سەيىتقاسىم اۋەلبەكوۆ: ورىستىڭ حابارىن شىندىققا جاقىن بولعاندىقتان ەمەس، التەرناتيۆتىلىگىنەن قارايدى

2435
Adyrna.kz Telegram
اشىق دەرەككوزدەن
اشىق دەرەككوزدەن

اريستوتەل ايتادى: ەگەر ءبىر ءسوزدىڭ ءمانى ەكىنشىسى ءسوزدىڭ مانىنە قارسى كەلىپ جاتسا، ونى ايتپاي-اق قوي، - دەپ.

بۇل وي قازاقتىڭ قازىرگى ساياساتكەرلەرى مەن وقىعاندارىنا ساباق بولمادى.

قاراڭىز.

ءبىر جاعىنان، وتكەننىڭ ادەتى مەن ءداستۇرىن ورتاعا الىپ كەلدىك.

ونى عىلىم مەن بىلىمگە تاڭدىق.

ودان ءبىر-اق ناتيجە كوردىك – وتىرىك وي-تانىمدى مەملەكەتتىك يدەولوگيا دەڭگەيىنە كوتەردىك. بولدى. باسقا ۇتقانىمىز جوق.

ەكىنشى جاعىنان، وسىنىڭ قارسى ناتيجەسى رەتىندە، ادامشىلىق مادەنيەتىنىڭ جولىنان باس تارتتىق.

ونى «ءتىل دامىتتىق» دەدىك. «دەكولونيزاتسيا» اتادىق.

تىلدە جان جوق قوي. نە دەسەڭ دە، كوتەرەدى.

سونىمەن، لاتىننىڭ «classis» («كلاسس») ءسوزىنىڭ ورنىنا پارسىنىڭ «سينف» ءسوزىن دەفورماتسيالاپ، «سىنىپ» دەپ، تىلىمىزگە ەنگىزدىك.

«ورگانيزم» ءسوزىن ءبىر اقىماق «اعزا» دەدى. سونىمەن، «اعزا» بولدى.

مەملەكەتتىك يدەولوگيا دەگەنىمىز، جالپىسىن ايتقاندا، وسى مانيپۋلياتسيا.

«ورگان» - ورىس ءسوزى ەمەس. «دەكولونيزاتسياعا»، قالاي تارتساڭ دا، جاتپايدى.

لاتىننىڭ « وrganum » تۇبىرىنەن الىنعان. قارۋ، ءتاسىل ءمانىن بەرسە، ونىڭ ءتۇبىرى – گرەكتىڭ « organon » ءسوزى. سىزعىش، ەرەجە، ءتاسىل دەگەندى بىلدىرەدى.

بىراق، اقىماق ايتتى – ءبىتتى: «ورگاننىڭ» ورنىنا «اعزا» كەلتىردى.

سول «اعزانى» تاپقان اقىماققا ءبىر ەسى بار: «اريستوتەلدىڭ «ورگانون» اتتى ەڭبەگى بار عوي. ونى قايتەمىز»؟ «اعزا» دەپ اۋدارامىز با؟»، - دەسە. نە دەر ەدى؟

قۇداي بىلەدى، وعان دا توقتاماس ەدى مىنا جۇگەنسىز كەتكەن «لينگۆيستەر».

قازىرگى «مەديا كونتەنتى» مەن «مەديالىق كىرىپتارلىق» ماسەلەسى دەپ جۇرگەننىڭ استارى – وسى.

ءبىر جاعىنان،  جاستارعا وتىرىك ايتادى. بىراق، ينفورماتسيالىق اعىمنىڭ ورتاسىندا جۇرگەن قازاق بالاسى ول ۋاعىزعا سەنبەيدى.

سوندىقتان، باسقا ءبىلىم مەن حابار كوزىن ىزدەيدى.

«باسقا» بولعاندا، قايدا بارادى؟ ورىس تىلىنەن باسقا ءتىل بىلمەسە؟

اعىلشىن، نەمىس، جاپون ءتىلىن بىلسە، بايلاپ قويساڭ دا، قاراماس ەدى ورىستىڭ كانالىنا.

امال جوق، قارايدى.

ورىستىڭ حابارى شىندىققا جاقىن بولعاندىقتان ەمەس.

اقيقاتتى اشىپ ايتاتىن قاسيەتىنەن ەمەس.

التەرناتيۆتىلىگىنەن.

سوندىقتان، ەگەر مەديالىق جۇمىس ءتيىمدى بولسىن دەسەك:

مەملەكەتتىك وي قاعيداسىنا جۇرت قۇلاعىن ءتۇرسىن دەسەك:

وندا وي قاراما-قايشىلىعى مەن ارەكەت قاراما-قايشىلىعىن جويىپ، اقيقات، شىندىق جولىنا ءتۇسۋ قاجەت.

ال «شىندىق» دەگەنىمىز – «سىندىق».

ءوز-ءوزىمىزدى سىناۋدان باستاۋ كەرەك.

«اقىندار ايتىسىنىڭ» سىنىن ايتىپ جاتقانىم جوق.

عىلىمي شىندىقتى ايتامىن. سونى قولعا الۋ قاجەت.

 

Seitkassym Aouelbekov

 

 

پىكىرلەر