ادام سادۋاسىمەن كۇرەس سوناۋ 18 عاسىردىڭ اياعىندا باستالعان. بۇل ەۋروپاداعى ايەلدەر ساۋداسىنا قارسى قوزعالىس ەدى.
وتكەنگە شەگىنىس جاساساق، 1896 جىلى حالىقارالىق كاتوليكتىك وداق شۆەيتساريانىڭ فرايبۋرگ قالاسىندا جاس قىزداردى قورعاۋ ينستيتۋتتارىن قۇردى، ال 1899 جىلى ۇلىبريتانيانىڭ ۇلتتىق قىراعى ۇيىمى 1899 جىلى ايەلدەردى ساتۋعا قارسى حالىقارالىق كونگرەسس ءوز جۇمىسىن باستادى.
ال، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىن ادام ساۋداسىنا قاتىستى ماسەلەلەر بويىنشا ۇيلەستىرۋ بۇۇ شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلا باستادى، سوندىقتان 1949 جىلى بۇۇ باس اسسامبلەياسى ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەس جانە باسقالاردىڭ جەزوكشەلىگىن پايدالانۋ تۋرالى كونۆەنتسيانى قابىلدادى. 2010 جىلى بۇۇ باس اسسامبلەياسى 64/293 قارارىمەن ادام ساۋداسىنا قارسى ءىس-قيمىلدىڭ عالامدىق جوسپارى بەكىتىلگەن ەدى.
وسىعان قاراپ-اق، دۇنيەجۇزى ەلدەرى ءۇشىن ادام ساۋداسى اسا ماڭىزدى ماسەلە ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى.
رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ادام ساۋداسى قارۋ-جاراق پەن ەسىرتكىنى ساتقاننان كەيىن كىرىسى بويىنشا ءۇشىنشى ورىندا . بۇل دەگەنىمىز اتالمىش قىلمىس تابىستى بيزنەس قاتارىندا تۇرعانىن ايقىندايدى.
ماماندار، ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارى كوبىنە 9-17 مەن 30-38 جاس ارالىعىنداعى ادامدار دەيدى.
ەلىمىزدە ادام ساۋداسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1997 جىلعى 16 شىلدەدەگى No 167-I قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 128-بابىمەن رەتتەلەدى. ادامنىڭ قۇقىعىن بۇزىپ، ونى ءتىرى تاۋار رەتىندە پايدالانعاندار زاڭ بويىنشا 15 جىلعا دەيىن باسبوستاندىعىنان ايىرىلادى.
ساۋدا نەمەسە ەڭبەك قۇلدىعىنىڭ وسى ءتۇرىنىڭ قۇرباندارى كوبىنەسە قۇجاتتارى جوق جانە تۇراقتى تۇرعىلىقتى جەرى جوق ادامدار، مۇگەدەكتەر، مۇقتاج جاندار، سونداي-اق قولايسىز وتباسىلاردىڭ بالالارى نەمەسە اتا-اناسىنىڭ باقىلاۋىنسىز بولادى. مۇگەدەكتەر قايىر سۇراۋعا، ەر ادامدار مال جايۋعا ءماجبۇر.
ەندى، «ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانىنا اينالماۋ ءۇشىن قايتپەك كەرەك؟» دەگەن ساۋال تۋىندايدى.
ازاماتتار كوبىنە شەت ەلگە جۇمىس جاساۋعا شىعىپ، ارتىنشا قاسقىردىڭ اپانىنا تۇسەدى. مۇنداي جاعدايعا تاپ بولماۋ ءۇشىن، شەتەلدە جۇمىس ىستەۋدى ۇسىنىپ وتىرعان اگەنتتىكتىڭ زاڭدى ەكەنىنە كوز جەتكىزۋ قاجەت. شەتەلگە جۇمىسقا بارماس بۇرىن جۇمىسقا ورنالاسۋ تۋرالى كەلىسىمشارت جاساسىڭىز. ۇسىنىلعان كەلىسىمشارتتى مۇقيات وقىپ شىعىڭىز، تۇپنۇسقالاردىڭ ءبىرى قولىڭىزدا قالۋى كەرەك. جۇمىس ۆيزاسىن الىڭىز، تۋريستىك ۆيزا جۇمىس ىستەۋگە قۇقىق بەرمەيدى. باراتىن ەلىڭىزدىڭ ەلشىلىگىنەن سول مەملەكەتتە وسى جۇمىس تۇرىنە جۇمىسقا ورنالاسۋ مۇمكىندىگى تۋرالى سۇراپ حات جازىڭىز، قوڭىراۋ شالىڭىز. مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدى راسىمدەۋدە اسا ماڭىزعا يە.
ساراپشىلار، بارلىق قۇجاتتاردىڭ ەكى داناسىن جاساتقان ابزال دەيدى. بۇل قۇجاتتى تارتىپ العان جاعدايدا كومەككە كەلەتىن ءتيىمدى ءادىس. تۋىستارعا قايدا جانە كىممەن بارا جاتقانىڭىزدى ايتۋدا ماڭىزدى. شەتەلگەن شىقپاس بۇرىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ديپلوماتيالىق وكىلدىكتەرى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار، سول ەلدەگى كوشى-قون جونىندەگى حالىقارالىق ۇيىم كەڭسەلەرىنىڭ مەكەن-جاي، بايلانىس نومىرلەرىن ءبىلىپ العان ءجون. ال ەگەر، «قۇل ساۋداسى» قۇرىعىنا ءتۇسىپ قالساڭىز، بىراق قاشىپ كەتسەڭىز، ءوز ەلىڭىزدىڭ كونسۋلدىعىنان نەمەسە باسقا مەكەمەدەن كومەك سۇراعان دۇرىس.
