قازاقستان رەسپۋبليكاسى «زايىرلى مەملەكەت» ستاتۋسىندا بولعاندىقتان ەشكىم ءوز ءدىنىن مىندەتتەي المايدى. ەلىمىزدە ءار ادام ءوز ءدىنىن ۇستاپ، ءدىني ريتۋالىن جاساۋىنا دا مۇمكىندىك بار. دەگەنمەن، زايىرلى مەملەكەت بولعاندىقتان تۇتاس رەسپۋبليكاعا تيەسىلى زاڭعا قايشى ارەكەتتەر جاساۋعا تىيىم سالىنعانىن ەسكەرگەن ءجون.
بۇگىندە قوعامدا ءدىندى ۋاعىزداۋشىلار قاتارى كوبەيىپ كەلەدى. الەۋمەتتىك جەلىدەگى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 2021 جىلى دۇنيەجۇزىندە
10 000-نان اسا ءدىن تىركەلگەن. عالىمداردىڭ سوزىنشە، دىندەردىڭ ناقتى سانىن ءدوپ باسىپ ايتۋ مۇمكىن ەمەس. الەمدە ءدىن كوبەيگەن سايىن ءوز ءدىنىن ۋاعىزدايتىندار، ولاردىڭ قاتارىندا ارانداتۋشىلار مەن ارباۋشىلاردىڭ دا سانى ارتارى ءسوزسىز. ولاردىڭ ءبىرى جاسىرىن تۇردە ناسيحات جۇرگىزسە، ەندى ءبىرى قوعامدىق ورىندا ءوز «قۇربانىن» ىزدەيتىنى تاعى بار. مۇنداي ارەكەت ەلىمىزدە دە ورىن الىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. ءدىن سالاسى كۇن تارتىبىندەگى وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى. وسى تۇستا قوعام اراسىندا ءدىني اقپارات بەرىپ، حالىقتى ەكسترەميستىك اعىمنان قورعاۋ - تەولوگ-مامانداردىڭ مىندەتىنە كىرەدى.
دەگەنمەن قوعام اراسىندا ءدىنتانۋشى مەن ءدىني قىزمەتكەر، تەولوگ ايىرماشىلىعىن جانە ولاردىڭ ماڭىزىن تۇسىنە بەرمەيتىندەر كوپ.
تەولوگ – ءدىن مامانى. ول ءدىندى، دىندەگى ماڭىزدى ماسەلەلەردى زەرتتەپ، ءتۇرلى ساۋالدارعا جاۋاپ ىزدەيدى. ال تەولوگتىڭ ءدىن قىزمەتكەرىنەن ايىرماشىلىعى نەدە؟ بۇل تۇستا ساراپشىلاردىڭ پىكىرى ارتىق بولماس. باسىم بولىگى:
«ءدىني قىزمەتكەرگە يمام، ۋاعىزشىلار جاتادى. ولار حالىققا سەنىم بويىنشا، ءدىن جولىمەن ءجۇرۋ، دىندە رۇقسات ەتىلگەن نەمەسە تىيىم سالىنعان نارسەلەردى تۇسىندىرەدى. ال تەولوگ ءدال سول دۇنيەنى عىلىمي تۇرعىدان قاراستىرادى»، – دەپ تۇسىندىرەدى.
قر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ عىلىم كوميتەتى فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتى ءدىنتانۋ ورتالىعىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى نۇرمۇحاممەد رىسبايۇلى تەولوگتاردىڭ دىنگە ءتان قۇندىلىقتار مەن ءدىني باعىتتاردىڭ ايىرماشىلىقتارىن سارالايتىنىن ايتادى:
«تەولوگتار - مەشىت، شىركەۋلەردى زەردەلەپ، ءدىني قىزمەتكەرلەردىڭ ۋاعىزىنا باعا بەرەدى. تەولوگ-ماماندار ءدىندى قوعاممەن جاناستىرۋ، ونىڭ بۇرمالانباۋى نەمەسە ءدىني زاڭداردىڭ سەبەبىن ىزدەيدى»،-دەدى.
ەلىمىزدىڭ گەوساياسي جاعدايى مەن الەمدەگى ءدىني احۋالعا قاتىستى تەولوگيا ماماندارىنا سۇرانىسقا يە ەكەنى انىقتالدى. ال ەلىمىزدە «تەولوگ» ماماندىعىن وقىتىپ، مامان دايارلايتىن وقۋ ورىندارى ساۋساقپەن سانارلىق. تەولوگتاردىڭ قوعام ومىرىنە قاجەت ەكەنىن ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى ءىس-قيمىل بويىنشا قۇجاتتاردان دا بايقاۋعا بولادى. وسى تۇستا تەولوگتارعا جۇكتەلگەن مىندەتتەر دە ءبىرشاما.
دەمەك تەولوگ قانداي بولۋى كەرەك جانە ونىڭ مىندەتى قانداي؟
تەولوگيا – مويىنداۋ، عيبادات قىلۋ، ادام مەن عىلىمي تۇسىنىكتەن تىس كۇشتەردىڭ قاتىناسىن زەرتتەيدى، ءدىندى ونىڭ قاعيدالارىنىڭ وزىنە سۇيەنىپ نەگىزدەيدى.
تەولوگ بولسا - ءدىن مامانى. ال تەولوگتىڭ اتقارار مىندەتى وراسان زور. بۇل تۋرالى عىلىمي قىزمەتكەر:
«تەولوگتاردىڭ ەكى مىندەتى بار: ءبىرى – ءتۇسىندىرۋ جۇمىسى، ەكىنشىسى – وڭالتۋ شارالارى. ماماندار تۇرعىندارمەن ونلاين جانە وففلاين فورماتتارىندا كەزدەسۋلەر جۇرگىزەدى. ءدىني اقپاراتتاردى قازاقستاننىڭ ۇستانىمىنا، حالىقتىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىنا نەگىزدەپ، قوعامدى ءداستۇرلى يسلام دىنىنە باۋليدى. بىزدەگى تەولوگتار كوبىنەسى سۋنيتتىك باعىتتاعى حانافي مازھابى بويىنشا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە تىرىسادى»، - دەيدى.
