اعادىر كەنتىنەن جۇيىتكىگەن كولىگىمىز شۇڭقىرى كوپ سۇرلەۋ جولعا ءتۇستى. ماڭ جازىق دالانىڭ سوناۋ كوز ۇشىنداي جەرىندە قاراۋىتقان شوقى توبەلەر كولبەڭدەيدى. قازاعىمنىڭ كەشەگى سۇراپىل تاريحتارىنىڭ تاڭبالارى وسى دالانى ابدەن ايعىزداعانى كورىنىپ تۇرعانداي. مەنىڭ قالىڭ ويعا شومىپ كەتكەنىمدى بايقاسا كەرەك، جانىمدا وتىرعان اكەم يىعىما قول سالىپ: «بۇل – ءبىزدىڭ تۋعان جەرىمىز. اتا-بابالارىمىزدىڭ كىندىك تامعان توپىراعى. بۇل جەر مەنىڭ، سەنىڭ، سەنىڭ بالالارىڭنىڭ ماقتان تۇتارلىق مەكەنى بولۋعا ءتيىس. ويتكەنى ازاماتتىڭ ماقتانارلىق تۋعان جەرى بولماسا، وندا ونىڭ وشكەنى»، دەپ كۇرسىندى. مەنىڭ دە كىندىك قانىم وسى جەرگە تامعان. الايدا اكە-شەشەم جۇمىس بابىمەن الماتىعا كوشىپ، بۇل ايماققا جىلىنا ءبىر رەت قانا تابان تىرەيتىنبىز. وندا دا، بالا كۇنىمىزدە كوپ ۋاقىت جۇرەتىنبىز. كەيىن ۋاقىت وتە كەلە بۇل قىستاققا ات باسىن بۇرۋدى ازايتتىق. ەمىس-ەمىس ەسىمدە قالعانى كەڭ جايلاۋ مەن قورالى قوي، جايىلعان جىلقى...كۇن ۇزاق اسىق ويناپ، دوپ تەبەتىنبىز. كۇن تاس توبەگە كوتەرىلگەن شاقتا جايلاۋداعى بالالار وزەنگە شومىلۋعا باراتىنبىز. كوز الدىمنان كولبەڭدەگەن وسى كورىنىستەردەن بويىمدى ساعىنىش بيلەگەنىن بايقاماي دا قالدىم.
ءبىزدى قۇشاق جايا قارسى العان كىسىنى ءدوپ باسىپ تاني المادىم. اكەممەن ارقا-جارقا امانداسقان ول ماعان بۇرىلىپ: «ازامات بولدى دەگەن وسى! تۋعان جەردىڭ توپىراعى تارتار دەپ ەدىم. كەلگەنىڭە وتە قۋانىشتىمىن»، دەپ مەنى باۋىرىنا قىستى. مەنىڭ توسىرقاپ تۇرعانىمدى بايقاسا كەرەك، اكەم: «بۇل – اتاقتى ساكەن سەيفۋلليننىڭ ۇرپاعى، جالعاسى، ءتۇتىنىن سوندىرمەي وتىرعان ۇلكەن ازامات»، دەپ تانىستىردى. «اعادىرعا كەلسەڭ، مۇنداعى بارلىق قازاق ساكەننىڭ ۇرپاعىمىز دەپ ماقتانا، مارقايا ايتادى» دەپ كۇلدى ازامات اعا. الداعى ەكى اپتا ۋاقىتىم وسى ازامات اعانىڭ جانىندا ءوتتى. ازاماتتىڭ ازاماتتىعىنا ءتانتى بولدىم. تالاي كىتاپ وقىدىم، تالايدى بىلەمىن دەگەنىم ازامات اعانىڭ قاسىندا تۇك بولماي قالدى. ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز بەن ولارعا قاتىستى تاريحي مالىمەتتەردى ايتقاندا، ازامات اعا اۋزىنا قاراتادى ەكەن. سولاردىڭ ەڭ قىزىقتىسى – ساكەن سەيفۋللينگە قاتىستىسى بولدى. ساكەن سەيفۋلليننىڭ قازاق تاريحىنداعى اتى مەن ءومىر جولى بارىنە بەلگىلى عوي. الايدا ساكەننىڭ تۋعان جەرىنە دەگەن ەرەكشە سەزىمى تۋرالى دەرەكتەر سيرەك. ازامات اعانىڭ ايتۋىنشا، ساكەن سەيفۋللين وسى قىستاقتا، قازىرگى قاراشىلىك قىستاعىندا كوپ شىعارمانى دۇنيەگە اكەلىپتى. سوناۋ جەرلەردە الدەكىم ادەيى شاشىپ كەتكەندەي قويتاستار جاتىر. مىنە، وسى قويتاستار ساكەننىڭ سۇيىكتى مەكەنىنىڭ ءبىرى بولىپتى. ساكەن قۋعىندا جۇرگەندە جاسىرىنىپ جاتقان ۇڭگىردى دە كوردىك. ەلىنىڭ ەرتەڭى ءۇشىن باسىن ولىمگە تىككەن اردا ازاماتىمىز وسى ۇڭگىردە جاتىپ نە ويلادى ەكەن؟ ەل اۋزىندا ساكەن قىستاعى اتالعان بۇل جەر مەنى وزىنە بىردەن باۋراپ الدى. بالكىم، كىندىك قانىم تامعان كيەلى مەكەن بولعاندىقتان دا، وسى مەكەنگە ءجىپسىز بايلانعان بولارمىن. دەسەك تە، ەندىگى ءومىرىمدى تۋعان جەرىمنىڭ تورىندە، تاريحي سىرعا قوينى تولعان قاراشىلىكتە جالعاستىرۋدى ءجون سانادىم. ويتكەنى، مەن الاشتىڭ ارداقتى ازاماتى ساكەننىڭ قازىرگى ۇرپاعىنىڭ ءبىرىمىن. مەنىڭ ەندىگى ازاماتتىق بورىشىم – وسى تۋعان جەرىمدى گۇلدەندىرۋگە، وسى مەكەندى جەردىڭ ءجانناتىنا اينالدىرۋعا كۇش سالۋ بولماق. ساكەندەي الىپ تۇلعانى تانىتقان جەر – مەنىڭ دە ماقتانىشىما اينالارى ءسوزسىز. وسىنداي ويمەن ماڭ دالاعا جايعاسقان قاراشىلىككە تۋىمدى تىكتىم. ويتكەنى بۇل – تۋعان جەر الدىنداعى مەنىڭ ازاماتتىق بورىشىم.
ولجاس سماعۇلوۆ
بۇل ماقالا ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ
«تۋعان جەر» گرانتتىق جوباسى اياسىندا جازىلدى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
