شىمكەنتتىڭ تۋريستىك ماڭىزى وتە ۇلكەن: بۇل تاشكەنت، بىشكەك جانە قازاقستاننىڭ سولتۇستىك ءوڭىرىن قوساتىن توراپ. ينفراقۇرىلىمى دامىعان ءىرى قالا. ەلىمىزدىڭ ءۇشىنشى مەگاپوليسىندە ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا كوپتەگەن فاكتورلار ىقپال ەتەدى: جىلىنا 300 كۇن جىلى اۋا-رايى، تابيعي-كليماتتىق ايماقتاردىڭ الۋان تۇرلىلىگى. ۇلى جىبەك جولى باعىتىندا ءىرى تاريحي قالالاردىڭ (تۇركىستان، تاراز، تاشكەنت، سامارقاند جانە ت.ب.) جانىندا وڭتايلى ورنالاسۋى. ەندى مۇنىڭ بارىنە شىمكەنتتىڭ تمد 2020 جىلعى مادەني استاناسى» دەگەن دارەجە-دارگەيى قوسىلدى. مادەني استانا ەندى ءوزىنىڭ باسەكەلەستىك ارتىقشىلىقتارىن پايدالانا وتىرىپ، بۇتكىل قازاقستان، قالا بەردى تمد مەملەكەتتەرى ءۇشىن مىقتى تىرەك، تۋريستىك ورتالىققا اينالىپ كەلەدى.
شىمكەنت – مەن ءۇشىن انامنىڭ ىستىق الاقانى. قۋات الاتىن كيەلى مەكەن. بۇل ىستىق تاندىر نان مەن كوك ءشاي. شىمكەنت، ول – مەنىڭ ەڭ قوناقجاي دوستارىم. بالا كەزدەن ەستىپ كەلە جاتقان بەسىك جىرى. بۇل – باقىتتى بالالىق شاق. بۇل – مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ كوكتەمى. كوكتەمنىڭ باستاۋى – شىمكەنتتە مادەني استانا جىلىنا وراي 34 ماڭىزدى مادەني ءىس-شارا ءوتۋى جوسپارلانعان ەدى. الەمدە قالىپتاسقان پاندەميالىق احۋالعا وراي بارلىق جوسپار كەيىنگە شەگەرىلدى.
ال «شىمكەنت-2020 – تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنىڭ مادەني استاناسى» جىلىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىن امان-ەسەن وتكىزىپ الدىق. قۇدايعا شۇكىر دەيىك، الەم ەلدەرىنىڭ الدىندا باسىمىزدى تىك كوتەرىپ، «شىمكەنت – تمد ەلدەرىنىڭ 2020 جىلعى مادەني استاناسى» دەپ ۇيالماي ايتاتىنداي جوعارعى دەڭگەيدە ءوتتى. ۇيدەن شىقپاي، ونلاين تاماشالاساق تا، تۋعان قالامىزدىڭ تورىندە شالقىپ جۇرگەندەي مارقايىپ وتىردىق. ەڭ باستىسى، مادەنيەت، تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆتەر باسقارماسى مەيماناسى تاسىعان شىمقالانىڭ شىرايىن ارتتىراتىن شۋاقتى تۇلعالار مەن كورىكتى جەرلەرىمىزدى كەرەمەتتەي كورسەتە ءبىلىپتى.
باعدارلاما «ينترو»، «ۇلى مۇرانىڭ باستاۋى»، «ۇلى جىبەك جولى – شىعىس پەن باتىس اراسىندا» جانە «شىمكەنت – اڭىزدار قالاسى»، «قازاق حالقىنىڭ اعارتۋشىلارى»، «مەنىڭ ەلiم» دەگەن بولىمدەردەن تۇرادى.
كورسەتىلىمنىڭ الدىندا شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى مۇرات ايتەنوۆتىڭ بەينەۇندەۋى كورسەتىلدى.
