپ قالدى. ءبىرى ىلميگەن ارىق، ەكىنشىسىنىڭ بويى تىم الاسا، مەنەن ءسال عانا بيىكتەۋ. تۇرلەرىن قورقىنىش باسقان، كوزدەرىن ءولىم الدىندا تۇرعانداي ۇرەي جەڭگەن. دارىگەر اكەمە ەرىپ، تاۋدان تاۋ اسىپ، تالاي اۋىرعان ادامداردىڭ قاسىندا بولعان، تالاي ادام ءولىمىن كورگەن مەن ءۇشىن بۇل كوزدەر تاڭسىق ەمەس ەدى. وزدەرى ءدىر-ءدىر ەتەدى، قولدارىمەن اسپاندى نۇسقاپ، قىتايشالاپ الدەنەلەردى ايتادى. اۋىزدارىن، ءىشىن كورسەتەدى. بۇرىندارى اپام: «قىتايلار قازاقتان، زيراتتان، كۇركىرەگەن كۇننەن، تۇيە مەن اتتان ولەردەي قورقادى» دەگەن سوزدەرىن تالاي ەستىگەنمىن.
ولاردىڭ نايزاعايلى جاڭبىردان پانا تىلەپ، تاماق سۇراپ كەلگەنىن تۇسىندىك.
اپام:
– ادىراقالعىرلار، تورىمدە كۇتەتىن قۇدام ەمەسسىڭدەر. جاۋىن باسىلعانشا وسىندا وتىرا تۇرىڭدار، – دەدى دە، وشاق باسىندا جاتقان تۋلاقتى بوساعا جاققا توسەدى. ىدىستارىنىڭ ىشىنەن تاڭداپ، كەتىك ەكى كەسەنى الىپ، ىس باسقان قارا شاۋگىمنەن شاي قۇيىپ، تابا ناننان ەكەۋىنە ەكى ءۇزىپ ۇستاتتى. كەبەجەدەن ىرىمشىك-قۇرت الىپ، الدارىنا قويدى.
العىستارىن ەمەۋرىنمەن بىلدىرگەن ەكەۋىنىڭ جۇزىنە جىلۋ كىردى. الاسا بويلىسى ىرجيىپ كۇلگەندە ايقاسا وسكەن ورساق تىستەرى كەيپىن كەتىرىپ-اق تۇر. از-كەم ۋاقىتتان كەيىن جان شاقىرىپ، بويلارى جىلىنىپ، ءوز تىلدەرىندە الدەنەلەردى ايتىپ، سىبىرلاي سويلەسىپ وتىر.
سىرتتا اۋىق-اۋىق كۇن كۇركىرەپ، «شارت» ەتكەن داۋىس شىقسا, ەكەۋى باستارىن بۇعا قالادى. مەن سىقىلىقتاي كۇلەمىن.
– اپا دەيمىن، قىتاي دەگەنىڭ دە ءبىز سياقتى تاماق ىشەتىن، كادىمگى ادامدار ەكەن عوي. اۋداننان شەگىرتايعا دەيىن جاياۋ جەتكەنشە ءولىپ تە قالاتىن شىعار? كوتەرگەن اۋىر جۇكتەرى تاعى بار. جاۋىن باسىلعانشا ءبىزدىڭ قىستاقتاعى ۇيگە جاتا تۇرسا بولماي ما؟
– ءتايت ءارى! بۇلاردى ادام بالاسى دەمەسەڭ، مۇسىلمان ەمەس. ءبىزدىڭ كوپ ءومىرىمىز وسىلار سالعان سوعىستىڭ لاڭىمەن ءوتتى. بۇلاردى اتاڭ كورسە ۇستاماسى ۇستاپ، شەكەسى تىرىسىپ قالادى. ءبىزدىڭ جەر بۇلاردان تازارىپ-اق قالىپ ەدى. سوڭعى جىلدارى قايتا قاپتاپ كەتتى. ءتۇبى تىنىش بولسا ەكەن...
