Súndetteý rásimine zańmen tyıym salmaq pa?

2990
Adyrna.kz Telegram

Májiliste qaralyp jatqan «Otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy is-qımyl týraly» zań jobasy qoǵamda qyzý talqyǵa túsip jatyr. Ne nárse bolsa da, quba tóbel orta joldy ustanǵanymyz jón dep oılaımyn.

Sońǵy kezde qoǵamymyzda otbasylyq zorlyq-zombylyqtyń artyp otyrǵanyn estip-bilip jatyrmyz. Ásirese, karantın kezinde úıde qamalǵan otbasy músheleri arasynda túrli túsinispeýshilikter oryn alyp, aıaǵy otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa, álimjettikke, kók-ala qoıdaı etip sabaýǵa ulasyp jatqandyǵy bárimizdi alańdatady. Sondyqtan osyndaı shekten shyqqan zorlyq-zombylyqtyń aldyn alýǵa baǵyttalǵan zańnyń bolǵany jaqsy.

Biraq zańdy qataıtamyz dep kez-kelgen otbasynda bolatyn kishigirim jan-jaldy jeleý etip, shańyraqty shaıqaltýǵa bolmaıdy. Ata-ananyń tárbıelik maqsatta balalaryna qabaq shytyp, nuqyp qalǵany úshin de ata-anany jaýapqa tartýǵa aparatyn kez-kelgen zań da shekten shyǵýshylyq, qazaqy tárbıege jat áreket. Jas urpaqty betimen ketýge, ne bolsa sony jeleý etip ata-anasyna qarsy shyǵýǵa jeteleıtin teris tárbıe.

Otbasynda ózara sheshiletin máseleni 111 nomerine qońyraý shalý arqyly sheshýge baǵyttaý kóp jaǵdaıda otbasy músheleri arasyndaǵy keshirilmeıtin sýyq qarym-qatynasqa sebep bolýy múmkin. Qatelikke urynyp, buzyq jolǵa bara jatqan balasyna kópshilik ata-ana óktem sóıleıdi. Jany ashyǵandyqtan "munyń jaramaıdy" dep kúshpen bóget bolýy da múmkin. Biraq emoııalar basylǵanan keıin bir-birin keshirip, ary qaraı syılastyqpen ómir súre beredi. Qazaqta eshbir bala ákesiniń mundaı áreketi úshin sotqa bermegen. Óıtkeni deni durys eshbir ata-ana balasyna jamanshylyq tilemeıdi. Sondyqtan dini men dili bólek sheteldiń tájribıesin túgeldeı elimizge ákelý úlken qatelik.

Usynylǵan zań jobasynyń 5 - babynyń 11-shi tarmaǵyndaǵy:

"Adamnyń quqyqtary men bostandyqtaryna qysym jasaıtyn jáne otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa yqpal etetin ádet-ǵuryptar men dástúrlerdi bolǵyzbaý." degen jerin qalaı túsinýimiz kerek? Neni meńzeıdi?

Musylman halyq retinde er balany súndetke otyrǵyzý dástúrimizden oıyp turyp oryn alǵan jaqsy ǵurpymyz. Mundaı saltymyzdy zorlyq-zombylyqqa jatqyzýǵa yńǵaıly kez-kelgen zań ulttyq qundylyqtarymyzǵa jasalǵan shabýyl. Osydan abaı bolýymyz qajet.

Osy oraıda májiliske barǵan sý jańa depýtattarymyz usynylǵan zańnyń shash emes, bas alatyn tustaryn qaıta qarap, ulttyq bolmysymyzǵa, mentalıtetimizge qaıshy kelmeıtindeı etip ózgeris engizýleri qajet. Bálkim shekten shyqqan, qasaqana jasalǵan álimjettik, zorlyq-zombylyq belgilerin naqtylap zańda kórsetken durys bolar.

Zańǵa qatysty qoǵam alańdaýshylyǵyn eskerý kerek.

Qaırat JOLDYBAIULY, dintanýshy, ǵalym.

Pikirler