–قازاقستانداعى مەگاپوليستەر قاتارىنداعى شىرايلى شىمكەنت مادەني استانا رەتىندە بەكەر تاڭدالعان جوق. شىمكەنت ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن ءۇش قالانىڭ ءبىرى. سونداي-اق ءىرى ونەركاسىپتىك جانە ەكونوميكالىق ورتالىق. 2018 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن شىمكەنت رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالا مارتەبەسىنە يە بولدى. سول ساتتەن باستاپ جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىلىپ، بيىك بەلەستەردىڭ داۋىرىنە جول سالىندى. بۇل تۇرعىدا قالامىزدىڭ كونە جىبەك جولىنىڭ بويىندا ورنالاسۋى جانە گەوگرافيالىق ىڭعايلىلىعى ساۋدا مەن بيزنەستى، مادەنيەتتى وركەندەتۋگە ۇلكەن مۇمكىندىكتەر بەرۋدە. بۇل تۋرالى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ: «شىمكەنتتىڭ كەلەشەگى جارقىن، جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگى جاس بۋىن وكىلدەرى. سوندىقتان شاھاردى جاستار قالاسى دەۋگە بولادى. ەرەكشە مارتەبەگە يە بولعان شىمكەنت ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىندا ايرىقشا ءرول اتقارادى» دەپ اتاپ ءوتتى. ءبىز ميلليوندى مەگاپوليس تۇرعىندارىمەن بىرگە سۇيىكتى قالامىزدىڭ باياندى بولاشاعى ءۇشىن جۇمىلا جۇمىس ىستەيتىن بولامىز.
قۇرمەتتى قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى! شىمكەنتتىڭ تاريحى تىم تەرەڭدە جاتىر. يۋنەسكو-نىڭ باس كونفەرەنتسياسىنىڭ شەشىمىنە سايكەس شاھاردىڭ كونە عاسىرلار قويناۋىندا جاتقان 2200 جىلدىق تاريحى انىقتالدى. شىمقالا مەيمەندوستىعىمەن، سالت-داستۇرگە بەرىكتىگىمەن تارتىمدى. ەندى قوناقجاي، مادەني استانادا كۇن سايىن ماڭىزدى ءىس-شارالار مەن ءتۇرلى فورۋمدار وتكىزىلەتىن بولادى. قادىرلى اعايىن! شىمكەنتتە ورنالاسقان مادەني نىساندار – مۋزەيلەر، تەاترلار، ساياباقتار مەن زاماناۋي دەمالىس ويىن-ساۋىق ورىندارى سىزدەردى اسىعا كۇتۋدە. مۇمكىندىك بولسا، سىزدەردى شىرايلى شاھاردىڭ شۋاقتى شاتتىعىن بىرگە تاماشالاۋعا شاقىرامىز. شىمكەنت قالاسىنا قوش كەلدىڭىزدەر! - دەدى اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز العان قالا اكىمى مۇرات دۇيسەنبەكۇلى.
كورسەتىلىمدەگى باستى كەيىپكەر – قىز، شىمكەنت قالاسىنىڭ تۇرعىنى، تاڭەرتەڭگى كۇن ساۋلەسىمەن دالاعا قاراي جۇگىرىپ، قولىندا ءىس-شارا لوگوتيپى بار باتپىراۋىقتى ۇستاپ تۇرادى. وسىلايشا، ءوڭىردىڭ تابيعي سۇلۋلىعى – ونىڭ جايلاۋى بار لاندشافتى، قار باسقان تاۋلار مەن قالانىڭ كورىكتى جەرلەرىنىڭ سۋرەتى مادەنيەت استانانىڭ كوركىن اشتى. شىعارمادا ەلدىڭ ۇلتتىق جانە مادەني ەرەكشەلىكتەرىنىڭ شىعۋ تەگى، تامىرى تۋرالى ايتىلادى. ۇلى تاريح پەن اڭىزداردان تۇراتىن قازاق دالاسى باستى وبرازعا اينالادى.
ونىڭ ىشىندە 2014 جىلدان باستاپ شىمكەنت تۇرعىن الابى بولعان، قازىرگى ۋاقىتتا سايرام، ەجەلگى يسفيدجاب - حالىقارالىق ماگيسترالداعى ءىرى ساۋدا جانە مادەني ورتالىقتىڭ تاريحى كورسەتىلەتىن بولادى. سونداي-اق، 2200-جىلدىعى يۋنەسكو-نىڭ 2020 جىلعى اتاۋلى كۇندەر حالىقارالىق كۇنتىزبەسىنە ەنگىزىلگەن شىمكەنتتىڭ تاريحى دا كورسەتىلەدى.
