ءححى عاسىردىڭ شەگىندە ادامزات ءوز تاعدىرىن بەلگىلەپ، ءوزى قالاعان ءومىر سالتىن تاڭدايتىن، ءوزىنىڭ اينالاسىندا بولىپ جاتقان قانداي دا ءبىر قۇبىلىستارعا ءوزىنىڭ ساياسي كوزقاراستارىن ناقتىلاي الاتىن əلەمدىك كەڭىستىكتە، سارپ ەتكەندە، مەملەكەتتەر ءۇشىن زاڭدى ينتەگراتسيالىق ءۇردىس جاعدايىندا دامۋدىڭ قاي جولىمەن ءجۇرۋى كەرەكتىگى – دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىقتىڭ دامۋىنا باعىتتالعان وسىنداي وڭتايلى بەتبۇرىستارىنا جاھاندانۋ دەپ اتالاتىن قۇبىلىس سەپتىگىن تيگىزەدى. ءبىزدىڭ كەڭىستىكتىك ۋاقىتتاعى جوعارى تەحنولوگيالاردىڭ دامۋىمەن بىرگە، تولىق دۇنيەجۇزىلىك ينفراقۇرىلىمنىڭ قىزمەت ەتۋىنىڭ دامۋى جەڭىلدەي تۇسەدى، ال بۇل جاھاندانۋ ءۇردىسىن تەرەڭىرەك ۇعىنۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.
جاھاندانۋ – سوڭعى جىلدارى əلەمنىڭ زاماناۋي دامۋ قۇبىلىستارىنىڭ ىشىندە نەعۇرلىم كوپ تالقىلانىپ جۇرگەندەرىنىڭ ءبىرى. تەرميننىڭ ءوزى عىلىمي اينالىمعا 1990 جىلدارى ەنىپ، قازىرگى ساياسي əلەمنىڭ كۇردەلىلىگى مەن الۋانتۇرلىلىگىن سيپاتتاۋ ءۇشىن كەڭىنەن قولدانىلىپ كەلگەن «پوستمودەرنيزم» ۇعىمىن كوپ تۇستارىندا شەتتەتتى. 1980 جىلداردىڭ سوڭىندا «جاھاندانۋ» ءسوزى عىلىمي لەكسيكادا ءəلى كەزدەسپەگەن. مəسەلەن، امەريكالىق سوتسيولوگ پ. روبەرتسون (ر. Robertson) جاھاندانۋ مəسەلەلەرىن زەرتتەۋدى بىرىنشىلەردىڭ قاتارىندا باستايدى، ول «جاھاندىلىق» ءسوزىن ءوزىنىڭ «وبسۋجدايا گلوبالنوست» (Interpreting Globality) جۇمىسىنىڭ اتاۋىندا قولدانادى. دەگەنمەن ەكولوگيا مەن تەحنولوگيالىق پəندەر اياسىندا جاھاندانۋ جونىندە 1960 جىلدارى باسقا تەرميندەرمەن ەرتەرەك ايتىلا باستاعان.
بۇگىندە جاھاندانۋمەن بايلانىستى ۇردىستەردى سيپاتتاۋ ءۇشىن ءجيى باسقا دا ۇعىمدار قولدا- نىلادى: پوستيندۋستريالدى ءدəۋىر، اقپاراتتىق رەۆوليۋتسيا عاسىرى، تەحنوجاھاندانۋ جəنە ت.ب. ولاردىڭ ءبəرى دە جاھاندانۋعا بايلانىستى ماڭىزدى وزگەرىستەردى بىلدىرەدى.
جاھاندانۋ مəنىنە قاتىستى ءتۇرلى پىكىرلەر قالىپتاسقان. ءبىر زەرتتەۋلەردە ونىڭ ەكونوميكالىق اسپەكتىلەرىنە كوڭىل بولىنسە، باسقالارىندا بىرىڭعاي اقپاراتتىق كەڭىستىكتى قالىپتاستىرۋعا، ءۇشىنشى- لەرىندە جالپى ستاندارتتاردى دامىتۋعا نازار اۋدارىلادى. سوڭعى ايتىلعان، ەڭ الدىمەن، ءوندىرىس، تۇرمىس، əلەۋمەتتىك ءومىر جəنە ت.ب. ۇيىمداستىرۋعا قاتىستى.
ءمولدىر ساعىمباەۆا
ءال فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرىنىڭ ستۋدەنتى.
ف.قوزىباقوۆا، عىلىمي جوبا جەتەكشىسى،
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تاريح جانە ارحەولوگيا، ەتنولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى.
