وبماني مەنيا ءفيلمى 2009-2011 اللان ءپيزدىڭ «دەنە قوزعالىسىنىڭ ءتىلى» كىتابىنىڭ جەلىسىمەن تۇسىرىلگەن فيلم. كىتاپتىڭ باستى نيشاسى ميكروميميكالاردىڭ كومەگىمەن ادام ساناسىنداعى سان ءتۇرلى ويدى ءبىلۋ، ۇعۋ، ءتۇسىنۋ. ادامنىڭ ءاربىر قيمىل قوزعالىسىنان قانداي ادام ەكەندىگىن، ءسوزىنىڭ قانشالىقتى راس ەكەنىن بىلدىرتەدى. بۇل قولدان كەلەتىن سيقىر.
بۇل سيقىر اسىرەسە، قوعامداعى قۇجىناعان قىلمىستىڭ قاق ورتاسىندا جۇرەتىن قۇزىرلى ورگاندارعا، دەتەكتيۆتەرگە كەرەك ءادىس. دوكتور لايتمان دا الدىنا كەلگەن ءار قىلمىسكەردىڭ ىم يشاراسىنا مۇقيات ءمان بەرىپ، ءسوز راستىعىن دالەلدەيدى. كىتاپ اۆتورلارى پسيحولوگيا جانرىن ەرەكشە سۋرەتتەگەنىن فيلمنەن دە كورە الامىز.
اللان پيز: «وتىرىك ايتۋشى تۇلعانى ۆەربالدى جانە ۆەربالدى ەمەس ءىس قيمىلى ارقىلى بىردەن انىقتايدى. الايدا تەك وتىرىك قانا اشكەرە بولمايدى، ادامنىڭ ءسىز تۋرالى پىكىرىن دە قولىنىڭ قوزعالىسى ارقىلى بايقاۋعا بولادى».
كوزىن بۇلعاقتاتىپ، قايتا قايتا اشىپ، جۇمۋ مەن سۇراق قويعان كەزدە بەتى قىزارىپ، قولىن باسىنا، بەتىنە اپارسا – دەمەك ءسىز وتىرىك ايتىپ وتىرعان ادامنىڭ الدىندا وتىرسىز.
اۆتور مىسال كەلتىرەتىن باستى فاكتوردىڭ ءبىرى – قويىلعان سۇراقتى قايتالاپ سۇراۋ، جاۋاپقا سۇراقتى بۇرمالاپ اكەتۋ نەمەسە قاتىسى جوق اڭگىمە تۋرالى ءسوز ءوربىتۋ.
قاراپايىم مىسال; « سەن كەشە مەن ايتقان تاپسىرمانى ورىندادىڭ با؟» «اا، ءيا، ورىندادىم، قازىر...» دەپ ارتىق سوزدەرمەن ءتىل قاتسا، دەمەك ءسىز سەنىپ اۋرە بولماڭىز. ويتكەنى ءسىز بەرگەن تاپسىرما ءالى دە ورىندالمادى.
كوبىندە قىلمىسكەرلەردىڭ وتىرىگى تەك كوزىندە عانا ەمەس، ونىڭ قولىنىڭ قيمىلى مەن ەرىنىنىڭ قوزعالىسىنان دا بىلۋگە مۇمكىندىك بار. ويتكەنى سۇراق قاي جاعىنان كەلىپ قالعانىن اڭعارماي دال بولاتىن ادام، ەڭ الدىمەن ەرنىن تىستەلەپ، تىلىمەن ويناقشىتىپ وتىرادى.
ءبىز كۇندەلىكتى ومىرىمىزدە تۇپسانامىزعا بەرىلگەن سيگنالدى ينتۋيتسيا دەپ شاتاسىپ جاتامىز. الايدا بۇل ءبىزدىڭ وتىرىكتى انىقتاي الاتىن قاسيەتىمىز ەكەن. قابىلەت دەپ وسىنى ايت...
ءتىپتى، قولمەن امانداسۋ مەن كوزبە كوز سالەمدەسۋدىڭ دە وزىنە ءتان شىندىعى بار ەكەن. ءبىزدىڭ قانداي كوزقاراستاعى ادام ەكەنىمىزدى بىردەن اڭعارتاتىن، ءدال وسى امانداسۋ. ساق بولۋ كەرەك...
ساۋساق پەن قول بىردەي دەنە مۇشە بوپ كورىنگەنىمەن سەنىم تۇرعىسىندا ماڭىزى ەرەكشە. ساۋساقتاردى ءبىر جەرگە جيعان ادام ءسىزدى مۇقيات تىڭداپ وتىرعانىن بىلدىرسە، قولىن شىنتاعىنا جيىپ الاتىن ادامدارعا سىزدىك وي، پىكىر قىزىق ەمەس نەمەسە دەباتتى قالاپ وتىرعاندىعىنان حابار بەرەدى.
مۇرىن مەن قۇلاق تا ءسىزدىڭ جاسىرىپ تۇرعان دۇنيەڭىزدى اشىپ قويادى. مۇرىننىڭ قىزارۋى، ۇلكەيۋى، قۇلاقتىڭ قوزعالۋىنىڭ دا قۇپياسى بار.
سەندىرۋ ءۇشىن بارلىق ارەكەتتى جاسايتىن ادام بارلىعىمىدىڭ اينالامىزدا بارى انىق. ول ادامدار ءتۇرلى قيسىنسىز اڭگىمەلەردى ايتۋ ارقىلى سەندىرگەندەي بولادى. الايدا ءسىز دە بۇل ۋاقىتتا ءوز قۋلىعىڭىزعا كوشۋىڭىزگە رۇقسات. الدىڭىزدا وتىرعان ادام ۇناتپايتىن قىلىقتاردى جاساپ، شامىنا تيەتىن ارەكەتتەردى كورسەتسەڭىز، ىزالانعان ادام اشۋ ۇستىندە شىندىقتى ايتىپ قويادى.
ءتۇيىن: سۇراق جاۋاپتان تۇراتىن ءومىردىڭ شىندىعى مەن وتىرىگى قاتار جۇرەدى. ءتۇرلى عىلىم كەڭىستىگى وتىرىكتى دە دالەلدەۋگە بولاتىن امالدارىن جازىپ، كورسەتىپ، ءتىپتى فيلم رەتىندە ۇسىنىپ وتىر. ءوز ورتامىزدا نەگە قولدانباسقا؟ اۆتوردىڭ ىم يشارا ارقىلى ادامنىڭ قانداي ەكەنىن انىقتاۋى قازىرگى وتىرىگى كوپ قوعامعا وتە قاجەت.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى،
ءىنجۋ ومىرزاق