تەلەۆيزيالىق جوبادا تمد اتقارۋشى كوميتەتىنىڭ توراعاسى سەرگەي لەبەدەۆ تە شىمكەنتتىڭ تمد ەلدەرىنىڭ مادەني استاناسى مەرەكەسىنىڭ سالتاناتتى راسىمىندە قۋانىشىمىزعا ورتاقتاسىپ، بەينەۇندەۋ جولداپتى.
–قالا تۇرعىندارىن وسىناۋ ايتۋلى مەرەكەمەن جانە نەگىزى قالانعانىنا 2200 جىل تولۋىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. بۇل مەرەيتوي يۋنەسكو-نىڭ اتاۋلى مەرەكەلەر تىزىمىنە ەنگەن. تمد ەلدەرىنىڭ مادەني استاناسى رەتىندە بۇعان دەيىن دە قازاقستاننىڭ ەكى قالاسى، 2012 جىلى – نۇر-سۇلتان، 2014 جىلى – الماتى قالالارى جاريالانعان ەدى. بۇگىندە بۇل قۇرمەتتى ەستافەتانى قازاق ەلىنىڭ تاعى ءبىر شۋاقتى، جىلى، جومارت شىمكەنت قالاسى قابىلداپ الۋدا. بۇل كونە قالادا دالا كوشپەندىلەرى مەن شىعىستىڭ جەرگىلىكتى وتىرىقشى تۇرعىندارىنىڭ وركەنيەتى باعالانىپ كەلەدى. ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى كونە قالانىڭ تاريحى ارحيتەكتۋرالىق قاسيەتتى جەرلەردە كورىنىس تاپقان. كەرەمەتتەي بۇل قالا سيرەك ادامدار مەن كورنەكتى ورىنداردى كوشە اتتارى ارقىلى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلەدى. سونداي-اق كەلۋشى تۋريستەردى ءوزىنىڭ تابيعاتىنىڭ تاڭعاجايىپ سۇلۋلىعىمەن، سايالى ساياباقتارىمەن، تابيعي قورىقتارىمەن، قايتالانبايتىن اۋماعى مەن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر الەمىنىڭ الۋاندىعىمەن تاڭعالدىرىپ كەلەدى. قالا قوناقتارىن تەاترالدى جانە وپەرالىق ونەر كونكۋرستارى مەن «شىمكەنت – قىزعالداقتار وتانى» اتتى سۋرەتشىلەر مەن فوتوگرافتار بايقاۋى، «ۇلى جىبەك جولى» قولونەرشىلەر بايقاۋى، ەسترادالىق ورىنداۋشىلاردىڭ ءبىرىنشى حالىقارالىق «دۋشا ەۆرازي» كونتسەرتى جانە ت.ب. كوپتەگەن ءىس-شارالار وتكىزىلمەك. مادەني استاناعا وراي وتكىزىلەتىن ءىس-شارالاردىڭ بارلىعى دا قازاقستاننىڭ مادەني دەڭگەيىن وسىرۋىنە ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزەتىنىنە كۇمانىم جوق. بارلىعىڭىزعا دەنساۋلىق، جاقسىلىق پەن ساتتىلىك تىلەيمىن، - دەپ اعىنان جارىلدى.
جوبانىڭ تەلەنۇسقاسىندا كورەرمەندەردىڭ نازارىنا ەجەلگى ۇلى ويشىلدار مەن تۇلعالار شىقتى: ءابۋ ناسىر ءال-فارابي، ءجۇسىپ بالاساعۇن، ماحمۇت قاشقاري، قوجا ياحمەت ياسساۋي، مۇحامەد حايدار دۋلاتي، قادىرعالي جالايري، ايتەكە بي، ۇماي انا، دومالاق انا، اباي قۇنانباەۆ، ءشامشى قالداياقوۆ. سونىمەن قاتار، شىمكەنتتىڭ ەڭ ادەمى ورىندارى مەن كورىكتى جەرلەرى كورسەتىلدى.
