Qazaqtar aıtady: "Bizdegi ashtyq surapyl bolǵan. Eń kóp qyrylǵan halyq qazaq, álem bul genoıdti bilýi, moıyndaýy tıis" deıdi.
Qalaı? Qalaı moıyndaıdy aıtshy?! Óz qazaǵyńnyń arasynda teń jartysy "bul eshqandaı genoıd emes, ekonomıkadaǵy qatelikterdiń saldary" dep qulsha quldyrap, mińgirlep júrgende. Óz tarıhyn, óz halqynyń qasiretin moıyndamaı júrgen ultty álem elderi kerek etpeıdi, syılamaıdy, eshqashan moıyndamaıdy. Ondaı ultqa kúle qaraıdy, mysqyldaıdy. Ay bolsa da aqıqat osy. Sol sebepti de 1930-33-tegi Ýkraınadaǵy ashtyq álem elderinde Genoıd dep tanyldy, al 1930-33 jyldardaǵy Qazaqstandaǵy ashtyq jaıly eshkim bilmeıdi. Oǵan eń áýeli qazaqtyń ózi kináli. Tilip turyp sol zulmatty aıtsań, ózińdi talaı ketedi. Qoǵamdaǵy jarym sana, qul minez, teksiz bolmystylar artqa tartýmen keledi. Olar úshin sol genoıdte babalarynyń bir úzim nan tappaı, buralyp ólgeni mańyzdy emes!
Mine, 31-mamyr jaqyndap qaldy. Taǵy bir-eki kún ashtyq pen saıası qýǵyn-súrgin jaıly jazyp, maqalalar shyǵyp, depýtattar ony "genoıd dep taný kerek" dep ulttyń kóńil-kúıine pıanıno oınap qoıady. Sonymen boldy. Keler jyly osy senarıı qaıtalanady. Boldy. Odan paıda bar ma?
Mine, genoıdke on jyldan keıin týra bir ǵasyr bolady. 100 jyl! Qorqaqqa júrek, mylqaýǵa til bitetin ýaqyt! Biraq mıllıondaǵan kómýsiz súıegi shashylyp qalǵan qazaqty shyn qaıǵyra eske alatyn sana áli qalyptaspady. Júregim aýyrady. Álem ony bilmeıdi, bizdikiler bildirgisi kelmeıdi. Qyrylǵan qazaqty aza tuta eske alýǵa áli qansha jyl kerek?!
Ashat Qasenǵalı
