«Notr-Damda qulshylyq jasaý kerek pe?» Zamanaýı qazaq prozasyna – jańa shyǵarma

2001
Adyrna.kz Telegram

Almatydaǵy Yqylas atyndaǵy halyq mýzykalyq aspaptar mýzeıinde jas aqyn, jazýshy Álıhan Jaqsylyqtyń “Notr-Damda qulshylyq jasaý kerek pe?” atty kitabynyń tusaýkeseri ótti, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.

19 qańtarda ótken tusaýkeserge Qazaqstannyń belgili aqyn-jazýshylary,  ustazdar, jýrnalıster  men jastar qatysty. Keshti belgili aqyn Erjan Alashtýǵan júrgizip otyrdy.

Aıta keteıik, «Notr-Damda qulshylyq jasaý kerek pe?» romanynyń ózi osy Erjan Alashtýǵanǵa arnalyp jazylǵan.

Kitaptyń tusaýyn aqyn Abzal Bóken, jazýshy Dildar Mamyrbaeva, aqyn Baqyt Bedelhan, jazýshy Zarıa Jumanova men sýretshi Shattyq Batan kesti.Aqyn Abzal Bóken kelgenderge óz shyǵarmashylyǵynan óleńmen shashý shashty.

Keshte ystyq lebiz de, tilek te aıtyldy. Odan bólek, jazýshynyń jańa týyndysyna pikirin bildirip, oılarymen bóliskender kóp boldy. Biri kitapty «jastardyń jańa baǵyty» dese, biri «ulttyq qundylyqtan ajyramaýymyz kerek» dedi.

«Búgingi kesh sátti ótti. Kitaptyń bas jaǵyn, ortasyn sholyp shyqqan oqyrmandar óz pikirin bildirdi. Aldaǵy ýaqytta tolyq oqyǵan oqyrmandardyń pikirin kútemin. Búgingi kesh tartysty boldy. Jaı ǵana roman tóńireginde emes, qazirgi qazaq ádebıeti týraly, qazirgi zamanaýı qazaq prozasy, álemdik prozalar jaıynda ádebıetshiler arasynda talqylaýlar boldy», - dedi jazýshy Álıhan Jaqsylyq «Adyrna» ulttyq portalyna bergen suhbatynda.  

25 jasynda Jazýshylar odaǵyna múshe bolyp, 26-synda «Eren eńbegi úshin» medalin alǵan qalamgerdiń bul úshinshi kitaby. Buǵan deıin jas jazýshynyń 2019 jyly «Alty qurlyq» kitaby, 2021 jyly «Tórt muhıt» hıkaıattar jınaǵy jaryq kórgen. Al ataýy Franııany eske túsiretin «Notr-Damda qulshylyq jasaý kerek pe?» kitaby Franııaǵa múlde qatysy joq.  

«Kitaptyń ataýy «Notr-Damda qulshylyq jasaý kerek pe?» degenimen, kitap Franııa jaıly,  ne shirkeý jaıly emes. Ózderińiz oqyp shyqqannan keıin tolyq túsinesizder.

Bul kitap qazirgi qoǵamdaǵy jastardyń, jasóspirimderdiń ishki oılaryn bilý úshin, olardy túsiný úshin arnalǵan. Bul shyǵarmany oqyǵan adam barynsha aınalasyndaǵy adamnyń ishki álemine úńilýge talpynys jasaıdy.  «Adam izdeniste júrip-aq óziniń qarańǵylyǵynan, bodandyǵynan bosaı ala ma?» degen suraqqa jaýap izdeıdi.

Odan bólek, shyǵarmany jazýǵa qarsylyqtar, ıaǵnı, úlken býyn men jańa býyn arasyndaǵy talas-tartys sebep boldy. Jalpy óner, ádebıet, sýret bolsyn, bári talas-tartystan týyndaıdyemes pe?», - dedi jazýshy.

Zamanaýı qazaq prozasynyń jańa týyndysyna qyzyǵýshylyq joǵary. Qazirdiń ózinde baspadan shyqqan 1000 dana kitaptyń túgelge jýyǵynyń oqyrmany bar.

«Proza men poezııada jastardyń úni kesek. Úlken tolqynnyń kelgendigin baıqaımyn. Biz jastarǵa múmkindik pen erkindik berýimiz kerek» dedi Erjan Alashtýǵan kesh barysynda.

Sonymen qatar, kitap ishindegi syrly mánge toly sýretterimen erekshe. Belgili sýretshi Shattaq Batanulynyń maıly boıaýmen salynǵan, tylsymǵa toly sýretteri kitapqa ekinshi tynys bergendeı.

Aıtpaqshy, aldaǵy ýaqytta Álıhan Jaqsylyqtyń bul romany shet eldikterge jol tartpaq. Aǵylshyn tiline aýdarylyp ta úlgergen. Onyń tanystyrylymy London qalasynda ótedi dep josparlanýda.

Aıta keteıik, Álıhan Jaqsylyq 1998 jyly 1 qańtar kúni Aqtóbe óńirinde dúnıege kelgen. Q. Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik ýnıversıtetiniń túlegi.

Shyǵarmalary baıqaýlarda top jaryp júrgen Álıhan Jaqsylyq alǵashynda óńir jurtyna jazýshy emes, aıtysker aqyn retinde tanylǵan.

A.Baıtursynovtyń týǵanyna 150 jyl tolýyna oraı ótken «Uly Dala» shyǵarmashylyq baıqaýynda proza nomınaııasy boıynsha jeńimpaz atandy. 2023 yly «Jetisý kóktemi» ádebı baıqaýynda Q.Toqaev atyndaǵy júldege ıe boldy.  IV Respýblıkalyq «Talasbek syılyǵy-2023» shyǵarmashylyq baıqaýynyń laýreaty.

Birqatar týyndylary qyrǵyz, túrik, orys, aǵylshyn tilderine aýdarylǵan.

Kóptegen anıaııalyq serıaldardyń avtory. «Balapan» arnasynan kórsetiletin «Ushaqtar», «Yrysty ydystar», «Aqyldy kójekter» jáne «Qaharman» sekildi onǵa jýyq anımaııalyq fılmge senarıı jazǵan.

Dana Nurmuhanbet
«Adyrna» ulttyq portaly

Pikirler