«بايتاق ەل، جازيرا كوك اسپان، باستارى قار جامىلعان اسقار تاۋلار – ءبارى دە بابامىزدان قالعان ۇلى امانات. ۇلى دالا – ءبىزدىڭ ۇلى داستانىمىز. وسىنداي ۇلى ولكەدە تۋىپ، ءومىر ءسۇرۋ – بىزگە بەرىلگەن باق. اتا-بابا ءداستۇر-سالتىن ساقتاعان ماڭگى ەلدىڭ ۇلاندارىنا تۋعان جەردەن ارتىق قانداي ساياباق بولسىن؟! سول تۋعان جەردىڭ مەيىرىمىن سايالاپ، عيبراتپەن شەجىرەسىن ارداقتاپ، جۇرەگىمىزدە ماڭگى ايالاپ وتسەك نە ارمان؟! ءبىزدىڭ باسقان ءاربىر قادامىمىز شىمقالاعا ايان. جاڭا ءداۋىر، جاڭا زامان، جاڭا كۇن تۋعاندا، عالامعا داڭقى كەتكەن انامىز دا، پانامىز دا ءوزىڭسىڭ، شىمكەنت! وزىڭنەن تۋعان ۇل-قىزدارىڭ اماندا ديدارىڭا قىلاۋداي مۇڭ تۇسىرمەس». ءتۇسىرۋشى توپ كىشكەنتاي قىزدىڭ وبرازى ارقىلى جۇرەكتەن شىققان وسى شىنايى لەبىزدى جەتكىزگىسى كەلىپتى. ويداعىداي جەتكىزىپتى دە.
ودان كەيىن ابىز اقساقالدىڭ قوبىز ءۇنى كوك ءتاڭىرى مەن كۇن نۇرى بوپ تارالادى. «قارا قوبىز تاڭىرمەنەن تىلدەسكەن، قارا قوبىز تىرشىلىكپەن ۇندەسكەن. كوك تۇرىكتىڭ كوكجال تۋعان ۇلدارى، كوك ءتاڭىردىڭ العاۋىمەن كۇن كەشكەن. قوجاحمەت، قادىرعالي، جالايري، ءال-فارابي، بالاساعۇن، قاشعاري. ءھام دانىشپان دارا تۇلعا دۋلاتي، الاش تۋعان اسىل ۇلدار اسپاني. ۇرپاق ءۇشىن قۇربان بولعان جاندارى. قاسيەتتى قايتا تۋماس نار ءبارى. بايدىبەك بي، تولە، ايتەكە،
قازبەك، ارۋاقتى قازاعىمنىڭ حاندارى. ارمان قۋىپ اق قاناتىن تالدىرعان، اق قاناتىن ازاپ-مۇڭعا مالدىرعان. ۇلى دالا ۇلدارىنا مىڭ راحمەت. ۇرپاق ءۇشىن ۇلى مۇرا قالدىرعان».
2200 جىلدىق شەجىرەلى شىمكەنت
باستى كەيىپكەر – كىشكەنتاي قىز ستسەناري بويىنشا ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى كونە قالاعا كەلەدى. «شىمكەنت ۇلى جىبەك جولىنداعى، ادامي پاراساتتىڭ شاڭىراعى. ايتا الماس بۇل شاھاردىڭ نارقىن ادام، ەڭبەكپەن بوي كوتەرگەن حالقى ءامان. شىمكەنت ۇلى جىبەك جولىنداعى، سەكىلدى گاۋحار جۇزىك جارقىراعان».
باۋىرجان بايتاناەۆ، مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى شىمكەنتتىڭ 2200 جىلدىعىن تويلاۋ مادەني استانامەن تۇسپا-تۇس كەلگەندىگىن، كونە قالانىڭ ب.ز.د. ءىى عاسىردا ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىندا پايدا بولعانىن، ارحەولوگتاردىڭ قازاقستانداعى وبلىس ورتالىعىندا تاريحي وزەگىن ساقتاپ قالعان جالعىز قالاداعى تسيتادەلدى زەرتتەۋ بارىسىندا قايتالانبايتىن قۇندى ماتەريالدار تاپقانىن تىلگە تيەك ەتتى.