تۋىرلىقتىڭ تامشى وتكەن ءار تۇسىن الاباقانمەن كوتەرىپ ءجۇرىپ، زەرىگە باستادىم دا، ەكەۋىنىڭ سومكەسىن اشىپ كورمەك بولدىم. ويىنشىق مىلتىقتار مەن ءتاتتى كامپيت شىقسا، قويماي سۇراپ الماقپىن. جۇكتەرىنە جاقىنداعان مەنى ءۇنسىز باقىلاپ، ءۇرپيىپ ەكەۋى وتىر. سارى قاپتىڭ اۋىزىن اشىپ، ءىشىن اقتارا بەرگەنىمدە اپام ۇرسىپ، تىيىپ تاستادى.
اسپان ءامىرىنىڭ قاھارى قايتىپ، نايزاعاي توقتادى. سەلدەتىپ ءوتىپ، اشۋى تارقاعان كۇن جارىقتىق جالعىز ءۇي وتىرعان اڭعارعا التىن ساۋلەسىن شاشتى. جارىسا تىسقا شىقتىق. شىعىس بەتكەيگە، تالدىساي جاققا تۇسكەن كەمپىرقوساق نۇرى ەرتەگى الەمىندەي كوز تارتادى.
كەتۋگە ىڭعايلانعان ەكى قىتاي جۇكتەرىن يىقتارىنا ءىلىپ، قولدارىن جۇپتاپ، ىرجىڭداپ، باستارى يزەڭ-يزەڭ ەتتى. العىس جاۋدىرىپ تۇرعان تۇرلەرىندە دە ءبىر جىمىسقىلىق جاتقانىن بالا بولسام دا, سەزىپ تۇرمىن. شاقىرۋسىز كەلگەن قوناقتاردى كوزبەن ۇزاتىپ سالدىق. تىرتيعان بويلارىنا قاراماي، اۋىر سومكەلەرى بۇلعاقتاعان ەكەۋىنىڭ اياق الىسى وتە جەڭىل. قياقسايدى قۇلداپ، مولدا جۇرتىنان ارى اسىپ، كوزدەن عايىپ بولعانشا قاراپ تۇردىق.
ۇيگە كىرگەندە اپام توسىن قىلىق كورسەتتى. وتتىڭ باسىنا شاقىرىپ، جاپىراقتاي قۇرىم كيىزدى ورتەدى دە, باسىمنان اياعىما دەيىن، سوڭىرا ەكى قولىمدى الاستاي باستادى.
ۇشىق، ۇشىق، كەت،
كەت پالەكەت، كەت!
جەتى بەلدەن جىلاي كەت،
قىرىق بەلدەن قۇلاي كەت!
التى بەلدەن ارى كەت،
اسقار تاۋدان بىلاي كەت!
وت يەسى ءتاڭىرىم،
جارىعىمدى ساقتا!
سۋ يەسى سۇلەيمەن،
قۇلىنىمدى ساقتا!...
الاس، الاس!
دۇعاسىن وقىپ، بەتىن سيپادى. ءتۇتىنى بىقسىعان قۇرىم كيىز قالدىعىن كۇلگە كومدى. قىتايلار وتىرعان تۋلاق پەن شاي ىشكەن ەكى كەسەنى شىمشۋىرمەن الىپ، تىشقان تەسكەن ەسكى كەندىر قاپقا سالدى دا، قولىما ۇستاتىپ:
– ءبىر قولىڭا كۇرەك ال. بىلتىر قاسقىر شاۋىپ، قىرىلعان قويلاردىڭ ولەكسەسىن تاستاعان جىرا بار عوي، سوعان اپار دا تەرەڭ قازىپ، كومىپ تاستا! – دەپ قىسقا قايىردى.
