"اتاڭنان مال قالعانشا، تال قالسىن..."

2540
Adyrna.kz Telegram

جاز مەزگىلىندە احمەت بايتۇرسىنۇلى مۋزەي-ءۇيى جانىنداعى تۇلعاعا ارنالعان ەسكەرتكىش-ءبيۋستتىڭ اينالاسىنا ەگىلگەن گۇلدەردى سۋعارۋعا شىقتىم.
اينالانى تاعى دا ءبىر شولىپ وتەيىن دەپ بارا جاتسام، مۇراجايعا كىرەر ەسىكتىڭ جانىنداعى جاپ-جاسىل جەلەكتى تاپتاي باسىپ، ەرەسەك ءارى ەڭگەزەردەي مەكتەپ وقۋشىسى كەتىپ بارادى ەكەن. سابىرىمدى جيىپ قويىپ، بار داۋىسىممەن ايقاي سالعانىمدى ءوزىم دە اڭعارماي قالىپپىن... اكىمنىڭ سالىپ بەرگەن جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جول جيەگىندەگى جولمەن جۇرمەي، مۇراجاي اينالاسىنداعى ارنايى وتىرعىزىلعان كوگالدا نەسى بار ەكەن دەسەڭىزشى؟! "قالانى گۇلدەندىرەمىز" دەپ قورشاۋسىز قالا جاسادى. ونى ۇعىنىپ جاتقاندارى شامالى، وزدەرىن قورشاعان جەلەكتى تاپتاپ ءجۇر. قازىر مۇراجايدىڭ اينالاسى ادامداردىڭ ءىشىپ-جەيتىن "اسحاناسىنا" اينالعان. ونان قالسا، وتىرعان ورىندىعىنا دەيىن سىندىرىپ كەتەتىن، «مادەنيەتتى حالىقتىڭ» يتتەرىن سەرۋەندەتەتىن ورنىنا اينالىپ بارا جاتقانى جاندى اۋىرتادى...
سونىمەن، گۇلدەردى سۋعارۋعا كىرىستىم. اڭداسام وتكەن اپتادا عانا وتاعان ارام شوپتەر قايتا قاۋلاپ شىعىپ كەتىپتى. سەنسەڭىز، ءتىپتى ەسكەرتكىش-ءبيۋستىڭ تاستى ىرگەسىنىڭ ءوزىن جارىپ شىققانىنا تاڭ قالدىم. سۋدى وشىرە سالا، دەرەۋ ارام شوپتەردى قايتا جۇلۋعا كىرىستىم، سوندا بويىمدى ءوز-وزىنەن اشۋ بيلەدى. قايران، تەكتى تۇلعالار، قايران الاش ارىستارى. وسىنداي ويلارى ناداندىقتىڭ جەتەگىندە قاۋلاپ وسەر «ارام شوپتەردىڭ» كەسىرىنەن شەرمەندە قالدىڭىزدار عوي. ولاردى تۇبەگەيلى جۇلىپ تاستاۋعا قاۋقارى جەتپەدى. ايتسە دە، تەكتى تەكتىلىگىن، بيىكتە ارقاشان تۇراتىندىعىن تۇبىندە دالەلدەپ شىقتى. نەگە دەسەڭىز، سول «ارام شوپتەردى» جۇلىپ تاستاپ، ولاردان ارقاشان بيىك ەكەندىگىن ۇقتىرىپ تۇراتىن سەبەپكەرلەر ءالى دە بار. ول ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاساتىنى دا ءسوزسىز. ءيا، جاستارعا سەنىڭىزدەر! ءبىزدىڭ ارامىزدا سەنىمدەرىڭىزدى اقتار مىقتى ۇلت جاناشىرلارى بارى انىق. وسىنداي ويلاردىڭ جەتەگىندە وتىرىپ "الگى ارامشوپتەردى" تىپ-تيپىل ەتتىم. ءيا، قايتا قاۋلاپ شىعارى ءسوزسىز. ايتسە دە، مەنەن كەيىن دە ونى وتايتىن، حوش ءيىستى گۇلدىڭ ودان ءارى جايقالىپ تۇرۋىن قالايتىن جانداردىڭ بارىن ەسىمە الدىم دا، ەرىكسىز ورنىمنان قوزعالدىم...
ارادا كوپ كۇندەر وتپەي-اق، بۇل ويىم راسىمەن ءوز شەشىمىن تاپتى! الماتى قالاسى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن قولعا الىنعان «جاستار ونلاين» جوباسىنىڭ اياسىندا «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى» احمەت بايتۇرسىنۇلى مۇراجاي-ءۇيىنىڭ اۋلاسىن اباتتاندىرۋ ماقساتىندا گۇلدەر ەگۋدى قولعا الدى. ەڭگەزەردەي وقۋشىنىڭ باسىپ وتكەن جولىن جابۋ ءۇشىن بۇل گۇلدەردى سول ورىنعا ەگۋدى ءجون كوردىك. قازىر مۇراجاي اينالاسىنان وتە قالساڭىز، جايقالىپ تۇرعان گۇلدەردى كورەسىز. جەكەمەنشىككە ءوتۋ سالدارىنان مەملەكەت قاراۋىنان تىس قالعان ۇلت ۇستازىنىڭ ءۇيى كەيبىر جاناشىر جاستاردىڭ نازارىندا بولعانى كوڭىل قۋانتارلىق.
«اتاڭنان مال قالعانشا، تال قالسىن» دەگەن وسى بولار.

جانسايا سمان،

احمەت بايتۇرسىنۇلى مۋزەي-ءۇيىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى،
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ماگيسترانتى

پىكىرلەر