–2003 جىلى قالاشىقتى ارشۋ جۇمىستارىنان كەيىن تاريحشىلار شىمكەنتتىڭ تاريحي جاسى 2200 جىل دەگەن بايلامعا كەلدى. شىمكەنتتىڭ كونە قالا دەگەن دارەجەسى بار. ول تاشكەنتتىڭ قۇرداسى سانالادى. ول كەزدە شەكارا بولماعان، قوس حالىق قويان-قولتىق ارالاسىپ تۇرعان. 2020 جىلعى تمد ەلدەرىنىڭ مادەني استاناسى، بۇل دا – زاڭدى قۇبىلىس. شىمكەنت مىڭداعان جىلدار بويى قالىپتاسقان وزىندىك مادەنيەتى بار، قايتالانبايتىن دارا قالا.
قالانىڭ نۋدجيكەنت نەمەسە ناۆچەكاك دەگەن دە ەكىنشى اتاۋى بولعان. قىتايلىق جازبا ادەبيەتتەردە نۋدجيتسزيان دەلىنەدى. مۇسىلمان الەمىنىڭ شىعىس باستاۋىندا قورعانىس بەكىنىسى بولعان. بۇل جەردە سەنىم ءۇشىن سوعىس جۇرگەن. 1300 جىل بۇرىن قالىپتاسقان ەكونوميكالىق زونا بولعان. شىمكەنت وتاندىق تاريحىمىزدا سيپاتتالعان، سيپاتتالىپ ۇلگەرمەگەن قالالاردىڭ ءبىرى، - دەپ 2200 جىلدىق تاريحي جىلنامامىزدىڭ قالاي جازىلعانىنا توقتالدى.
...انا – جەر بەتىندەگى ۇرپاقتى تاراتۋشى. انا – ۇرپاق تاربيەسىندەگى تالىمگەر. شىعارماشىلىق توپ «ءار قازاق اناسىن ارداقتاسىن!» دەگەن ويدى اسەم انمەن اق جاۋلىقتى انانىڭ كەيپىندە بەرەدى.
قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ايتىس اقىنى اقمارال لەۋباەۆا اق جاۋلىعىن جامىلىپ، شۇرايلى، شىرايلى ەلدىڭ شاتتىعىنا اينالعان مەكەنىنە ىستىق ىقىلاسىن بىلايشا ءبىلدىردى.
– شىمكەنت قالاسىنىڭ مادەني استانا بوپ اتالۋىنىڭ ءوزىنىڭ دە استارى بار. تاريحىنىڭ تەرەڭدىگى ءبىر باسقا، تۇرعىندارىنىڭ شىمكەنت قالاسىنىڭ جۇرتىنىڭ ەرەكشەلىگى ءبىر باسقا. قازاق ەلىنىڭ قاي بۇرىشىندا دا قايمانالى قازاقيلىق، قازاقي ءداستۇر، ادەت-عۇرىپ ساقتالعان. ال ءبىزدىڭ شىمكەنتتە ول شىنايى ساقتالعان. شىمكەنت قالاسى اتا-بابا وسيەتىن، اق جاۋلىقتى انالاردىڭ قاسيەتىن جوعالتپاعان جەر دەر ەدىم. قاسيەتتى انالارىمىزدىڭ وسى كونە شىمكەنتىمىزدە مەكەندەۋىنىڭ ءوزى ۇلكەن ءمان-ماعىنا ەمەس پە؟! شىمكەنت قالاسىنىڭ ءاربىر كىرپىشىمەن ماقتانامىز. وڭتۇستىك ءوڭىرىنىڭ جۇرتى ماڭگى جاساي بەرسىن!
تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى كەڭەسىندەگى ءازىربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ وكىلى پولاد بيۋلبيۋلوگلى ءوزىنىڭ ۆيدەوجولداۋىندا مۇنداي جوبالار مادەنيەت سالاسىندا ماسەلەلەرگە نازار اۋدارۋعا، جەرگىلىكتى بيلىك پەن تۇرعىنداردىڭ، جالپى تمد ەلدەرىنىڭ حالىقتارىنىڭ ءوزارا بايلانىسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىنىن العا تارتتى.
