ادام قۇقىعى مەن سوت بيلىگى تۋرالى تالقىلاندى

1584
Adyrna.kz Telegram

حالىقارالىق ادام قۇقىقتارى كۇنىنە وراي «زاماناۋي قازاقستاننىڭ سوت بيلىگى جانە ادام قۇقىعى: ۇردىستەرى جانە كەلەشەگى» اتتى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ءىI ەۋرازيالىق فورۋم ءوتتى دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ. ۇيىمداستىرۋشىلار قاتارىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ جانىنداعى سوت تورەلىگى اكادەمياسى، م.س. نارىكباەۆ اتىنداعى KAZGUU ۋنيۆەرسيتەتى جانە گەرمانيا حالىقارالىق قۇقىقتىق ىنتىماقتاستىق قورى بار. شارا كارانتيندىك شەكتەۋلەرگە بايلانىستى ونلاين فورماتتا ءوتىپ، الەۋمەتتىك جەلىلەردە ترانسلياتسيالاندى.
فورۋمعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ توراعاسى جاقىپ اسانوۆ، گەرمانيا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىنىڭ  توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى  كليننەر تيلو، قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتى جانىنداعى سوت تورەلىگى اكادەمياسىنىڭ رەكتورى زاۋرەش بايمولدينا، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورلارى مەن كانديداتتارى جانە وزگە دە شەتەلدىك زاڭگەرلەر قاتىستى.
شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا KAZGUU ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروۆوستى سەرگەي پەن فورۋمنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگىن اتادى: «بۇگىن ارىپتەستەرىمىز سوت تورەلىگىنىڭ ءتۇرلى اسپەكتىلەرى – جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگياسىن ەنگىزۋدىڭ ساپاسىنان باستاپ ونى قولدانۋدىڭ ەتيكالىق جانە قۇقىقتىق ماسەلەلەرىنە دەيىن باياندايدى. سپيكەرلەر قازاقستانمەن ىنتىماقتاستىق، ارىپتەستىك بايلانىس ورناتقان الەمنىڭ بارلىق يۋريسديكتسيالارىنان قاتىسۋدا».
سەرگەي پەن قازاقستاندىق سوت جۇيەسى سوڭعى بىرنەشە جىلدا ەڭ جوعارى ستاندارتتارعا ساي ەكەنىن كورسەتكەنىن، رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرۋداعى جۇيەلىلىك پەن تاباندىلىقتى دالەلدەگەنىن ايتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارعى سوتىنا قولعا العان رەفورمالارىن ءساتتى اياقتاۋعا تىلەكتەستىگىن ءبىلدىردى.
كاسپي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جەكە قۇقىق عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى مايدان سۇلەيمەنوۆ سوت تورەلىگىنە قول جەتكىزۋ ماسەلەسىن كوتەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، سوت تورەلىگىنىڭ قولجەتىمدىلىگى دەگەنىمىز - كەز كەلگەن ازاماتتىڭ قۇقىعى بۇزىلعان جاعدايدا زاڭمەن قورعالۋى، سوتقا ەش كەدەرگىسىز جۇگىنە الۋى.
ونلاين-فورۋم اياسىندا KAZGUU پروفەسسورى رومان مەلنيك اكىمشىلىك ادىلەت نەگىزى رەتىندە ادام قۇقىقتارى دوكتريناسىن اشىپ كورسەتتى. پروفەسسوردىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى تاڭدا باتىس ەۋروپا ەلدەرى مەملەكەتتىك باسقارۋ سالاسىندا ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ ماڭىزىن ابسوليۋتتەندىرۋدى ۇسىنىپ وتىر. سونداي-اق ول اكىمشىلىك سوتتىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋدە بىرنەشە ماڭىزدى باعىتتار ۇسىندى.
«اكىمشىلىك سوتتىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن ادام قۇقىقتارى دوكتريناسىنا اسا كوڭىل ءبولۋ كەرەك. ول كەلەسى باعىتتاردا جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس: نورماتيۆتىك قۇقىقتىق تۇسىنىكتەن باس تارتۋ، ادام مەن ازاماتتىڭ نەگىزگى قۇقىقتارىنىڭ مازمۇنىن تەرەڭنەن زەردەلەۋ، حالىقارالىق (ەۋروپالىق) سوت ينستانتسيالارىنىڭ شەشىمدەرىنە باعدارلانۋ، ولار تۇجىرىمداعان قورىتىندىلاردى (شەشىمدەردى) قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا "soft law" رەتىندە پايدالانۋ»، - دەپ تولىقتىردى پروفەسسور.
اتالعان فورۋمنىڭ ناتيجەلەرى سوت تورەلىگى مەن ۇلتتىق قۇقىقتى جەتىلدىرۋگە ۇلەس قوسىپ، جاڭا عىلىمي ەڭبەكتەردە كورىنىس تابادى دەيدى ۇيىمداستىرۋشىلار.

پىكىرلەر