قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ بۇگىن، 5 مامىردا جاڭا كونستيتۋتسياعا قول قويدى. وعان ەل ازاماتتارى ءساۋىر ايىندا وتكەن رەفەرەندۋمدا داۋىس بەردى. ەندى قىرعىزستان پرەزيدەنتتىك رەسپۋبليكاعا اينالدى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
ەلدىڭ نەگىزگى زاڭىنا قول قويعاننان كەيىن پرەزيدەنت حالىققا ۇندەۋ جاسادى. ول قىرعىزستان اۋىر ەكونوميكالىق داعدارىستى باستان وتكەرىپ جاتقانىن باسا ايتتى.
«بۇرىنعى پرەزيدەنتتەردىڭ ەشقايسىسىندا قازىرگىدەي قيىن ەكونوميكالىق جاعداي مەن داعدارىستىق جاعداي بولعان ەمەس»، - دەپ باسا ايتتى جاپاروۆ. - بۇگىندە قىرعىزستان ەكونوميكاسى 20 ميلليارد سوم تاپشىلىعىمەن ايانىشتى جاعدايدا تۇر. پاندەميانىڭ سالدارىنا بايلانىستى بارلىق ەلدەرمەن ساۋدا وسى كۇنگە دەيىن توقتاتىلدى».
"سوندىقتان، دامۋ جولدارىن ىزدەۋگە ۋاقىت جوق، ەندى ەلدى اۋىر داعدارىستان شىعارۋ ءۇشىن «كۇندىز-ءتۇنى جۇمىس ىستەۋ مىندەتى تۇر", دەدى قىرعىز پرەزيدەنتى.
«وتكەن جىلى ءبىزدىڭ ەلدىڭ ءجىو ءوسۋ قارقىنى شامامەن 9% تومەندەدى! بۇل سوڭعى 20 جىلداعى ەڭ تومەنگى كورسەتكىش. بيۋدجەت تاپشىلىعى وتكەن جىلدارمەن سالىستىرعاندا ءۇش ەسەگە ارتتى جانە ءجىو-ءنىڭ 3% -ىن قۇرادى! - دەپ مەملەكەت باسشىسى قازىرگى جاعدايدى قىسقاشا سيپاتتادى. - جىلدىڭ اياعىندا سىرتقى قارىزدىڭ مولشەرى ءجىو-ءنىڭ 58% قۇراپ، ماڭىزدى دەڭگەيگە جەتتى!
ۇلتتىق مۇددەلەر مەن ينۆەستيتسيالىق جوبالارعا نەمقۇرايلى قارايتىن شەنەۋنىكتەر مەن ساياساتكەرلەردىڭ كاسىبيلىگىنىڭ سالدارىنان ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق سەكتورلارىمىز ەنەرگەتيكا مەن تاۋ-كەن سالالارى زارداپ شەكتى. جەر رەسۋرستارىن پايدالانۋعا نەمقۇرايلى قاراۋدىڭ ناتيجەسى - اۋىل شارۋاشىلىعى ۇساق ءوندىرىس دەڭگەيىنەن كوتەرىلە المادى.
قيىن ەكونوميكالىق جاعداي حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن كۇننەن كۇنگە شيەلەنىستىرىپ وتىر».
پرەزيدەنت ەلگە ينۆەستيتسيا تارتۋعا جانە ەكسپورتتى ۇلعايتۋعا باعىتتالعان بىرقاتار رەفورمالاردى ۇسىندى.
ول سونىمەن بىرگە ەلدى پارلامەنت سايلاۋى كۇتىپ تۇرعانىن ەسكە سالدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، قىرعىزستاندا سايلاۋ 2020 جىلدىڭ كۇزىندە ءوتتى، بىراق ولاردىڭ ناتيجەلەرىنە نارازى ازاماتتار «قازان توڭكەرىسى» دەپ اتالاتىن اكتسيا وتكىزدى. ناتيجەسىندە بيلىككە سادىر جاپاروۆ كەلدى. سايلاۋ ناتيجەلەرى جويىلىپ، الدىڭعى پارلامەنت ءوز مىندەتتەرىن ورىنداۋدى جالعاستىردى. ەندى جاڭا كونستيتۋتسيا قابىلدانعاننان كەيىن جاڭا پارلامەنتتىك سايلاۋدى تاعايىنداۋ ۋاقىتى كەلدى.
پرەزيدەنت سىرتقى ساياسات تۋرالى دا ايتتى. مۇندا، ارينە ول تاجىكستانمەن شەكارا جانجالىن ەلەمەي قالا المادى. جاپاروۆ وسى جىلدىڭ ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىنداعى قايعىلى وقيعالار قايتالانباۋى ءۇشىن شەكاراداعى داۋلى ۋچاسكەلەردەگى ماسەلەنى شەشۋگە ۋادە بەردى:
«كورشىلەس ەلدەرمەن شەكارا ورناتۋ ماسەلەسى ونداعان جىلدار بويى شەشىلمەگەن. ءبىز بيىل كورشى ەلدەرمەن شەكارا ماسەلەلەرى بويىنشا كەلىسىمگە كەلۋدى ماقسات ەتتىك. سونىمەن قاتار، ءبىز كورشىلەرىمىزگە بىرقاتار مەملەكەتارالىق جوبالاردى، كولىك قاتىناستارى مەن اۋە بايلانىسىن، شەكارادا ەكونوميكالىق جانە مادەني بايلانىستاردى دامىتۋدى، سونىڭ ىشىندە سۋدى پايدالانۋ سياقتى كۇردەلى ماسەلەلەر بويىنشا بىرقاتار شارالاردى ۇسىنعىمىز كەلەدى»، دەدى ساياساتكەر.
پرەزيدەنت سونىمەن بىرگە سىرتقى ساياساتتاعى ماڭىزدى كەزەڭدى اتاپ ءوتتى:
«ءبىز جەتەكشى جانە ناقتى سىرتقى ساياسي جوبا بولىپ تابىلاتىن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقپەن ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرامىز»، دەدى ول.
ەسكە سالايىق، سايلاۋ ناۋقانى كەزىندە دە جاپاروۆ پرەزيدەنتتىڭ ءرولىن كۇشەيتۋدىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى ايتقان بولاتىن. ول قاڭتارداعى سايلاۋدا جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن جاڭا كونستيتۋتسيا جوباسى پارلامەنتتە تالقىلانا باستادى، سودان كەيىن رەفەرەندۋمعا جىبەرىلدى. وسى ۋاقىت ىشىندە پرەزيدەنتتىڭ بيلىگىن كۇشەيتۋگە قارسىلاستارى دابىل قاقتى: دەموكراتياعا قاۋىپ ءتونىپ تۇر دەپ بولجادى. ولار ەلدىڭ بولاشاق نەگىزگى زاڭىن «حان كونستيتۋتسياسى» دەپ اتادى، بۇل پرەزيدەنتتىڭ ءىس جۇزىندە مونارح سياقتى قۇدىرەتتى بولاتىندىعىن كورسەتتى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
(فوتو eadaily.com)
