2025 جىلدىڭ ساۋىرىندە جاھاندىق قارجى نارىقتارىنداعى تۇراقسىزدىق جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. اقش پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ بىرقاتار ساياسي شەشىمدەرى، ساۋدا سوعىسى مەن پروتەكتسيونيستىك ريتوريكانىڭ ۇدەۋى الەمدىك ەكونوميكادا رەتسەسسيا قاۋپىن كۇشەيتىپ، نارىق قاتىسۋشىلارى اراسىندا الاڭداۋشىلىق تۋدىرىپ وتىر، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
تاۋەكەلدى اكتيۆتەرگە دەگەن سۇرانىس كۇرت تومەندەپ، ينۆەستورلار قاۋىپسىز ايماقتارعا بەت بۇردى. اقش-تىڭ نەگىزگى قور يندەكستەرى تەرىس ايماققا ءتۇستى، ال شيكىزات نارىعىنداعى احۋال ودان بەتەر ۋشىعىپ تۇر.
7 ساۋىردەگى دەرەك بويىنشا، مۇناي باعاسى ءبىر اپتا ىشىندە 14,1%-عا قۇلدىراپ، باررەلىنە $65 دەڭگەيىنەن تومەن ءتۇستى. بۇل – 2022 جىلدىڭ قازانىنان بەرى ەڭ تومەنگى كورسەتكىش. مۇناي باعاسىنىڭ قۇلاۋىنا وپەك+ ۇيىمىنىڭ ءوندىرىس شەكتەۋلەرىن جويۋ تۋرالى شەشىمى مەن ساۋد ارابياسىنىڭ ازيا نارىعىنا مۇناي جەتكىزۋ باعاسىن ارزانداتۋى سەبەپ بولدى.
مۇناي باعاسىنىڭ كۇرت تومەندەۋى مەن گەوساياسي تۇراقسىزدىق دامۋشى نارىقتاردىڭ ۆاليۋتالارىنا قىسىم ءتۇسىردى. 31 ناۋرىز بەن 7 ءساۋىر ارالىعىندا ەم (emerging markets) ەلدەرىنىڭ ۆاليۋتا يندەكسى 1,8%-عا تومەندەدى. مىسالى، وڭتۇستىك افريكا راندى – 7,3%، رەسەي ءرۋبلى – 3,8%، برازيليا رەالى – 3,5%، يندونەزيا رۋپياسى – 1,5%، ال مەكسيكا پەسوسى – 1,1%-عا ارزانداعان.
سىرتقى فاكتورلار مەن ينۆەستورلاردىڭ تاۋەكەلدەن قاشۋى – تەڭگەگە دە اسەر ەتپەي قويمادى. 7 ساۋىردەگى KASE ساۋداسىندا تەڭگەنىڭ بيرجالىق باعامى 1 اقش دوللارىنا 519,12 تەڭگەنى قۇراپ، ءبىر كۇندە 2,7%-عا السىرەدى. اپتا ىشىندەگى السىرەۋ – 2,9%.
ساۋدا كولەمى دە كۇرت ارتتى — 7 ساۋىردەگى KASE وپەراتسيالارىنىڭ كولەمى 456,4 ملن اقش دوللارىنا جەتتى. بۇل — جىل باسىنان بەرگى ءبىر كۇندەگى ورتاشا كولەمنەن ەكى ەسە جوعارى كورسەتكىش.
ۇلتتىق بانك بيۋدجەتتىك ترانسفەرتتەر مەن التىن ساتىپ الۋعا بايلانىستى شەتەل ۆاليۋتاسىن ساتۋ وپەراتسيالارىن جالعاستىرىپ، تەڭگەنى قولداپ وتىر. بانك ايىرباس باعامىنىڭ شامادان تىس قۇبىلۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلداۋعا دايىن ەكەنىن مالىمدەدى.
ايتا كەتەيىك، ءساۋىر ايىنىڭ العاشقى اپتاسىندا تەڭگەنىڭ دوللارعا قاتىستى باعامى ايتارلىقتاي قۇبىلىپ، قارجى نارىعىنداعى تۇراقسىزدىققا الاڭداۋشىلىق تۋدىردى. ساراپشىلار بۇل جاعدايدى بىرنەشە ىشكى جانە سىرتقى فاكتورلارمەن بايلانىستىرىپ وتىرعانى تۋرالى جازعان ەدىك.