* * *
بىردە اتاما ەرىپ قىستاققا بارعانىمدا, وسى ءىس جايلى وزىممەن تەتە وسكەن ەكىنشى اعاما ايتىپ بەردىم. ەكەۋىمىز بۇل جازدى «بايجەگە قىتاي كەلگەن جىل» دەپ اتاپ كەتتىك.
ارادا تاعى ءۇش جىل ءوتتى. ۆەلوسيپەدكە قورجىن-قوسقالاڭىن ارتىپ، فوتو سۋرەتكە تۇسىرەتىن، اياق كيىم جامايتىن، بالمۇزداق ساتاتىن قىتايلار قاپتاي باستادى. سولاردىڭ ىشىندە قاشىر جەككەن ارباسىنا ءوز اۋلاسىنا ەككەن كوكونىستىڭ ءتۇر-ءتۇرىن تيەپ العان ارىق قارا قىتاي جىگىت ءبىزدىڭ قىستاققا ءجيى كەلەتىن بولدى. اۋىل ادامدارىنىڭ ءبارى ساي-سالاعا، ءسورتى، بايجە، ساز، شوكە جايلاۋلارىنا قوتارىلا كوشىپ كەتكەن. قىستاقتا ەگىن-ءشوپ قامىمەن، قورا-قوپسى جاماۋمەن اينالىسىپ، كىلەڭ سالت جىگىتتەر مەن قورادا مالى، كوشۋگە كۇيى جوق ءبىردى-ەكىلى جارلى ۇيلەر ءھام شىلدە باسىندا جازعى كانيكۋلعا تارايتىن باستاۋش مەكتەپ وقۋشىلارى قالعان.
ول شاق ەلدى جوقشىلىق، جەردى قۋاڭشىلىق جايلاعان سۇرەڭسىز جىلدار ەدى. مالدىڭ ءبارى تاۋدا، قورادا قالعان. قىستاقتا قالعان ايەلدەر بەس-ون تاۋىعىنىڭ جۇمىرتقاسىن جيناپ جۇرەتىن دە، ونى شارباق كوتەرىپ، ەسەك جەتەلەگەن، قاشىر جەككەن قىتايلاردىڭ كوكونىسىنە ايىرباستاپ، تالعاجاۋ جاسايتىن. قىستاعىمىزداعى جالعىز ۇيعىر اكەلگەن ەسەككە كوزىمىز ۇيرەنە باستاعانىمەن، قاشىر دەگەن جانۋاردى دا ءبىرىنشى رەت كورۋىمىز.
قازاقتىڭ اراسىندا ءوسىپ، اجەپتاۋىر ءتىل سىندىرعان الگى قىتاي تۇرعىن بويىنداعى بارلىق قىستاقتارعا وسىلاي ساۋدا جاساپ، قوڭدانىپ بايىپ العان. بىرتىندەپ ونىڭ اتى ياڭ ءباۋجۇن ەكەنىن بىلدىك. ءتىلى كەلمەگەن قازاقتار ونى «ياڭ قىتاي» اتاپ كەتتى. جالپى، تۇرعىن كولەمىندە ياڭ، تاڭ فاميليالى قىتايلار كوپتەپ قونىستانا باستاعان كەز دە سول جىلدار. جەرگىلىكتى قازاقتاردىڭ دا كوزى ابدەن ۇيرەنگەن. «قىتايلار وزەن بويىن، جول جيەگىن، بازارلارداعى ۇرىمتال جەرلەردى اقىرىنداپ يەلىگىنە وتكىزىپ جاتىر» دەگەن قاۋەسەت ەل ىشىنە كەڭ تاراپ ەدى.