–مادەنيەتتىڭ ۇلكەن مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن. تمد ەلدەرىنىڭ مادەني استاناسى اتتى كەرەمەتتەي جوبا ەل استاناسى بولىپ تابىلمايتىن قالالارعا ارناپ ويلاپ تابىلعان. سەبەبى، جوبا وتكىزىلگەن تمد ەلدەرىنىڭ بارلىق دەرلىك قالالارىندا وڭ تاجىريبە كورسەتكەن. ماسەلەن، شىمكەنت سياقتى كونە دە جاڭا، ءىرى ينفراقۇرىلىمى بار قالا ءوزىنىڭ ەجەلگى تاريحىن، بۇگىنگى كەلىستى كەلبەتىن، مادەني مايەگىن كورسەتۋ ءۇشىن ويلاپ تابىلعان.
بۇل ايتۋلى مەرەكەنىڭ دە سىزدەردىڭ قازاق جەرىنە جەتكەنىنە بەك قۋانىشتىمىن. قالىپتاسقان پاندەميالىق احۋالعا وراي سىزدەردى الىستان ۆيدەوكونفەرەنتسيا ارقىلى قۇتتىقتاۋعا ءماجبۇرمىز. نە ىستەي الامىز؟ ءبىز وسىنداي اسا وڭاي ەمەس كەزەڭدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. مادەني جوبالاردىڭ ءبارى دە جالعاسۋى ءتيىس. مەن سىزدەرگە جوعارعى جەتىستىكتەر مەن ارماندارىڭىزدىڭ ورىندالۋىن تىلەيمىن. جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن كوروناۆيرۋس دەرتى جويىلىپ، سىزدەردىڭ اۋىلعا دا ات باسىن بۇرارمىز دەپ ۇمىتتەنەمىز. ءبىزدىڭ جانىمىز بەن جۇرەگىمىز سىزدەرمەن بىرگە! – دەپ جۇرەكجاردى لەبىزىن اقتارىپ جاتتى.
ال تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى كەڭەسىندەگى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ وكىلى ميحايل شۆىدكوي ەۋرازيا كەڭىستىگىندە ۇلكەن ءرول اتقاراتىن، قازاقستانداعى ءۇشىنشى مەگاپوليستىڭ ءىرى ينفراسترۋكتۋراسى مەن ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا توقتالماي ءوتىپ كەتە المادى. «ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە مايدان دالاسىنا جىبەرىلگەن وق-دارىلەردىڭ ۇشتەن ەكىسى شىمكەنت قورعاسىن زاۋىتىنان جونەلتىلگەنى بارشامىزعا ءمالىم. فاشيزممەن سوعىستا جەتكەن جەڭىسىمىزدە ءسىزدىڭ قالالارىڭىزدىڭ الار ورنى وراسان. شىمقالانىڭ باي تاريحىمەن قاتار كەرەمەتتەي بۇگىنى دە بار. تەك مادەنيەت سالاسىندا عانا ەمەس، باسقا باعىتتاردا دا جاڭا ارماندارىڭىزدىڭ ورىندالاتىنىن سەنەمىن! - دەدى.
ابايدىڭ «كوزىمنىڭ قاراسى»، ءشامشىنىڭ «قايىقتا» اندەرى شىمكەنتتىڭ ايتۋلى مەرەكەسىندە انىنە ءان، سانىنە ءسان قوسىپ تۇرعانداي اسەر قالدىردى.
«بۇل جەردە بۇتكىل بالالىعىم ءوتتى. وسى جەردە سپورتتاعى كاسىبي قادامدارىم باستالدى. مەن ەكى رەت وليمپيادا ويىندارىندا ونەر كورسەتكەنىمدە، تۋعان ەلىمنىڭ كوك بايراعىن ءتيىستى دارەجەدە ۇستاۋعا تىرىستىم. بارلىق كورەرمەندەر، اسىرەسە بالالار شىمكەنتتە دە كوركەم گيمناستيكانىڭ مىقتى مەكتەبىن قالىپتاستىرۋعا بولاتىنىن ءبىلسىن دەدىم. ءدال مەنىڭ تۋعان قالامدا كوركەم گيمناستيكاعا مامانداندىرىلعان بىردەن-ءبىر مەكتەپتىڭ بار ەكەنىن ماقتان تۇتامىن». كوركەم گيمناستيكادان قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى، سپورت شەبەرى ءاليا يۋسۋپوۆا شىمكەنتتە تۋعانىن ماقتان تۇتىپ، ويىن وسىلاي كەستەلەپتى.
«Shymkent-fest» – best!
