مۇناي سالاسىندا شەتەلدىك جۇمىس كۇشى قازاقتاردان 20 ەسە كوپ جالاقى الدى – مامان زەرتتەۋى

4871
Adyrna.kz Telegram

ەكسپات-مۇنايشى – 12 ملن تەڭگە، قازاقستان ازاماتى 739 مىڭ تەڭگە جالاقى الادى.

قازىر ەكسپات-مۇنايشىلار جەرگىلىكتى جۇمىسشىلارعا قاراعاندا قانشا قارجى الادى دەگەن ساۋالدار قوعامدا كوپ قويىلاتىن سۇراقتاردىڭ ءبىرى. اشىق دەرەككوزدەرىندەگى اقپاراتتارعا قاراعاندا شەتەلدەن كەلگەن ماماندار وسى سالادا ەڭبەكتەنىپ جۇرگەن وتانداستارىمىزدان 20 ەسە كوپ تابىس تابادى. قازاقستان مۇنايسەرۆيستىك كومپانيالار وداعىنىڭ باس ديرەكتورى نۇرلان جۇماعۇلوۆ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ارنايى كەستە جاساپتى. مۇناي ءوندىرۋ سالاسىنداعى ەڭبەككەرلەردىڭ تابىسى مەن شەتەلدەن كەلگەن جۇمىسشىلاردىڭ ورتاشا جالاقىسىن سالىستىرعاندا، ءبىزدىڭ ەلدە كىمنىڭ جايلى ءومىر سۇرەتىنىن بايقاۋ قيىن ەمەس.

Azattyq Rýhy ءتىلشىسى وتاندىق ساراپشىلاردان پىكىر سۇراپ، كەيبىر تاۋەلسىز زەرتتەۋلەردىڭ قورىتىندىسىنا ءۇڭىلىپ كوردى. تومەندەگى نۇرلان جۇماعۇلوۆتىڭ مۇنايشىلار الاتىن جالاقى (سىياقىنىڭ بارلىق ءتۇرى، توقساندىق، مۇنايشىلار كۇنىنە بەرىلەتىن سىياقى، جىل سوڭىندا بەرىلەتىن سىياقىنى قوسقاندا), ۇستەماقىلاردى ەسەپكە الا وتىرىپ تۇزگەن كەستەسى.

«ەسەپ جۇرگىزۋ بارىسىندا ەلدەگى جىلىنا 500 مىڭ توننادان جوعارى مۇناي وندىرەتىن كومپانيالاردىڭ مالىمەتتەرى قولدانىلعان. ايتا كەتۋ كەرەك كەيبىر شەتەلدىك ءىرى كومپانيا توپ-مەنەدجمەنتى جىل قورىتىندىسى بويىنشا قوماقتى بونۋستار الادى. سول سەبەپتى ەسەپ-قيساپ كەزىندە كەيبىر سانداردا اۋىتقۋلارى بولۋى مۇمكىن. ول ارى كەتسە 20%-دان اسپاۋى كەرەك»،- دەپ ەسكەرتەدى ن. جۇماعۇلوۆ.

وقىرمان كەستەنىڭ سوڭعى باعانىنداعى جاسىل ءتۇستى بولىمىنە نازار اۋدارسا بولادى. بۇل جەردە جەرگىلىكتى جانە شەتەلدىك جۇمىسشىلاردىڭ ورتاشا ايلىق جالاقسىنىڭ مولشەرى كورسەتىلگەن. ەڭ ءىرى تەڭىزشەۆرويل كومپانياسىندا ەكسپات-مۇنايشى 12 ملن تەڭگە جالاقى السا، قازاقستان ازاماتى 18 ەسە تومەن جالاقىنى مىسە تۇتادى. ونىڭ ايلىعى – 739 مىڭ تەڭگە. قاشاعان مەن قاراشىعاناقتا دا وسىعان ۇقساس جاعداي. جەرگىلىكتى مۇنايشىنىڭ ورتاشا ايلىعى 1 ملن 200 مىڭ تەڭگە. ال ءدال وسىنداي شەتەلدىك ماماننىڭ ەسەپشوتىنا ايىنا 10-20 ملن تەڭگە ارالىعىندا قاراجات تۇسەدى. بۇل مالىمەتتەردى اۆتور اشىق دەرەككوزدەرىنەن العانىن ەسكەرتەدى.

«مۇناي سالاسىنا قاتىستى سالىق اقپاراتتارى قۇپيا ەمەس. بىزدە جۇمىسشىلاردىڭ سانى، رەزيدەنت، رەزيدەنت ەمەس ەكەندىگى تۋرالى مالىمەتتەر بار. سەبەبى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلار مۇنداي اقپاراتتاردى ەنەرگەتيكا مينريسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىندا جاريالاپ وتىرادى. ول جەردە ايلىق، توقسان سايىنعى جانە جىلدىق ەسەپ-قيساپتى كورۋگە بولادى. وتاندىق جانە شەتەلدىك ەڭبەككەرلەردىڭ تابىسىن ەسەپتەپ شىعۋ قيىن ەمەس. قازاقستاندىقتان تابىس سالىعىن جانە زەينەتاقى قورىنا جارنا اۋدارىپ وترادى. ال سىرتان كەلگەن جۇمىسشىلار تەك جەكە تابىس سالىعىن قۇيادى. وسى مالىمەتتەرگە سۇيەنىپ، بارلىق مامانداردىڭ تابىسىن بىلۋگە بولادى»،- دەيدى قازاقستان مۇنايسەرۆيستىك كومپانيالار وداعىنىڭ باس ديرەكتورى نۇرلان جۇماعۇلوۆ.

