تۇركيانىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى الپەر گەزەراۆجى 18 قاڭتار كۇنى حالىقارالىق عارىش ستانتسياسىنا اتتانادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
4 ادامنان تۇراتىن ەكيپاجى بار زىمىران اقش-تىڭ فلوريدا شتاتىنداعى كەننەدي عارىش ورتالىعىنان ۇشىرىلادى. Axiom Mission 3 (Ax-3) ساپارى 18 قاڭتار، بەيسەنبى كۇنى جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا ساعات 16.49-دا فلوريدا شتاتىنىڭ كاناۆەرال مۇيىسىندەگى NASA-نىڭ كەننەدي عارىش ورتالىعىنان كوتەرىلەدى دەپ جوسپارلانعان. بۇل استانا ۋاقىتى بويىنشا بۇگىن تۇنگى ساعات 3:59.
لاينەر بورتىندا يتاليا، تۇركيا جانە شۆەتسيا عارىشكەرلەرى دە بولادى. حعس-تا ولار بيولوگيا، مەديتسينا جانە گەنەتيكا سالالارىندا بىرقاتار عىلىمي تاجىريبەلەر جۇرگىزەدى.
باستاپقىدا بەلگىلەنگەن ۇشىرۋ كۇنى بۇگىنگە اۋىستىرىلعان. يلون ماسكتىڭ SpaceX كومپانياسىنىڭ حابارلاۋىنشا، «كەمەدەگى تەكسەرۋلەر مەن دەرەكتەردى قوسىمشا تالداۋ» ءۇشىن قوسىمشا ۋاقىت قاجەت بولعان. Axiom Space-ءتىڭ ءۇشىنشى كوممەرتسيالىق عارىشتىق ۇشۋى ەكى اپتالىق ميسسيا ءۇشىن 4 استروناۆتان تۇراتىن ەكيپاجى بار SpaceX Falcon 9 زىمىرانى مەن Dragon Freedom عارىش كەمەسىندە ىسكە اسىرىلادى.
ميسسيا كومانديرى NASA-نىڭ بۇرىنعى استروناۆتى جانە قازىرگى Axiom باس استروناۆتى مايكل لوپەس-الەگريا بولادى. لوپەس-الەگريا 2022 جىلدىڭ ساۋىرىندە Axiom Space-ءتىڭ حعس-قا العاشقى جەكە ميسسياسىن دا باسقاردى.
ميسسيانىڭ ۇشقىشى – يتاليا اۋە كۇشتەرىنىڭ وفيتسەرى ۋولتەر ۆيللادەي. ول 2023 جىلدىڭ ماۋسىمىندا Virgin Galactic-ءتىڭ العاشقى كوممەرتسيالىق رەيسىمەن ۇشقان.
ميسسيانىڭ ەكى مامانى – تۇركيانىڭ بولاشاق تۇڭعىش استروناۆتى الپەر گەزەراۆجى مەن ەۋروپا عارىش اگەنتتىگىنىڭ (ESA) استروناۆتى شۆەتسيالىق ماركۋس ۆاندت.
عارىشكەرلەر حالىقارالىق ستانسادا 2 اپتا بولادى دەپ جوسپارلانعان. ءاربىر ەكيپاج مۇشەسى حعس بورتىندا وزدەرىنىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرى ءۇشىن عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇرگىزە وتىرىپ، ءوز ەلىنىڭ اتىنان شىعادى. Dragon عارىش كەمەسى يتاليا، تۇركيا جانە شۆەتسيا ەلدەرىنەن 30-دان استام ەكسپەريمەنت وتكىزەدى. يتاليا عارىش اگەنتتىگىنىڭ AstRNAuts جوباسى عارىشتىق ورتاعا جاۋاپ رەتىندە وزگەرەتىن بيوماركەرلەردىڭ مولەكۋلالىق قولتاڭبالارىن قاداعالاۋعا ارنالعان جانە ونىڭ LIDAL ەكسپەريمەنتى حعس-تاعى جوعارى ەنەرگيالى بولشەكتەر تۋدىراتىن ىقتيمال قاۋىپتەردى باعالايدى.
