Qazaqstan Respýblıkasy «zaıyrly memleket» statýsynda bolǵandyqtan eshkim óz dinin mindetteı almaıdy. Elimizde ár adam óz dinin ustap, dinı rıtýalyn jasaýyna da múmkindik bar. Degenmen, zaıyrly memleket bolǵandyqtan tutas respýblıkaǵa tıesili zańǵa qaıshy áreketter jasaýǵa tyıym salynǵanyn eskergen jón.
Búginde qoǵamda dindi ýaǵyzdaýshylar qatary kóbeıip keledi. Áleýmettik jelidegi derekterge súıensek, 2021 jyly dúnıejúzinde
10 000-nan asa din tirkelgen. Ǵalymdardyń sózinshe, dinderdiń naqty sanyn dóp basyp aıtý múmkin emes. Álemde din kóbeıgen saıyn óz dinin ýaǵyzdaıtyndar, olardyń qatarynda arandatýshylar men arbaýshylardyń da sany artary sózsiz. Olardyń biri jasyryn túrde nasıhat júrgizse, endi biri qoǵamdyq orynda óz «qurbanyn» izdeıtini taǵy bar. Mundaı áreket elimizde de oryn alyp jatqany jasyryn emes. Din salasy kún tártibindegi ózekti máseleniń biri deýge bolady. Osy tusta qoǵam arasynda dinı aqparat berip, halyqty ekstremıstik aǵymnan qorǵaý - teolog-mamandardyń mindetine kiredi.
Degenmen qoǵam arasynda dintanýshy men dinı qyzmetker, teolog aıyrmashylyǵyn jáne olardyń mańyzyn túsine bermeıtinder kóp.
Teolog – din mamany. Ol dindi, dindegi mańyzdy máselelerdi zerttep, túrli saýaldarǵa jaýap izdeıdi. Al teologtyń din qyzmetkerinen aıyrmashylyǵy nede? Bul tusta sarapshylardyń pikiri artyq bolmas. Basym bóligi:
«Dinı qyzmetkerge ımam, ýaǵyzshylar jatady. Olar halyqqa senim boıynsha, din jolymen júrý, dinde ruqsat etilgen nemese tyıym salynǵan nárselerdi túsindiredi. Al teolog dál sol dúnıeni ǵylymı turǵydan qarastyrady», – dep túsindiredi.
QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrliginiń Ǵylym komıteti Fılosofııa, saıasattaný jáne dintaný ınstıtýty Dintaný ortalyǵynyń ǵylymı qyzmetkeri Nurmuhammed Rysbaıuly teologtardyń dinge tán qundylyqtar men dinı baǵyttardyń aıyrmashylyqtaryn saralaıtynyn aıtady:
«Teologtar - meshit, shirkeýlerdi zerdelep, dinı qyzmetkerlerdiń ýaǵyzyna baǵa beredi. Teolog-mamandar dindi qoǵammen janastyrý, onyń burmalanbaýy nemese dinı zańdardyń sebebin izdeıdi»,-dedi.
Elimizdiń geosaıası jaǵdaıy men álemdegi dinı ahýalǵa qatysty teologııa mamandaryna suranysqa ıe ekeni anyqtaldy. Al elimizde «teolog» mamandyǵyn oqytyp, maman daıarlaıtyn oqý oryndary saýsaqpen sanarlyq. Teologtardyń qoǵam ómirine qajet ekenin dinı ekstremızm men terrorızmge qarsy is-qımyl boıynsha qujattardan da baıqaýǵa bolady. Osy tusta teologtarǵa júktelgen mindetter de birshama.
Demek teolog qandaı bolýy kerek jáne onyń mindeti qandaı?
Teologııa – moıyndaý, ǵıbadat qylý, adam men ǵylymı túsinikten tys kúshterdiń qatynasyn zertteıdi, dindi onyń qaǵıdalarynyń ózine súıenip negizdeıdi.
Teolog bolsa - din mamany. Al teologtyń atqarar mindeti orasan zor. Bul týraly ǵylymı qyzmetker:
«Teologtardyń eki mindeti bar: biri – túsindirý jumysy, ekinshisi – ońaltý sharalary. Mamandar turǵyndarmen onlaın jáne offlaın formattarynda kezdesýler júrgizedi. Dinı aqparattardy qazaqstannyń ustanymyna, halyqtyń ulttyq qundylyqtaryna negizdep, qoǵamdy dástúrli ıslam dinine baýlıdy. Bizdegi teologtar kóbinesi sýnıttik baǵyttaǵy hanafı mazhaby boıynsha túsindirý jumystaryn júrgizýge tyrysady», - deıdi.