ءبىزدىڭ قىستاقتا اقىل-ەسى تولىق ەمەس، ءبىر كوزى قىلي، ۇنەمى اۋىزىنان سىلەكەيى اعىپ جۇرەتىن رابيعا دەيتىن جەسىر ايەل بولاتىن. كۇيەۋى ەرتەرەكتە وتىن تاسىپ ءجۇرىپ، كىلتەڭ اينالمادا اۋدارىلعان شانانىڭ استىندا قالىپ قايتىس بولعان. ياڭ قىتاي سول ايەلگە قىرىنداپ، جامان سوزدەر ايتقانىن قىستاق ايەلدەرىنىڭ قۇلاعى شالىپ قالادى. ونى ەستىگەن اۋىل جىگىتتەرى دە ءتىسىن قايراپ جۇرەتىنىن بىلەتىنبىز. شىلدە ايى جاقىنداعاندا تاۋعا كەتۋگە اڭسارىمىز اۋىپ، وقۋدىڭ دا بەرەكەءسى قاشاتىن. ءبىر كۇنى كورشى اۋىلدان كەلىپ وقىتاتىن مۇعالىمىمىز كەلمەي قالدى دا، ءتۇس اۋا مەكتەپ تەرەزەسىنەن سەكىرىپ، باقشا دۋالىنان اسىپ، ساباقتان قاشىپ كەتتىك.
ەكى جاعىن ءزاۋلىم تەرەكتەر قورشاعان كوشەنى بويلاپ كەلە جاتقانبىز. قىستاقتاعى جالعىز دۇكەننىڭ الدىندا توپتاسقان ادامداردى كورىپ، قاسىنا كەلسەك، قاشىر جەككەن اربا اۋدارىلىپ جاتىر. اينالا شاشىلعان كوكونىس، جارىلعان جۇمىرتقالار. ەكى دوڭعالاعى كوكتەن كەلگەن اربانىڭ وقتىعىنان شىعا الماي تىپىرلاعان قاشىر دىمى قۇرىپ ءۇنسىز جاتىر. دۇلەي ىزا بۋىپ، كوزدەرى شاتىناعان داناي مەن سالتانات الگى قىتايدى شاڭعا اۋناتىپ، كەزەك-كەزەك تەپكىلەيدى. قولى قارىمدى دۋدارباس سالتانات الگى قىتايدى ەكى يىعىنان ۇستاپ تىك كوتەرگەندە قولتىعى ايىرىلعان اق جەيدەسى ءتۇرىلىپ، ارقاسى اشىلىپ قالا بەرەدى. جالاڭاش ارقاعا بىلش-بىلش تيگەن جۇدىرىقتان كوزى اقيىپ كەتكەن بايقۇس ياڭ قىتاي: «مەنىڭدە جازىق جوق. مەنىڭكى ءساي (كوكونىس دەگەنى) ساتىپ كەلەدى. مەنى ۇرمايدى، كەشىرەدى» دەپ شىر-شىر ەتەدى.
ءجۇزى جان قورقارداي سۇرلانعان داناي:
– يەسى جوق، قورادا جاتقان ەسۋاس قاتىن ەكەن دەپ ءجۇرسىڭ بە؟! ەندى وسى قىستاقتان كوزىم شالسا، باسىڭدى شالعىمەن شابامىن!، – دەپ اقىردى.
– ەندى كەلسەڭ توعانعا تۇنشىقتىرىپ ولتىرەمىن! بولماسا شولگە اپارىپ تىرىدەي كومەمىن!، – دەپ ايقايلادى سالتانات.
اۋىلدىڭ ءبىرازى قۇلاقتانىپ ۇلگەرگەن. ايقاي-شۋدىڭ ۇستىنە ءمارزيا اپاي كەلىپ:
– مۇندا ەندى كەلمەيدى، كوكىتەرەككە قايتا كەلمەيدى، – دەپ ەزۋى جىرتىلىپ، اۋىزىن قىزىل قان جاپقان قىتايدى اراشالاپ الدى دا, – بۇل دا جان يەسى، قىتاي بولسا دا انادان تۋدى. ءولتىرىپ قويساڭدار بوسقا سوتتالىپ كەتەسىڭدەر، – دەگەنى ەسىمدە قالىپتى.