MESSAGE (Microgravity Associated Genetics Research Group) تۇرىك جوباسى ادامنىڭ يممۋندىق جۇيەسىنىڭ ت-كلەتكالارىندا ميكروگراۆيتاتسيامەن بايلانىستى گەن ەكسپرەسسياسىنىڭ وزگەرۋىن زەرتتەۋگە باعىتتالعان. بۇل ۇياشىقتار باعالاۋ ءۇشىن حعس-داعى استروناۆتتاردان الىنادى. ESA سونىمەن قاتار عارىشتاعى ۇيقى رەجيمىن باقىلاۋ جانە قۇلاق ىشىندەگى ەلەكتروەنتسەفالوگرامما (EEG) جابدىعى ارقىلى ولاردى جەردەگى ۇيقىمەن سالىستىرۋ ارقىلى ميكروگراۆيتاتسياداعى ۇيقىنىڭ اسەرىن زەرتتەيتىن ءوزىنىڭ وربيتادا ۇيىقتاۋ جوباسىن ىسكە قوسادى.
حعس-قا جەكە ميسسيالار ەسكى عارىش ستانساسى 2030 جىلى قولدانىستان شىعارىلعاننان كەيىن تومەن جەر وربيتاسىن كوممەرتسيالىق پلاتفورماعا اۋىستىرۋعا ارنالعان.
Axiom Space ءوزىنىڭ جەكە عارىش ستانساسىن ازىرلەۋدە جانە 2025 جىلى ءبىرىنشى ءمودۋلدى تومەن جەر وربيتاسىنا شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر. Axiom ستانساسىنىڭ مودۋلدەرىن ىسكە قوسۋ ارقىلى كومپانيا NASA-دان تاۋەلسىز جەكە ميسسيالارىن ءوز قالاۋى بويىنشا جىبەرۋگە مۇددەلى.
ايتا كەتسەك، الدىڭعى تاجىريبە كورسەتكەندەي، حعس-قا العاشقى جەكە ميسسيالار ءساتتى بولدى دەپ ايتۋعا بولمايدى. Ax-1 ەكيپاجى ستانسادا شامادان تىس جۇمىس ىستەگەندەرىنە شاعىمدانىپ، حعس تۇراقتى عارىشكەرلەرىنىڭ جۇمىسىنا كەدەرگى كەلتىرگەندەرىن دە ايتقان. NASA ءبىرىنشى ميسسيادان ماڭىزدى ساباقتار العانىن مويىنداپ، بولاشاقتا كەمشىلىكتەر ەسكەرىلەتىنىن مالىمدەگەن.
سونىمەن قاتار، تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان تۇركيالىق تۇڭعىش عارىشكەر الپەر گەزەراۆجيمەن بەينەبايلانىس ارقىلى سويلەستى.
بەينەبايلانىس كەزىندە تۇركيا پرەزيدەنتى مينيسترلەر كابينەتىنىڭ وتىرىسىندا، ال گەزەراۆدجي ورلاندودا (فلوريدا) كارانتيندە بولدى.
«مەن دە سىزگە سالەم جولدايمىن، مەن ورلاندودان بۇكىل تۇركياعا سالەم جولدايمىن»، - دەدى تۇڭعىش تۇرىك استروناۆتى.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا بارلىق دايىندىق جۇمىستارى اياقتالىپ، ۇشۋ ۋاقىتىن كۇتۋ عانا قالدى.
«ءسىز عارىشتىق ميسسيانى ورىنداعان العاشقى تۇرىك ازاماتى بولاسىز. ءسىز ءبىزدىڭ حالىقتىڭ شىن ماقتانىشى بولاسىز. ءسىز دايىنسىز با؟» – دەپ سۇرادى تۇرىك پرەزيدەنتى.
گەزەراۆجي بۇل ميسسيانى ابىرويمەن ورىنداۋعا دايىن ەكەنىن ايتتى.