وسى اۋقىمدى ءىس-شارالاردىڭ ءبارىنىڭ باسى-قاسىندا جانى تىنباي شاپقىلاپ جۇرگەن شىمكەنت قالاسى مادەنيەت، تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆتەر باسقارماسىنىڭ باسشىسى راشيد مىڭباەۆ تەلەجوبانىڭ «مير-24» حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق، جەرگىلىكتى تەلەارنالاردا جانە ينتەرنەت جەلىلەرىندە كورسەتىلگەنىن ايتادى.
–بۇل تەلەنۇسقا باسقارمانىڭ جانىنان قۇرىلعان كوميسسيانىڭ شەشىمىمەن ىرىكتەلگەن شىعارماشىلىق توپتىڭ ءبىراز ۋاقىتتان بەرگى جانكەشتى جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى. تاۋ-تاۋدى ارالاپ، اپتالاپ كيىز ءۇي تىگىپ، سوندا قونىپ قالعان كۇندەرى دە بولدى. تەلەجوبادان بولەك، تمد ەلدەرىنىڭ جانە قازاق ەلىنىڭ ونەر جۇلدىزدارى اق جۇرەكتى ۆيدەوقۇتتىقتاۋلارىن جولدادى. 25-كە جۋىق بەينەۇزىكتى الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن جەرگىلىكتى تەلەارنالاردا كورسەتتىك.
سونىمەن قاتار، قالا كۇنى مەرەكەسى اياسىندا جەرگىلىكتى تەلەارنالار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە ونلاين فورماتتا كوپتەگەن تانىمدىق، مادەني-ساۋىقتىق شارالار، پوەزيالىق ساعاتتار، فەستيۆال-بايقاۋلار، كورمەلەر ءوتتى. اتاپ ايتقاندا، شىمكەنت مادەنيەت ءۇيى ونەرپازدارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن تمد جانە ەلىمىزدىڭ ونەرپازدارىنىڭ قاتىسۋىمەن «شۋاق شاشقان، شىمقالام!» اتتى مەرەكەلىك كونتسەرتتىك باعدارلاماسى، «Shymkent-Fest» ونلاين ونەر فەستيۆالى اياسىندا «2200 جىلدىق شەجىرەلى شىمكەنت» رەسپۋبليكالىق ونلاين اقىندار ايتىسى، «عاجايىپ قالا - شىمكەنت» جازبا اقىندار اراسىندا ونلاين ءمۇشايرا، «ەرتەگى قالا - شىمكەنت» فوتوگرافتار اراسىنداعى ونلاين بايقاۋى، «بالالار كوزىمەن - شىمكەنت» جاس سۋرەتشىلەر اراسىنداعى سايىس، «قايىرىمدى قالا - شىمكەنت» وقىرماندار اراسىنداعى ونلاين وقۋلار ءوز مارەسىنە جەتىپ، جەڭىمپازدارى انىقتالدى. ولارعا قارجىلاي سىياقى بەرىلدى، - دەيدى راشيد مامىتۇلى.
توبىقتاي ءتۇيىن. ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنا قونىس تەپكەن، ەجەلدەن قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق، ساۋدا جانە مادەني-تاريحي ورتالىعىنا اينالعان شىمكەنت شاھارى ەلىمىزدىڭ ەڭسەسى بيىك، ەتەگى كەڭ، كۇنى شۋاقتى، تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسى قۋاتتى قالا. شىمكەنت بيىل تمد ەلدەرىنىڭ مادەني استاناسىنا اينالدى. قازاقستانداعى ءۇشىنشى مەگاپوليس مارتەبەسىن العان قالانىڭ بۇرىنعىدان دا كوركەيىپ، اجارلانا تۇسۋىنە ونىڭ مادەني استانا اتانۋى دا زور سەرپىن بەردى. قالامىز ساۋلەتتى قۇرىلىستارىمەن، اباتتانعان كوركىمەن، جاپ-جاسىل كەلبەتىمەن، قىزىلدى-جاسىلدى تۇنگى جارقىراعان شامدارىمەن كورگەن جاننىڭ كوڭىلىن كوركەيتەتىن كەيىپكە ەنە تۇسۋدە.
ءماريام ايتباي،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
