ازەربايجان مەن ارمەنيا اراسىندا قاقتىعىس توقتاپ، قاراباق رەسمي باكۋدىڭ باقىلاۋىنا تولىق ءوتتى. باۋىرلاس ەلدىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىققا قول جەتكىزۋى قازاق ەلىنىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىنا قالاي اسەر ەتەدى؟ ازەربايجاندى ناحىچەۆانمەن بايلانىستىراتىن زانگەزۋر ءدالىزى اشىلسا، تۇركيا مەن تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ بايلانىسى نىعاي تۇسە مە؟ قارجى ساراپشىسى ايبار ولجايدىڭ ايتۋىنشا، كەڭەستەر وداعىنان قالعان گەوساياسي شيەلەنىس 30 جىلدان كەيىن شەشىلدى. قارجى ساراپشىسى مۇنىڭ قازاق ەلىنە، جالپى ايماق ەكونوميكاسىنا ايرىقشا اسەرى بولاتىنىنا سەنىمدى.
«ارمەنيا ازەربايجاننىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن مويىنداپ، قاراباقتىڭ وزىنە تيەسىلى ەمەس ەكەنىنە كەلىستى. ەندى ەكى مەملەكەت شەكارالارىن بەكىتسە، بەلگىلى دارەجەدە بىزدە ستاتۋس-كۆو وينايتىن بولادى. سوندىقتان ءبىز ءۇشىن كاۆكاز ساۋدانىڭ عانا كوزى ەمەس، ەكى جاقتىق ترانزيتتىك-لوگيستيكالىق مۇمكىندىك دەپ اتار ەدىم. بىزگە ول ەۋروپاعا شىعاتىن جول سانالادى. سول سەبەپتى ءبىز ءۇشىن كاۆكازدا تىنىشتىق بولعانى دۇرىس. اشىعىن ايتساق، بىزگە شيكىزاتىمىزدىڭ كاۆكاز ارقىلى تىنىش ءارى توقتاۋسىز جەتكەنى كەرەك. سەبەبى بىزگە رەسەي ارقىلى جۇك جەتكىزۋ قيىن بولىپ تۇر. بىزگە كاسپي ارقىلى ازەربايجانعا ءوتىپ، ودان ارى زانگەزۋر دالىزىمەن تۇكرياعا شىعۋ وتە ماڭىزدى. سەبەبى بىزدە باسقا جولدار تارىلعان. ەكىنشى جاعىنان ازەربايجاننىڭ جەڭىسى باكۋ-تبيليسي-جەيحان قۇبىرىنا بەرىلگەن كىلت. باكۋمەن وسى باعىتتا جۇمىس ىستەسەك كەم دەگەندە جىلىنا 23 ملن توننا مۇنايدى ەۋروپاعا جەتكىزۋگە بولادى. بۇل ءبىزدىڭ قازىر سىرتقا شىعارىپ جاتقان مۇنايىمىزدىڭ 20-25 پايىزىن قۇرايدى. باكۋ-تبيليسي-جەيحان جولى كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋمىنا تاۋەلدىلىكتەن ارىلتادى. وسىنى ءبىز كوز جازباي باقىلاپ وتىرمىز، سەبەبى كاۆكازبەن تىعىز قارىم-قاتىناس كەرەك. ونىڭ ىشىندە ترانزيتتىك پوتەنتسيالى ەڭ جوعارعىسى – ازەربايجان. ال ارمەنيا شىنىن ايتقاندا ستراتەگيالىق ءرول وينامايدى. اتالعان ەل گەولوگيستيكالىق تۋپيكتە ورنالاسقان ءارى ونىمەن تاۋار اينالىمىمىز نەبارى 41 ميلليون دوللار. ءتىپتى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتا بىرگە بولساق تا، ارمەنيامەن ساۋدا اينالىمىمىز 0,2 پايىز عانا. سول سەبەپتى بىزگە ازەربايجانمەن لوگيستيكالىق تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتقان ءجون جانە ول بىزگە باۋىرلاس مەملەكەت»، – دەيدى ساراپشى.
ايبار ولجاي زانگەزۋر ءدالىزى اشىلسا، بۇل ازەربايجانعا عانا ەمەس، وزگە دە تۇركى مەملەكەتتەرىنە پايدالى بولاتىنىن ايتادى. سەبەبى ول الداعى ۋاقىتتا تۇركيا مەن تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ بايلانىسى نىعايا تۇسەتىنىن ەسكەرتتى.
تۇركيا مەن ازەربايجان ءبىر-بىرىنە قۇرىلىق ارقىلى قاتىنايتىن بولادى. ەگەر ەكى ەلدىڭ اراسىندا جول اشىلاتىن بولسا، وندا تاۋار اينالىمى 8 ەسە ارزاندايدى. قازىر تىكە جول بولماعاندىقتان ازەربايجان گرۋزيا ارقىلى تۇركياعا قاتىناپ وتىر. بۇل وتە قىمبات. گرۋزياعا كىرگەن كەزدە اتالعان ەلگە كەدەندىك باج سالىعىن تولەيدى. ناحىچەۆانمەن اراداعى جولدى ازەربايجان ەلى 30 جىل بويى ارمانداپ كەلدى. باكۋ ءۇشىن بۇل – ەۋروپاعا جولدىڭ اشىلۋىنىڭ باستاۋى. بىراق ناحىچەۆانعا جالعايتىن جولدى سالۋ ءۇشىن ارمەنيا رۇقسات بەرۋى كەرەك. سول سەبەپتى بىزگە ەكى ەل ءوزارا تاتۋلاسىپ، ەكونوميكالىق بايلانىسقا تۇسكەنى كەرەك. ارمەنياعا دا ەۋروپامەن بايلانىس ورناتىپ، ساۋدا-ساتتىق جاساۋ ماڭىزدى. وسىنى قازىرگى ەرەۆان بيلىگى ءتۇسىنىپ، وسى جولعا تۇسكىسى كەلەتىن ءتارىزدى»، – دەيدى ول.
ساراپشى ازەربايجان جول ماسەلەسىن شەشىپ السا، ەۋروپادان ينۆەستيتسيالىق قارجى كەلەدى دەگەن پىكىردە. سونداي-اق ول الداعى ۋاقىتتا ازەربايجان تمد ەلدەرى اراسىندا جەتەكشى ەلگە اينالۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتتى.
سەرىك جولداسباي «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
ۇقساس جاڭالىقتار
