وسىدان 94 جىل بۇرىن، 1930 جىلى 20 ءساۋىر بمسب (بىرىككەن مەملەكەتتىك ساياسي باسقارما-وگپۋ) «ۇشتىگىنىڭ» شەشىمىمەن الاش قوزعالىسىنىڭ مۇحامەدجان تىنىشباەۆ باستاعان 20-دان استام مۇشەسى جازالانعان بولاتىن.
وسى توپپەن بىرگە ءىستى بولعان مۇحتار اۋەزوۆ، ءۋاليحان وماروۆ، ءبىلال سۇلەەۆ، ءالىمحان ەرمەكوۆ الدىن الا تەرگەۋ كەزىندە تۇرمەدە وتىرعان ۋاقىتى ەسەپكە الىنىپ، بوساتىلدى.
ولار اۋدارىلىپ بارعان جەرلەرىندە ساياسي سەنىمسىز ادامدار رەتىندە وگپۋ ورگاندارىنىڭ باقىلاۋىندا بولدى.
ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ نەگە قۋعىندالعانى تۋرالى جازعان ەدىك.
وسىنداي ۇلت زيالىلارىنىڭ باسىنا كۇن تۋعان شاقتا مۇحتار الاش زيالىلارى ۇستانعان يدەيادان اۋىتقىعان جوق. كەرىسىنشە ۇلت زيالىلارىنىڭ كوتەرگەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىن ودان ءارى جالعاستىرىپ، ماقالالارى ارقىلى ۇكىمەتكە جەتكىزۋگە تىرىسىپ، ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن، بىلىمدىلىگىن، يدەيالارىن ۇلتتىق مۇددەگە قولدانۋدى ءجون سانادى. قازاق مادەني-اعارتۋ سالاسىنا جاستاردى تارتا وتىرىپ، قازاق مامان كادرلارىن دايارلاۋدى قولدادى. قازاق جاستارى اراسىندا ءتۇرلى مادەني ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىپ، سەمەيدە دراما تەاترىنىڭ ىرگەتاسىن قالاپ، الەۋمەتتىك جاعدايعا بايلانىستى پەسالارىن قويىپ، ەل ارالاپ، قاراپايىم حالىقتىڭ تاماشالاۋىنا مۇرىندىق بولدى.
دەگەنمەن ۇكىمەتتىڭ ۇزىن قۇرىعى مۇحتاردى دا جايىنا قالدىرمادى. 1930 جىلى ونىڭ ۇستىنەن الاششىل، ۇلتشىل رەتىندە ءىس قوزعالىپ، تۇتقىندالادى. وعان تىكەلەي تۇرتكى بولعان 1930 جىلدىڭ 1 قازانىندا الماتىدا وتكەن قالالىق پارتيا بەلسەندىلەرىنىڭ جينالىسىندا «الاششىل، ۇلتشىل، سادۋاقاسوۆشىل» دەپ ايىپتاعان قازاق ولكەلىك كوميتەتىنىڭ حاتشىسى ف. گولوششەكيننىڭ بايانداماسى ەدى. وسى نەگىزدە مۇحتارعا تاعىلعان 58 باپتىڭ 7,11-تارماقتارىنداعى ايىپتا «الاششىل كونتررەۆوليۋتسياشىل كوزقاراستا بولىپ، پاتريا قاتارىنىنا كىرىپ الدى، ۇلتشىلدىق ارەكەتتەر جاسادى» دەلىنىپ، قىلمىسىن بەتىنە باسۋعا تىرىستى. ءسويتىپ وعان «الاششىلدارمەن بىرگە استىرتىن ۇيىم قۇرىپ كەڭەستىك بيلىككە قارسى شىقتى، بايشىل-ۇلتشىل كوزقاراستا بولىپ، فەودالدىق ءومىردى دارىپتەدى» دەگەن ايىپتار تاعىلدى.
1932 جىلى 20 ساۋىردە قاكسر وگپۋ-دىڭ ۋاكىلەتتى توراعاسى كارۋتسكيگە جازعان حاتىندا ءوزىنىڭ ادەبي جانە زەرتتەۋشىلىك قىزمەت جولىنىڭ كەيدە ءتىپتى قازاقستانداعى مادەني رەۆوليۋتسيانىڭ جولى مەن ۇمتىلىسىنا قارسى بولدى دەگەن قورىتىندىعا كەلگەندىگىن جازا وتىرىپ، ءوزىنىڭ «ەڭىلىك-كەبەك»، «قاراكوز» سياقتى شىعارمالارىندا بۇرىنعى ءومىردى كوكسەۋ بار ەكەندىگىن، كەڭەستىك جاستاردىڭ سانا-سەزىمىنە كەرەعار اسەر تۋدىرۋى مۇمكىندىگىن، «تاڭ»، «شولپان» جۋرنالدارىندا ءوزىنىڭ رەۆوليۋتسياعا دەيىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ جولىنا قاتىستى يدەولوگيالىق تۇجىرىمدارى رەۆوليۋتسيالىق جىلدار مەن رەۆوليۋتسيالىق قوعامنىڭ الەۋمەتتىك تاپسىرىسىنا سايكەس كەلمەيتىندىگىن، بۇل قاتەلىكتەر قازاق اقىنى اباي قۇنانباەۆ تۋرالى شىعارمالارىنداعىداي كەيىنگى زەرتتەۋلەرىندە دە جويىلماعانىن مويىندادى. ول سونىمەن قاتار «القا» پلاتفورماسىنا قاتىستى ويىن دا قاتەلىككە جاتقىزىپ، الداعى ۋاقىتتا قازاقستانداعى مادەني رەۆوليۋتسيانىڭ تابىسقا جەتۋ جولىنا كەدەرگى بولماۋعا ۋادە بەرىپ، كەرىسىنشە، ونىڭ تابىستى جۇرۋىنە ىقپال ەتەتىنىن سەنىم ءبىلدىردى.