ساراپشى ولەگ ەگوروۆ بۇل سالانى 20 جىلدان بەرى زەرتتەپ جۇرگەنىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ەكىمىڭىنشى جىلدارى شەتەلدىك جۇمىسشىلار جالاقى ماسەلەسىندە جەرگىلىكتى مۇنايشىلارعا يەگىنىڭ استىنان قارايتىن. دەسەك تە ەكى جاقتىڭ دا اۋىرتپاشىلىعى مەن اتقاراتىن جۇمىسى تەڭدەي بولاتىن.

«ارينە بۇل ماسەلە كومپانيالاردىڭ، كونسورتسيۋمنىڭ ءوز ىشىندە قارالاتىن ەدى. ءبىز ءۇشىن بۇل قورلىق بولدى، مەن سول جىلدارى امەريكالىق مۇناي كاسىپورنىندا جۇمىس ىستەدىم. ءوزىم قۇرالپىلاس مامانداردىڭ اجالقىسى 10 ەسە كوپ بولدى. بىراق ولار شەتەلدىكتەر ەدى. قاشاعاندا جالاقىنى تەڭەستىرۋ سوڭعى جىلدارى عانا ايتىلا باستادى. قازاقستاندىق توپ-مەنەدجەرلەر وتاندىق مۇنايشىلاردىڭ جالاقىسى تەڭەسپەسە دە، شەتەلدىكتەردىڭ ايلىعىنا جاقىنداسىن دەگەن تالاپتار قويىپ ءجۇر. تەحنيكالىق مامانداردىڭ جالاقىسى، قارا جۇمىس ىستەيتىن جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەكاقىسىنا بولا مۇناي ءوندىرىسى سالاسىندا ءجيى تولقۋلار ورىن الاتىن بولدى»،- دەيدى و. ەگوروۆ.

ايتا كەتۋ كەرەك، جەر قويناۋىن پايدالانۋدا ءىرى مۇناي ءوندىرۋشى كومپانيالاردىڭ ۇلەسى سالىستىرمالى تۇردە كوپ. مىسالى، تەڭىز جوباسىندا، قاراشىعاناق جانە قاشاعاندا ۇلتتىق مۇناي كومپانيالارىنىڭ اكتسياسى 20%-دان اسپايدى. تەڭىزشەۆرويل- 20 پايىز، قاراشىعاناق- 10 پايىز، ال قاشاعاندا- 16 پايىز. سوندىقتان بۇل ءىرى كەنىشتەردەگى شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ ەڭ جوعارعى جالاقى الاتىن پوزيتسيالارىن سىرتان كەلگەندەر قولدارىندا ۇستاپ وتىر.

«ەگەر اقش-تان كەلەتىن ماماندى ءبىزدىڭ مۇناي سەكتورىندا ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن ونىڭ جالاقىسى دا قوماقتى بولۋى شارت. سەبەبى ول ءوز ەلىندە 20 مىڭ اقش دوللارىنان كەم جالاقى المايدى. ءتىپتى الەۋمەتتىك پاكەتتەردى قوسقاندا ودان دا كوپ تولەۋگە ءماجبۇر. تۇراتىن جەرى، تاماعىنا دا قوسىمشا قاراجات قاراستىرىلعان. ال مۇنداي جەڭىلدىكتەر قازاقستاندىق جۇمىسشىلارعا بەرىلمەيتىنى بەلگىلى. سول سەبەپتى بۇل تالاس تۋىپ، داۋ كوتەرگەندە شەتەلدىكتەردىڭ دايىن تۇراتىن جاۋابى»،- دەيدى مۇناي-گاز سالاسىنىڭ ساراپشىسى سەرگەي سميرنوۆ.

نۇرلان جۇماعۇوۆتىڭ ايتۋىنشا، «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن شەتەلدىك جوو ءبىتىرىپ كەلگەن مامانداردى مۇناي-گاز سالاسىنا جۇمىسقا شاقىرۋ جولعا قويىلماي وتىر. ولار شەتەلدە وقىدى، كەيبىرى تاجىريبەدەن ءوتتى، ەندى ءوز ەلىندە ماماندىعىن شىڭداۋعا مۇمكىندىك الۋى كەرەك ەدى. مەن وسىنداي ساۋالدى ۇلكەن جيىنداردا قويعاندا، سول شەتەلدەن كەلگەن جەرلەستەرىمىز مۇندا جالاقىنىڭ از ەكەنىن ايتادى.

«Saudi Aramco» دەپ اتالاتىن اراب مۇناي كومپانياسىندا ىستەيتىن قازاق جىگىتى جىلىنا 500 مىڭ اقش دوللارىنداي پايدا تاباتىنىن ايتادى. ونىڭ ايىنا 1 ملن تەڭگەدەن ارتىق تولەمەيتىن جەرگىلىكتى كاسىپورىنعا جۇمىسقا كەلمەيتىنى انىق»، - دەيدى ساراپشى.

ريشات اسقاربەكۇلى

پىكىرلەر