تاياۋدا ماجىلىستە «حالىقتىڭ شامادان تىس كرەديت الۋىن ازايتۋ جانە قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ تۋرالى» تاقىرىبىندا تىڭداۋ ءوتتى. «AMANAT» پارتياسىنىڭ «قارىزسىز قوعام» باعدارلاماسىن قولعا العانى قۇپتارلىق قادام.
ايتسە دە جيىندا «حالىق ساۋاتسىزداقتان نەسيە الىپ جاتىر» دەگەن پىكىر ءجيى ايتىلىپ قالدى. شىن مانىندە حالىق ساۋاتسىزدىقتان نەسيە الىپ جاتىر ما، جوق الدە ءماجبۇرلى تۇردە قارىزعا كىرۋدە مە؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتى بىرنەشە دەپۋتاتقا قويدىق. سونداي-اق دەپۋتاتتار نەسيە الىپ، بانككە بورىشكەر بولدى ما؟
«ايفوندى نەسيەگە الۋ»
ءماجىلىس دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ وسى ەلدىڭ ازاماتى رەتىندە كەزىندە نەسيە العانىن ايتادى. قازىرگى تاڭدا ول نەسيەسىن جاۋىپ، بانككە بارمايتىنداي بولعان كورىنەدى.
دەپۋتات «حالىق ساۋاتسىزدىقتان نەسيە الىپ وتىر ما، جوق الدەن ماجبۇرلىكتەن بە؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەردى. اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، نەسيە ماسەلەسىندە كوپتەگەن پروبلەمالار بار.
- سوندىقتان بانك پەن قارجىلىق جانە كوللەكتورلىق ۇيىمدارعا شەكتەۋ بولۋ كەرەك. قازىر ءبىزدىڭ ارىپتەستەر ماسەلە كوتەرىپ قانا قويماي، ونى شەشۋدىڭ ناقتى جولدارىن بەلگىلەپ وتىر. سول سەبەپتى ءتيىستى زاڭ جوباسى دايىندالىپ جاتىر. وسى زاڭ جوباسى نەسيەگە بايلانىستى پروبلەمالاردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ال ەندى نەسيە الۋعا كەلسەك، بۇل جەردە ءبىز ەكى ماسەلەنى ءبولىپ ايتۋىمىز كەرەك. بىرىنشىدەن، شىن مانىندە ساۋاتسىزدىق ماسەلەسى دە بار. مىسالى سىزدە، مەن دە ايفون 15-ءتى نەسيەگە الاتىندار بار ەكەنىن جاقسى بىلەمىز. سولاي عوي. ءوزىمىز تانيتىن ادامدار دا بار. سوندىقتان بۇل ماسەلەنى اشىق ايتۋىمىز كەرەك. بىراق كاسپي رەدتى قولدانىپ، ەرتەڭ جەيتىن تاماعىندا وسى ارقىلى الىپ وتىرعان ازاماتتار دا بار. سوندىقتان ءسىز ايتىپ وتىرعان ماسەلەنىڭ ساۋاتسىزدىق جاعدايلارى دا بار، ەكىنشى جاعىنان باسقا تابىسى جوق بولعاندىقتان، ءماجبۇرلى تۇردە نەسيە الىپ جاتقان ادامدار دا بار. سول سەبەپتى بۇل ماسەلەنى جان-جاقتى قاراستىرۋىمىز كەرەك، – دەدى ول.
«جالاقىنى كوتەرىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ»
كەلەسى ءماجىلىس دەپۋتاتى باقىتجان بازاربەك وسىدان 5 جىل بۇرىن يپوتەكالىق نەيسەسىنى جاۋىپ تاستاعانىن ايتادى. دەپۋتات سودان كەيىن اقشالاي نەسيە الماعانىن ەسكەرتتى. ايتسە دە ول كاسپي بانكتىڭ قوسىمشاسى ارقىلى اۆيابيلەت راسىمدەپ الاتىنىن جاسىرمادى.
باقىتجان بازاربەك نەسيەگە بايلانىستى سۇراققا جاۋاپ بەرگەن كەزدە حالىقتىڭ جەمقورلىقتان زارداپ شەگىپ جاتقانىن ايتتى.
- ءبىلىم بەرۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ، جەر، قۇرىلىس سالاسى سەكىلدى بارلىق جەردە سىبايلاس جەمقورلىق بار. وسىنىڭ سالدارىنان جۇمىسسىزدىق ءورشىپ تۇر. ونسىز دا كۇنىن ارەڭ كورىپ جاتقان حالىققا بالاسىن وقىتىپ، مەكتەپكە كيىندىرۋ وڭاي ەمەس. سول سەبەپتى حالىق امالسىزدان نەسيەگە باسىن تىگەدى. قىمبات بۇيىمىن لومباردقا قويىپ، شاعىن نەسيە ۇيىمدارىنان اقشا الادى. نەسيە الۋ جەڭىل بولعانىمەن ونى قايتارۋ قيىن. «قارىزسىز قوعامدى» قالىپتاستىرۋ ءۇشىن بىرىنشىدەن، ءار ازاماتتىڭ ومىرلىك تابىسىن كوتەرۋ كەرەك. جالاقىسى 100 مىڭ تەڭگە بولاتىن ادام ارينە نەسيە الادى. بالاسىن مەكتەپكە كيىندىرۋ ءۇشىن كەمىندە 200-250 مىڭ تەڭگەگە شىعىندالادى. ال ەكى-ءۇش بالاسى بارلار بۇل ماسەلەنى قالاي شەشەتىنىن مەن تۇسىنبەيمىن. ەگەر ءبىز جالاقىنى 100 مىڭنان 200-300 مىڭعا كوتەرىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشساق، الەۋمەتتىك جاعداي وڭالار ەدى، - دەدى دەپۋتات.
ءماجىلىس دەپۋتاتى رينات زايتوۆتىڭ ەكى بىردەي نەسيەسى بار ەكەنىن ايتادى. مىسالى ول ءبىر بانككە 64 مىڭ تەڭگە، ەكىنشى بانككە 115 مىڭ تەڭگە تولەيتىن كورىنەدى. سونداي-اق دەپۋتات حالىق نەسيەنى ساۋاتسىزدىقتان ەمەس، ايلىعى شايلىعىنا جەتپەگەن سوڭ الاتىنىن ەسكەرتتى. ياعني ول «تومەنگى جالاقىنى كوبەيتپەي تۇرىپ، حالىقتى ساۋاتسىز دەپ ايتۋ ۇيات تىرلىك» دەدى.
سەرىك جولداسباي
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
