قازاقتار ايتادى: "بىزدەگى اشتىق سۇراپىل بولعان. ەڭ كوپ قىرىلعان حالىق قازاق، الەم بۇل گەنوتسيدتى ءبىلۋى، مويىنداۋى ءتيىس" دەيدى.
قالاي؟ قالاي مويىندايدى ايتشى؟! ءوز قازاعىڭنىڭ اراسىندا تەڭ جارتىسى "بۇل ەشقانداي گەنوتسيد ەمەس، ەكونوميكاداعى قاتەلىكتەردىڭ سالدارى" دەپ قۇلشا قۇلدىراپ، مىڭگىرلەپ جۇرگەندە. ءوز تاريحىن، ءوز حالقىنىڭ قاسىرەتىن مويىنداماي جۇرگەن ۇلتتى الەم ەلدەرى كەرەك ەتپەيدى، سىيلامايدى، ەشقاشان مويىندامايدى. ونداي ۇلتقا كۇلە قارايدى، مىسقىلدايدى. اششى بولسا دا اقيقات وسى. سول سەبەپتى دە 1930-33-تەگى ۋكرايناداعى اشتىق الەم ەلدەرىندە گەنوتسيد دەپ تانىلدى، ال 1930-33 جىلدارداعى قازاقستانداعى اشتىق جايلى ەشكىم بىلمەيدى. وعان ەڭ اۋەلى قازاقتىڭ ءوزى كىنالى. ءتىلىپ تۇرىپ سول زۇلماتتى ايتساڭ، ءوزىڭدى تالاي كەتەدى. قوعامداعى جارىم سانا، قۇل مىنەز، تەكسىز بولمىستىلار ارتقا تارتۋمەن كەلەدى. ولار ءۇشىن سول گەنوتسيدتە بابالارىنىڭ ءبىر ءۇزىم نان تاپپاي، بۇرالىپ ولگەنى ماڭىزدى ەمەس!
مىنە، 31-مامىر جاقىنداپ قالدى. تاعى ءبىر-ەكى كۇن اشتىق پەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جايلى جازىپ، ماقالالار شىعىپ، دەپۋتاتتار ونى "گەنوتسيد دەپ تانۋ كەرەك" دەپ ۇلتتىڭ كوڭىل-كۇيىنە پيانينو ويناپ قويادى. سونىمەن بولدى. كەلەر جىلى وسى ستسەناري قايتالانادى. بولدى. ودان پايدا بار ما؟
مىنە، گەنوتسيدكە ون جىلدان كەيىن تۋرا ءبىر عاسىر بولادى. 100 جىل! قورقاققا جۇرەك، مىلقاۋعا ءتىل بىتەتىن ۋاقىت! بىراق ميلليونداعان كومۋسىز سۇيەگى شاشىلىپ قالعان قازاقتى شىن قايعىرا ەسكە الاتىن سانا ءالى قالىپتاسپادى. جۇرەگىم اۋىرادى. الەم ونى بىلمەيدى، بىزدىكىلەر بىلدىرگىسى كەلمەيدى. قىرىلعان قازاقتى ازا تۇتا ەسكە الۋعا ءالى قانشا جىل كەرەك؟!
اسحات قاسەنعالي
