الماتىداعى ىقىلاس اتىنداعى حالىق مۋزىكالىق اسپاپتار مۋزەيىندە جاس اقىن، جازۋشى ءاليحان جاقسىلىقتىڭ “نوتر-دامدا قۇلشىلىق جاساۋ كەرەك پە؟” اتتى كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
19 قاڭتاردا وتكەن تۇساۋكەسەرگە قازاقستاننىڭ بەلگىلى اقىن-جازۋشىلارى, ۇستازدار، جۋرناليستەر مەن جاستار قاتىستى. كەشتى بەلگىلى اقىن ەرجان الاشتۋعان جۇرگىزىپ وتىردى.
ايتا كەتەيىك، «نوتر-دامدا قۇلشىلىق جاساۋ كەرەك پە؟» رومانىنىڭ ءوزى وسى ەرجان الاشتۋعانعا ارنالىپ جازىلعان.
كىتاپتىڭ تۇساۋىن اقىن ابزال بوكەن، جازۋشى ءدىلدار مامىرباەۆا، اقىن باقىت بەدەلحان، جازۋشى زاريا جۇمانوۆا مەن سۋرەتشى شاتتىق باتان كەستى.اقىن ابزال بوكەن كەلگەندەرگە ءوز شىعارماشىلىعىنان ولەڭمەن شاشۋ شاشتى.
كەشتە ىستىق لەبىز دە، تىلەك تە ايتىلدى. ودان بولەك، جازۋشىنىڭ جاڭا تۋىندىسىنا پىكىرىن ءبىلدىرىپ، ويلارىمەن بولىسكەندەر كوپ بولدى. ءبىرى كىتاپتى «جاستاردىڭ جاڭا باعىتى» دەسە، ءبىرى «ۇلتتىق قۇندىلىقتان اجىراماۋىمىز كەرەك» دەدى.
«بۇگىنگى كەش ءساتتى ءوتتى. كىتاپتىڭ باس جاعىن، ورتاسىن شولىپ شىققان وقىرماندار ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى. الداعى ۋاقىتتا تولىق وقىعان وقىرمانداردىڭ پىكىرىن كۇتەمىن. بۇگىنگى كەش تارتىستى بولدى. جاي عانا رومان توڭىرەگىندە ەمەس، قازىرگى قازاق ادەبيەتى تۋرالى، قازىرگى زاماناۋي قازاق پروزاسى، الەمدىك پروزالار جايىندا ادەبيەتشىلەر اراسىندا تالقىلاۋلار بولدى»، - دەدى جازۋشى ءاليحان جاقسىلىق «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا.
25 جاسىندا جازۋشىلار وداعىنا مۇشە بولىپ، 26-سىندا «ەرەن ەڭبەگءى ءۇشىن» مەدالىن العان قالامگەردىڭ بۇل – ءۇشىنشى كىتابى. بۇعان دەيىن جاس جازۋشىنىڭ 2019 جىلى «التى قۇرلىق» كىتابى، 2021 جىلى «ءتورت مۇحيت» حيكاياتتار جيناعى جارىق كورگەن. ال اتاۋى فرانتسيانى ەسكە تۇسىرەتىن «نوتر-دامدا قۇلشىلىق جاساۋ كەرەك پە؟» كىتابى فرانتسياعا مۇلدە قاتىسى جوق.
«كىتاپتىڭ اتاۋى «نوتر-دامدا قۇلشىلىق جاساۋ كەرەك پە؟» دەگەنىمەن، كىتاپ فرانتسيا جايلى، نە شىركەۋ جايلى ەمەس. وزدەرىڭىز وقىپ شىققاننان كەيىن تولىق تۇسىنەسىزدەر.
