ماجىلىستە قارالىپ جاتقان «وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا قارسى ءىس-قيمىل تۋرالى» زاڭ جوباسى قوعامدا قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ جاتىر. نە نارسە بولسا دا، قۇبا توبەل ورتا جولدى ۇستانعانىمىز ءجون دەپ ويلايمىن.
سوڭعى كەزدە قوعامىمىزدا وتباسىلىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ ارتىپ وتىرعانىن ەستىپ-ءبىلىپ جاتىرمىز. اسىرەسە، كارانتين كەزىندە ۇيدە قامالعان وتباسى مۇشەلەرى اراسىندا ءتۇرلى تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر ورىن الىپ، اياعى وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا، الىمجەتتىككە، كوك-الا قويداي ەتىپ ساباۋعا ۇلاسىپ جاتقاندىعى ءبارىمىزدى الاڭداتادى. سوندىقتان وسىنداي شەكتەن شىققان زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان زاڭنىڭ بولعانى جاقسى.
بىراق زاڭدى قاتايتامىز دەپ كەز-كەلگەن وتباسىندا بولاتىن كىشىگىرىم جان-جالدى جەلەۋ ەتىپ، شاڭىراقتى شايقالتۋعا بولمايدى. اتا-انانىڭ تاربيەلىك ماقساتتا بالالارىنا قاباق شىتىپ، نۇقىپ قالعانى ءۇشىن دە اتا-انانى جاۋاپقا تارتۋعا اپاراتىن كەز-كەلگەن زاڭ دا شەكتەن شىعۋشىلىق، قازاقى تاربيەگە جات ارەكەت. جاس ۇرپاقتى بەتىمەن كەتۋگە، نە بولسا سونى جەلەۋ ەتىپ اتا-اناسىنا قارسى شىعۋعا جەتەلەيتىن تەرىس تاربيە.
وتباسىندا ءوزارا شەشىلەتىن ماسەلەنى 111 نومەرىنە قوڭىراۋ شالۋ ارقىلى شەشۋگە باعىتتاۋ كوپ جاعدايدا وتباسى مۇشەلەرى اراسىنداعى كەشىرىلمەيتىن سۋىق قارىم-قاتىناسقا سەبەپ بولۋى مۇمكىن. قاتەلىككە ۇرىنىپ، بۇزىق جولعا بارا جاتقان بالاسىنا كوپشىلىك اتا-انا وكتەم سويلەيدى. جانى اشىعاندىقتان "مۇنىڭ جارامايدى" دەپ كۇشپەن بوگەت بولۋى دا مۇمكىن. بىراق ەموتسيالار باسىلعانان كەيىن ءبىر-ءبىرىن كەشىرىپ، ارى قاراي سىيلاستىقپەن ءومىر سۇرە بەرەدى. قازاقتا ەشبىر بالا اكەسىنىڭ مۇنداي ارەكەتى ءۇشىن سوتقا بەرمەگەن. ويتكەنى دەنى دۇرىس ەشبىر اتا-انا بالاسىنا جامانشىلىق تىلەمەيدى. سوندىقتان ءدىنى مەن ءدىلى بولەك شەتەلدىڭ تاجرىبيەسىن تۇگەلدەي ەلىمىزگە اكەلۋ ۇلكەن قاتەلىك.
ۇسىنىلعان زاڭ جوباسىنىڭ 5 - بابىنىڭ 11-ءشى تارماعىنداعى:
"ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا قىسىم جاسايتىن جانە وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا ىقپال ەتەتىن ادەت-عۇرىپتار مەن داستۇرلەردى بولعىزباۋ." دەگەن جەرىن قالاي ءتۇسىنۋىمىز كەرەك؟ نەنى مەڭزەيدى؟
مۇسىلمان حالىق رەتىندە ەر بالانى سۇندەتكە وتىرعىزۋ داستۇرىمىزدەن ويىپ تۇرىپ ورىن العان جاقسى عۇرپىمىز. مۇنداي سالتىمىزدى زورلىق-زومبىلىققا جاتقىزۋعا ىڭعايلى كەز-كەلگەن زاڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا جاسالعان شابۋىل. وسىدان اباي بولۋىمىز قاجەت.
وسى ورايدا ماجىلىسكە بارعان سۋ جاڭا دەپۋتاتتارىمىز ۇسىنىلعان زاڭنىڭ شاش ەمەس، باس الاتىن تۇستارىن قايتا قاراپ، ۇلتتىق بولمىسىمىزعا، مەنتاليتەتىمىزگە قايشى كەلمەيتىندەي ەتىپ وزگەرىس ەنگىزۋلەرى قاجەت. بالكىم شەكتەن شىققان، قاساقانا جاسالعان الىمجەتتىك، زورلىق-زومبىلىق بەلگىلەرىن ناقتىلاپ زاڭدا كورسەتكەن دۇرىس بولار.
زاڭعا قاتىستى قوعام الاڭداۋشىلىعىن ەسكەرۋ كەرەك.
قايرات جولدىبايۇلى, ءدىنتانۋشى، عالىم.
