قازاقستان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ كورنەكتى مامانى، بەلگىلى تۇركىتانۋشى ءابدۋالي قايداردىڭ تۋعانىنا 13 قازاندا 100 جىل تولدى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
ءابدۋالي قايدار - قازاق حالقىنىڭ ءتىل ءبىلىمىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسقان ايتۋلى تۇلعا. ول سانالى عۇمىرىنىڭ باسىم بولىگىن ءتىل ءبىلىمى سالاسىن دامىتۋعا، عالىمدار دايارلاۋعا ارنادى. اكادەميك تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىنان باستاپ قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى ءۇشىن قىزمەت ەتىپ، حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى بولدى. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ماسەلەسىن تۇڭعىش كوتەرىپ، پرەزيدەنتكە حات جولداعان.
سونداي-اق، 1993 جىلى انكارادا لاتىن الىپپەسىندەگى ورتاق تۇركى جازۋى نۇسقاسى بەكىتىلگەندە قازاقستان اتىنان قول قويىپ، ءا ءارپىن ەنگىزگەن.
ءابدۋالي قايدار 1924 جىلى الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانى، تالدىبۇلاق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ورتا مەكتەپتى جانە پەد.كۋرستى اياقتاعان ول ءوزى سۇرانىپ مايداڭعا اتتانعان. مايدانداعى جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرى ءۇشىن بىرنەشە جوعارى دارەجەلى وردەندەر جانە مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. مايداننان ەلگە ورالعان ول 1947 جىلى س.م.كيروۆ (بۇگىنگى ءال-فارابي) اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى اتانادى.
1951-1954 جىلدارى قازاق سسر عىلىم اكادەمياسىندا اسپيرانت، كىشى عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ، تۇركى تىلدەرى جايىندا عىلىمي ىزدەنىستەر مەن زەرتتەۋلەر جازا باستايدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 1955 جىلى «قازىرگى ۇيعىر تىلىندەگى قوس سوزدەر» تاقىرىبىندا كانديداتتىق، 1970 جىلدارى «ۇيعىر ديالەكتىلەرى جانە ادەبي ءتىلدىڭ ديالەكتىلىك نەگىزى» اتتى دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا قورعايدى.
1971 جىلى «قازىرگى ۇيعىر ادەبي ءتىلىنىڭ دامۋى» مونوگرافياسى ءۇشىن ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى ءى دارەجەلى سىيلىققا يە بولدى.
ءابدۋالي قايدار 1972 جىلى عىلىم اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنت مۇشەسى، 1978 جىلى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، ال 1983 جىلى اكادەميك بولىپ سايلانادى.
وسىلايشا اسپيرانتتان اكادەميككە دەيىن وسكەن عالىمنىڭ بۇكىل سانالى عۇمىرىنىڭ جارتى عاسىرىنان استام ۋاقىتى ا.بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىندا ءوتتى. ونىڭ تۇركىتانۋ الەمىنە، قازاق جانە ۇيعىر ءتىل بىلىمىنە قوسقان ۇلەسىن ونىڭ جازعان عىلىمي ەڭبەكتەرىنەن، مەكتەپ جانە جوعارى وقۋ ورىندارىنا ارنالعان وقۋلىقتارىنان كورۋگە بولادى.
