2025 jyldyń sáýirinde jahandyq qarjy naryqtaryndaǵy turaqsyzdyq jańa deńgeıge kóterildi. AQSh prezıdenti Ákimshiliginiń birqatar saıası sheshimderi, saýda soǵysy men protekıonıstik rıtorıkanyń údeýi álemdik ekonomıkada reessııa qaýpin kúsheıtip, naryq qatysýshylary arasynda alańdaýshylyq týdyryp otyr, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Táýekeldi aktıvterge degen suranys kúrt tómendep, ınvestorlar qaýipsiz aımaqtarǵa bet burdy. AQSh-tyń negizgi qor ındeksteri teris aımaqqa tústi, al shıkizat naryǵyndaǵy ahýal odan beter ýshyǵyp tur.
7 sáýirdegi derek boıynsha, munaı baǵasy bir apta ishinde 14,1%-ǵa quldyrap, barreline $65 deńgeıinen tómen tústi. Bul – 2022 jyldyń qazanynan beri eń tómengi kórsetkish. Munaı baǵasynyń qulaýyna OPEK+ uıymynyń óndiris shekteýlerin joıý týraly sheshimi men Saýd Arabııasynyń Azııa naryǵyna munaı jetkizý baǵasyn arzandatýy sebep boldy.
Munaı baǵasynyń kúrt tómendeýi men geosaıası turaqsyzdyq damýshy naryqtardyń valıýtalaryna qysym túsirdi. 31 naýryz ben 7 sáýir aralyǵynda EM (emerging markets) elderiniń valıýta ındeksi 1,8%-ǵa tómendedi. Mysaly, Ońtústik Afrıka randy – 7,3%, Reseı rýbli – 3,8%, Brazılııa realy – 3,5%, Indonezııa rýpııasy – 1,5%, al Meksıka pesosy – 1,1%-ǵa arzandaǵan.
Syrtqy faktorlar men ınvestorlardyń táýekelden qashýy – teńgege de áser etpeı qoımady. 7 sáýirdegi KASE saýdasynda teńgeniń bırjalyq baǵamy 1 AQSh dollaryna 519,12 teńgeni qurap, bir kúnde 2,7%-ǵa álsiredi. Apta ishindegi álsireý – 2,9%.
Saýda kólemi de kúrt artty — 7 sáýirdegi KASE operaııalarynyń kólemi 456,4 mln AQSh dollaryna jetti. Bul — jyl basynan bergi bir kúndegi ortasha kólemnen eki ese joǵary kórsetkish.
Ulttyq Bank bıýdjettik transfertter men altyn satyp alýǵa baılanysty shetel valıýtasyn satý operaııalaryn jalǵastyryp, teńgeni qoldap otyr. Bank aıyrbas baǵamynyń shamadan tys qubylýyna jol bermeý úshin barlyq qajetti sharalardy qabyldaýǵa daıyn ekenin málimdedi.
Aıta keteıik, sáýir aıynyń alǵashqy aptasynda teńgeniń dollarǵa qatysty baǵamy aıtarlyqtaı qubylyp, qarjy naryǵyndaǵy turaqsyzdyqqa alańdaýshylyq týdyrdy. Sarapshylar bul jaǵdaıdy birneshe ishki jáne syrtqy faktorlarmen baılanystyryp otyrǵany týraly jazǵan edik.