بۇل كىتاپ قازىرگى قوعامداعى جاستاردىڭ، جاسوسپىرىمدەردىڭ ىشكى ويلارىن ءبىلۋ ءۇشىن، ولاردى ءتۇسىنۋ ءۇشىن ارنالعان. بۇل شىعارمانى وقىعان ادام بارىنشا اينالاسىنداعى ادامنىڭ ىشكى الەمىنە ۇڭىلۋگە تالپىنىس جاسايدى. «ادام ىزدەنىستە ءجۇرىپ-اق ءوزىنىڭ قاراڭعىلىعىنان، بوداندىعىنان بوساي الا ما؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەيدى.
ودان بولەك، شىعارمانى جازۋعا قارسىلىقتار، ياعني، ۇلكەن بۋىن مەن جاڭا بۋىن اراسىنداعى تالاس-تارتىس سەبەپ بولدى. جالپى ونەر، ادەبيەت، سۋرەت بولسىن, ءبارى تالاس-تارتىستان تۋىندايدىەمەس پە؟»، - دەدى جازۋشى.
زاماناۋي قازاق پروزاسىنىڭ جاڭا تۋىندىسىنا قىزىعۋشىلىق جوعارى. قازىردىڭ وزىندە باسپادان شىققان 1000 دانا كىتاپتىڭ تۇگەلگە جۋىعىنىڭ وقىرمانى بار.
«پروزا مەن پوەزيادا جاستاردىڭ ءۇنى كەسەك. ۇلكەن تولقىننىڭ كەلگەندىگىن بايقايمىن. ءبىز جاستارعا مۇمكىندىك پەن ەركىندىك بەرۋىمىز كەرەك» دەدى ەرجان الاشتۋعان كەش بارىسىندا.
سونىمەن قاتار، كىتاپ ىشىندەگى سىرلى مانگە تولى سۋرەتتەرىمەن ەرەكشە. بەلگىلى سۋرەتشى شاتتاق باتانۇلىنىڭ مايلى بوياۋمەن سالىنعان، تىلسىمعا تولى سۋرەتتەرى كىتاپقا ەكىنشى تىنىس بەرگەندەي.
ايتپاقشى، الداعى ۋاقىتتا ءاليحان جاقسىلىقتىڭ بۇل رومانى شەت ەلدىكتەرگە جول تارتپاق. اعىلشىن تىلىنە اۋدارىلىپ تا ۇلگەرگەن. ونىڭ تانىستىرىلىمى لوندون قالاسىندا وتەدى دەپ جوسپارلانۋدا.
ايتا كەتەيىك، ءاليحان جاقسىلىق 1998 جىلى 1 قاڭتار كۇنى اقتوبە وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن. ق. جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى.
شىعارمالارى بايقاۋلاردا توپ جارىپ ءجۇرگەن ءاليحان جاقسىلىق العاشىندا ءوڭىر جۇرتىنا جازۋشى ەمەس، ايتىسكەر اقىن رەتىندە تانىلعان.
ا.بايتۇرسىنوۆتىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولۋىنا وراي وتكەن «ۇلى دالا» شىعارماشىلىق بايقاۋىندا پروزا نوميناتسياسى بويىنشا جەڭىمپاز اتاندى. 2023 ىلى «جەتىسۋ كوكتەمى» ادەبي بايقاۋىندا ق.توقاەۆ اتىنداعى جۇلدەگە يە بولدى. ىV رەسپۋبليكالىق «تالاسبەك سىيلىعى-2023» شىعارماشىلىق بايقاۋىنىڭ لاۋرەاتى.
بىرقاتار تۋىندىلارى قىرعىز، تۇرىك، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىنە اۋدارىلعان.
كوپتەگەن انياتسيالىق سەريالداردىڭ اۆتورى. «بالاپان» ارناسىنان كورسەتىلەتىن «ۇشاقتار»، «ىرىستى ىدىستار»، «اقىلدى كوجەكتەر» جانە «قاھارمان» سەكىلدى ونعا جۋىق انيماتسيالىق فيلمگە ستسەناري جازعان.
دانا نۇرمۇحانبەت
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