ەرتەسى ساباقتان تۇسكى ۇزىلىسكە تاراعانامىزدا تۇرعىننىڭ ورتالىعىندا ساقشى بولىپ جۇمىس ىستەيتىن تولقىن دەگەن جىگىتتىڭ سالتاناتتى ەرتىپ بارا جاتقانىن كورىپ قالدىق.
– اپارىپ قامايتىن بولدى، – دەدى مومىن ازاتبەك دوسىم.
– اۋدانعا اكەتەدى. ون بەس كۇنگە ديالا اشادى، – دەدى بۇزاقىلىقتا الدىنا جان سالمايتىن كوسەمىمىز تاسقىن دەگەن بالا.
– ەشتەڭە ىستەمەيدى. ساقشى مەكەمەسىنە اپارىپ سۇراققا تارتادى دا، پال سالىپ قويا بەرەتىن شىعار، – دەدى ۇزىنتۇرا ەربولات دوسىم.
ۇزىنتۇرا ەربولات دوسىمنىڭ ايتقانى كەلدى. ەكى كۇننەن كەيىن سالتانات پەن داناي قايتىپ كەلىپتى. ساباقتان تاراعاندا اتىز باسىندا بيداي سۋارىپ جۇرگەن ەكەۋىن كوردىك.
كوشەنى ورلەي دۇكەن الدىنداعى كوپىردە جينالىپ، تەمەكى تارتىپ، قىسىر كەڭەس سوعىپ تۇرعان ۇلكەندەردىڭ قاسىنا كەلدىك. اڭگىمە سول ياڭ قىتاي توڭىرەگىندە ەكەن. كوكتەرەك قىستاعىندا بولعان مۇنداي ەلەۋلى وقيعالار جۇرت اۋىزىندا ايعا جۋىق جۇرەتىن.
مىنەزى وجار، باتىرشالىس قايسا دەگەن كىسى:
– كورەسىڭدەر ءالى! بۇل قىتايلار امان بولسا توبەلەرىڭە تالاي اڭگىرتاياق ويناتادى. بۇگىن ۇندەمەگەنىمەن, ساقشىلار دا ەرتەڭ-اق وسىلاردىڭ ءسوزىن سويلەيتىن بولادى، – دەپ كىجىندى.
بۇل كۇندەرى شالعايدا، شەكارانىڭ ارعى بەتىندە قالعان اياۋلى كوكتەرەگىم، ونداعى قىمباتتى اۋىلداستارىم جايلى ۇنەمى ۇرەيلى ءتۇس كورەمىن. بىردە، بايجە باسىنداعى ەسكى جۇرتىمىزعا كەلگەن ەكى قىتاي كوبەش باتىردىڭ زيراتىن قازىپ جاتادى. بىردە، اۋىزىنان سىلەكەيى توقتامايتىن ەسى كەمباعال رابيعانى ياڭ قىتاي شاڭعا اۋناتىپ، تەپكىلەپ جاتقانىن كورەمىن. كويلەگى دال-دۇل جىرتىلعان. اشىق قالعان ومىراۋىنان اققان ءسۇت مەنىڭ كىندىك قانىم تامعان كيەلى توپىراققا ءسىڭىپ بارا جاتادى...
قاي جەردەن تاماق تابىلسا، سول جەردى «وتانىم» دەپ سانايتىن ولار قازىر بايجەدەگى كونە جۇرتىمىزعا دا قورجا سوعىپ، ەگىن ەگىپ العان شىعار. «ەلۋباي قۇدىعىنا» اپارار اربا جولدىڭ سۇلباسى جوعالىپ، باقباق گۇلى مەن جالبىز قاپتاپ وسكەن شىعار. ءبىز اسىپ كەتكەن باتىس تاۋعا تۇيدەكتەلە بۇلت ۇيرىلىگەن بولار.
شىلدە تۋا تۇتاس تۇرعىن الابىن، ساي-سالانى جۋىندىرىپ، نوسەر باستالادى، ءالى...
