قاراعاندىدا «درەۆني ريم» مەيرامحاناسىنداعى ىسكە قاتىستى تەرگەۋ ءىسى اياقتالدى، دەپ حابارلايدى نوۆىي ۆەستنيك سايتى. راحىمجان جانسەيىتتىڭ قازاسىمەن اياقتالعان قىلمىستىق ءىس نەگە 8 ايعا سوزىلىپ كەتتى؟ قۇزىرلى ورگاندار رەسەيگە قاشىپ كەتكەن باستى كۇدىكتى نارەك گۋرۋرياندى نەگە ەلگە اكەلە الماي وتىر؟
1 قاڭتار كۇنى قاراعاندىداعى "درەۆني ريم" مەيرامحاناسىندا جانجال بولىپ، راحىمجان باقىتجانۇلى قازا تاپقان بولاتىن. پوليتسيا مالىمەتىنشە، كۇدىكتىلەر ىشىندە 14 ادام بار، ولاردىڭ 13-ءى قاماۋدا بولسا، بىرەۋى بوساتىلعان. سونداي-اق، باستى كۇدىكتى نارەك گۋرۋريان رەسەي ەلىندە ۇستالىپ، قازىر ونى ەلگە اكەلۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر.
قاراعاندىداعى قازاق پەن ارمياننىڭ اراسىنداعى جانجال نەگە سوزىلىپ كەتتى؟ بۇل سۇراقتى بەلگىلى بلوگەر ءارى وسى ىسپەن العاشقى كۇننەن بەرى اينالىسىپ جۇرگەن ايسۇلتان جاقىپقا قويعان بولاتىنبىز. بلوگەردىڭ ايتۋىنشا، قاراعاندىداعى قىلمىستىق ءىس باياۋ ءجۇرىپ جاتىر.
– بۇگىن وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى تەرگەۋ اياقتالىپ، قىلمىستىق ءىستىڭ 62 توم بولعانىن حابارلادى. قىلمىستىق ءىس بويىنشا 13 ادام كۇدىكتى رەتىندە قاماۋدا وتىرسا، ءبىر كۇدىكتى كەپىلمەن بوساتىلعان. ال ەڭ باستى كۇدىكتىلەردىڭ ءبىرى نارەك گۋرۋرياندى ءالى رەسەيدەن اكەلگەن جوق. قىستا قانداي اقپارات بىلسەك، ودان ارتىق بىزدە ماردىمدى مالىمەت جوق. راحىمجاننىڭ اكەسى باقىتجان اعامىزدىڭ ءوزى ءىستىڭ ءمان-جايىن تولىق بىلمەيتىنىن ايتادى. باقىتجان اعاعا قۇزىرلى ورگان وكىلدەرى «سوت اشىق ءارى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ قاتىسۋىمەن وتەدى» دەپ ايتىپتى. بىلەتىن ازامتتار نارەك گۋرۋرياندى ەلگە اكەلۋ ۇزاق پروتسەس ەكەنىن ايتىپ جاتىر. بىراق ونى ەلگە الدىرتۋ تىم ۇزاققا سوزىلىپ كەتكەن ءتارىزدى. ال راحىمجاننىڭ اكەسى كەيبىر اقپاراتتاردى سوتتىڭ قۇپيالىعىنا بايلانىستى ايتا المايمىن دەپ وتىر، – دەيدى ايسۇلتان جاقىپ.
ايسۇلتان جاقىپ سياقتى وزگە دە ازاماتتار بۇل ءىستىڭ سوزىلىپ كەتكەنىنە الاڭداپ وتىر. ايتسە دە، بەلگىلى قۇقىق قورعاۋشى ابزال قۇسپان اسا اۋىر ءارى توپتالىپ جاسالعان قىلمىستىڭ سوزىلۋى قالىپتى جاعداي ەكەنىن ايتادى.
– سەبەبى، قىلمىس وتە كۇردەلى. ونىڭ ۇستىنە باستى كۇدىكتىنىڭ ءبىرى رەسەيگە قاشىپ كەتىپ قالعان. كۇدىكتىنى رەسەيدەن ەلگە اكەلۋدىڭ وزىنە ءبىر جىلداي ۋاقىت كەتەدى. بۇل ارادا «بيلىك بۇل ءىستى سوزىپ، حالىققا ۇمىتتىرايىن دەپ وتىر» دەگەن پىكىر ورىنسىز. قىلمىستىق ىستە باستى كۇدىكتى قاشىپ كەتسە، ونىڭ سوزىلىپ كەتۋى قالىپتى جاعداي. ونىڭ ۇستىنە باسقا ءبىر مەملەكەتتىڭ كۇدىكتىنى بەرە قويۋى وتە قيىن. سوندىقتان دا ءبىز بۇل ىستە مينسك كونۆەنتسياسىن قولدانامىز. اتالعان كونۆەنتسيا بويىنشا رەسەي بىزگە كۇدىكتىنى بەرۋگە مىندەتتى. جالپى وسىنداي كۇردەلى ءىستىڭ 8 ايعا سوزىلۋىنا الاڭداۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبىر ەمەس، بىرنەشە ادام توپتالىپ جاساعان ءارى ادام ولىمىمەن اياقتالعان ءىستىڭ سوزىلۋى زاڭدى دۇنيە. كىم ولتىرگەنىن انىقتاۋ ءۇشىن ساراپتاما تاعايىندايسىڭ. ءار ءبىر ساراپتامانى جاساۋ ءۇشىن كەم دەگەندە 1-2 اي ۋاقىت كەتەدى. مەنى ءىستىڭ سوزىلۋى ەمەس، كۇدىكتى رەتىندە ۇستالىپ وتىرعان 14 ادامنىڭ قاي ۇلتتىڭ وكىلى ەكەنى قىزىقتىرىپ وتىر. بۇل ىستە نەگىزگى سەبەپكەر ارميان ۇلتىنىڭ وكىلدەرى بولعاندىقتان قاراپايىم ادام رەتىندە جەرگىلىكتى ازاماتتار زارداپ شەكپەسە ەكەن دەيمىن، – دەيدى ادۆوكات.
قاراعاندى قالاسىنداعى قازاق پەن ارمياننىڭ اراسىنداعى جانجال ەلدە رەزونانس تۋدىرعان بولاتىن. وبلىس اكىمى ەرلان قوشانوۆ بۇل ءىستىڭ ءادىل قارالاتىنىن ايتىپ، كوپشىلىككە ۋادە بەرگەنى بەلگىلى. وسىنداي داۋدىڭ ءتۇيىنى قالاي شەشىلەتىنىن الداعى ۋاقىتتا بىلەتىن بولامىز. ەڭ باستىسى قىلمىستىق ىسكە ناقتى كىنالىلەر جازالانىپ، ءادىل شەشىم شىعادى دەپ سەنەمىز.
سەرىك جولداسباي
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
